تهران در آستانه انفجار
تهران، دومین کلانشهر بزرگ خاورمیانه پس از قاهره و یکی از پرجمعیت‌ترین کلانشهرهای جهان است. پایتخت ایران با ساختمان‌های در هم گره خورده و معابری باریک در بافت‌های فرسوده و قدیمی از استانداردهای زندگی فاصله گرفته است. حمل و نقل یکی از اصلی‌ترین مشکلاتی است که ساکنان پایتخت با آن روبه‌رو هستند.
به گزارش جهان صنعت نیوز: جمعیت تهران به شکل سرسام‌آوری در حال افزایش است، موضوعی که به همراه خود مشکلاتی به همراه دارد: آلودگی هوا، ترافیک، کمبود فضای آموزشی، کمبود برخی نیروهای متخصص و کمبود تخت بیمارستانی از این دسته مشکلات هستند.
در این میان حاشیه نشینی به یکی از معضلات اصلی تهران مبدل شده است. مهم‌ترین دلایل گسترش حاشیه‌نشینی در کلانشهر تهران، ضعف ساختار اقتصادی، ضعف نظام برنامه‌ریزی و مدیریت شهری، نبود هدایت و حمایت دولتی، رخدادهای سیاسی، بلایای طبیعی و رخدادهای اجتماعی به شمار می‌روند.
در همین حال پایتخت ترکیه در فاصله‌ای نه چندان دور از تهران با مشکلاتی اینچنینی روبه‌رو نیست. آنکارا با ۲ هزار و ۷۶۷ کیلومتر مربع مساحت جمعیتی در حدود پنج میلیون و ۶۶۳ هزار نفر را در خود جای داده است. در حالی‌که تهران با یک‌چهارم این میزان مساحت بیش از ۱۰ میلیون جمعیت دارد که به باور کارشناسان، مدل غلط شهرسازی نتیجه امروز خفگی شهری در پایتخت کشورمان و دیگر کلانشهرها است.
آنکارا؛ مساحت بیشتر، جمعیت کمتر
در مقایسه بین دو کلانشهر تهران و آنکارا می‌توان به خوبی به این باور رسید که آنکارا با وجود داشتن مساحت بیشتر نسبت به تهران از تراکم جمعیتی کمتری برخوردار بوده و از سوی دیگر در کنار مساحت زیاد، به صورت طبقاتی و فشرده چیزی که در پایتخت کشورمان شاهد آن هستیم ساخته نشده و از معابر و دسترسی‌های خوبی نیز برخوردار است.
مجموع این عوامل درکنار هم موجب شده تا آنکارا که از نظر مساحتی حدود چهار برابر وسیع‌تر از تهران است، از فضاهای شهری و محیطی هشت برابر بازتر باشد و از فضاهای شهری دل‌بازتری نسبت به تهران برخوردار باشد که بالطبع با برخورداری از چنین امکاناتی سطح رفاه نیز در آن بالاتر رفته است.
این در حالی است که اعتقاد کارشناسان بر این است که مدل غلط شهرسازی، عدم رعایت فاصله بین محلات، توزیع نشدن عادلانه امکانات، خدمات و تمرکزگرایی سبب شده تا امروز کلانشهر تهران با وجود مساحتی کمتر نسبت به آنکارا، اما جمعیتی ۲ برابر را نسبت به پایتخت ترکیه در خود جای دهد و شاهد خفگی شهری و تراکم و فشردگی زیاد در آن باشیم.
عوارض تراکم و فشردگی تهران
کارشناس حوزه مسکن در این خصوص عنوان کرد: آلودگی هوا که امروز به صورت جدی دامن تهران را گرفته در کنار آلودگی‌های صوتی و ترافیک‌های روزافزون شهری از مهم‌ترین عوارض تراکم و فشردگی این کلانشهر است.
فرشید ایلاتی افزود: این میزان فشردگی که به دلایلی از جمله توزیع ناعادلانه خدمات و امکانات ایجاد شده سبب می‌شود تا در صورت بحران‌های احتمالی از جمله زلزله، عدم امکان خدمات‌رسانی به مناطق شهری را به دلیل مدل غلط شهرسازی شاهد باشیم که در نتیجه می‌تواند میزان خسارت‌های جانی و مالی ناشی از این بحران‌ها را به میزان زیادی افزایش دهد.
این کارشناس حوزه مسکن بر این باور است که توسعه افقی که به عنوان یکی از محورهای اصلی دولت سیزدهم برای اجرایی کردن نهضت ملی مسکن در حال پیاده‌سازی است می‌تواند به طور چشمگیری از تراکم و فشردگی شهرها به خصوص در کلانشهر تهران جلوگیری کند و در کنار آن میزان رفاه عمومی در آن را افزایش دهد.
تهران جایی برای توسعه در سطح ندارد
بیت‌الله ستاریان کارشناس حوزه مسکن در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» گفت: مدل شهرسازی در تهران قطعا با نسخه‌ای که برای سایر نقاط کشور در نظر گرفته می‌شود، تفاوت دارد. جمعیت فراوانی که در تهران به صورت سالانه افزایش پیدا می‌کند سبب می‌شود تا به صورت میانگین نیاز به ساخت سالانه ۲۰۰ هزار واحد مسکونی در پایتخت مطرح شود.
او ادامه داد: تراکم در کلانشهر تهران نیز از حد استاندارد و معمول بسیار بالاتر است. بالطبع مشکل آلودگی نیز در پی این موضوع مطرح می‌شود. حال اگر بخواهیم در مورد پایتخت بحث کنیم باید گفت که اصولا تهران جایی برای توسعه در سطح ندارد.
موقعیت جغرافیایی کلانشهر تهران عملا امکان توسعه افقی را به ما نمی‌دهد. در چنین صورتی باز ناچار به افزایش تراکم و توسعه به صورت عمودی می‌شویم. البته باید در نظر داشت که رابطه توسعه عمودی شهرها با آلودگی بحث مستقلی است که باید جداگانه به آن پرداخت. اینطور نیست که صرفا بگوییم چون آلودگی وجود دارد، نباید اقدام به بلندمرتبه‌سازی کنیم.
ستاریان بیان کرد: نمی‌توان به ساکنان تهران گفت که این شهر را ترک کرده و در شهر دیگری زندگی کنید. شهرهای اقماری نیز به تجربه و به دلایل گوناگون ثابت کرده‌اند که اصلا سرریز شهر مادر را دربر‌نمی‌گیرد.
در حال حاضر بیشتر ساکنان شهرهای اطراف تهران را تهرانی‌ها تشکیل نمی‌دهند. با بررسی درمی‌یابیم که متقاضیان مسکن از شهرهای دیگر به تهران کوچ کرده‌اند. اما از آنجایی که از لحاظ اقتصادی امکان خرید خانه در پایتخت را نداشته‌اند، به شهرهای اقماری تهران مراجعه کرده و در آنجا ساکن شده‌اند. با وجود این خدمات لازم را از شهر مادر دریافت می‌کنند؛ این اتفاقی است که نه در تهران و ایران، بلکه در تمام دنیا در خصوص شهرهای اقماری اتفاق می‌افتد.
این کارشناس حوزه مسکن افزود: شهرهای اقماری نتوانسته‌اند به هدف‌شان که سکونت دادن به سرریز شهرهای مادر بود، برسند. بلکه برعکس اتفاق افتاد. شهرهای اقماری تبدیل به پایگاه‌هایی برای کوچ به شهرهای مادر شدند.
شهرهای اقماری اساسا هویت شهری ندارند. از همین‌رو بیشتر ساکنان این شهرها نیز روی به مشاغل کاذب آورده و هیچ‌گونه تولیدی در این شهرها انجام نمی‌شود. شهرهای اقماری در همه جای دنیا به شهرهای خوابگاهی تبدیل شده‌اند؛ شهرهایی پر از ناهنجاری‌های اجتماعی. شهرهایی که از شهرهای مادر آویزان شده و تمام خدمات‌شان را از آنجا می‌گیرند.
ستاریان خاطرنشان کرد: شهرها علت وجودی دارند. یعنی یک شهر حتما تجاری، کشاورزی، صنعتی یا… است. یک دلیل اقتصادی باید وجود داشته باشد که شهری احداث شود. اینطور نیست که بتوان گفت ما ساکنان تهران را به شهرهای اقماری می‌بریم و به آنها اسکان می‌دهیم و آنها برای کار به پایتخت رفت و آمد می‌کنند. حتی این اتفاق نیز در ایران نیفتاد.
او همچنین گفت: در ۱۲۰ سال گذشته که طرح شهرهای اقماری در دنیا پیاده شد، شاهد جوابگویی این طرح نبوده‌ایم. در این خصوص هیچ راهی جز توسعه عمودی و بلندمرتبه‌سازی وجود ندارد.
اخبار برگزیدهمسکنلینک کوتاه :
