عقبگرد غول‌های فناوری
به گزارش جهان صنعت نیوز: «ایوان‌اشپیگل» مدیر اسنپ در نامه‌ای که بعدا در شبکه‌های اجتماعی لو رفت پیش‌بینی کرده بود که «واقعیت‌های اقتصادی در سال ۲۰۲۲ گریبان این شرکت را سخت خواهد گرفت». بخش تکنولوژی بعد چند سال رشد قابل توجه حالا با عقبگرد بزرگی مواجه شده است. شاخص نزدک که مجموعه‌ای از شرکت‌های اینترنتی کاربرمحور تحت آن قرار دارند تنها در ۱۲ ماه گذشته ۳۰ درصد افت کرده است.
شاخص صنعتی «داو جونز» اما با افت کمتری (حدود ۱۰ درصد) مواجه بوده است. سایت «کرانچ بیس» پیش‌بینی کرده که امسال ۴۵ هزار نفر از کارکنان صنعت تکنولوژی شغل‌شان را از دست می‌دهند. تورم و اوضاع نابسامان اقتصاد خرد در کنار افزایش نرخ بهره وام‌ها باعث شده که توان خرید بسیاری از مردم کاهش پیدا کند و همین رویه بر درآمدهای شرکت‌های تکنولوژی تاثیر منفی داشته است.
عقبگرد بزرگ شرکت‌های تکنولوژی
«آلفابت»، «آمازون»، «اپل» و «مایکروسافت» در یک‌سال گذشته بالغ بر ۲ تریلیون دلار از ارزش‌شان را از دست داده‌اند با این حال اوضاع و احوال شرکت‌های نه چندان بزرگ در این صنعت به مراتب بدتر است.
به عنوان مثال «آمازون» خدمات متنوعی ارائه می‌دهد و برند مسلط حوزه خرده‌فروشی آنلاین در جهان است. این شرکت با درآمد ۵۳ میلیارد دلاری آن هم فقط از بخش فروش آنلاین، همچنان شاهد رشد درآمدزایی خود بوده است. تبلیغات و کسب‌وکار خدمات ابری «آمازون» نیز با رشد درآمدزا مواجه بوده‌اند؛ اما سود کلی این شرکت فقط ۹/۲ میلیارد دلار بود و این یعنی حاشیه سود عملیاتی غول خرده‌فروشی آنلاین به رقم ناچیز ۲ درصد می‌رسد که کمترین میزان سود بین غول‌های فناوری جهان است.
همچنین شرکت‌هایی مانند «دورداش»، «نتفلیکس»، «اسپاتیفای» و «اسنپ» از این جمله‌اند. شرکت «متا» (صاحب فیس‌بوک و اینستاگرام) را هم می‌توان در همین زمره به حساب آورد، چراکه این شرکت با کاهش ۲۵ درصدی ارزش سهام و ۲۶۳ میلیارد دلاری ارزش بازار، به جایگاه بیست‌وهفتم رتبه‌بندی با ارزش‌ترین شرکت‌های جهان سقوط کرده است و ظاهرا این سقوط بی‌ارتباط با سرمایه‌گذاری افراطی در متاورس نیست. این در حالی است که اوایل سال جاری میلادی این شرکت در جایگاه خوبی قرار داشت.
اوضاع اما می‌تواند از این هم بدتر شود. چند روز قبل «اوبر» گزارش مالی جدیدی منتشر کرد که نشان می‌داد بزرگ‌ترین تاکسی اینترنتی جهان با وجود رشد درآمدی یک فصل دیگر مالی را هم با ضرر پشت سر گذاشته است. «دورداش» که بزرگ‌ترین شرکت سفارش آنلاین غذاست نیز همچنان در حال عقبگرد از نظر مالی است و «نتفلیکس» مهم‌ترین شرکت ارائه خدمات استریم ویدئو نیز امسال تنها ۶ درصد رشد درآمدی داشته در حالی که متوسط رشد درآمدی سالانه این شرکت ۲۰ درصد بوده است.
«اوبر» اعتقاد داشت که امتیازش در تجارت تاکسی‌های آنلاین به این شرکت مجوزی برای رسیدن به ثروت زیاد می‌دهد؛ مسافران و رانندگان بیشتر به معنای اتلاف وقت کمتر برای هر دو خواهد بود و کاربران بسیار بیشتری را به یک گرداب بی‌وقفه خواهد کشاند. در مقابل، این شرکت با هزینه تمام‌شده بالا و کاهش نرخ بازگشت این هزینه‌ها مواجه شد؛ کاهش متوسط زمان انتظار از دو دقیقه به یک دقیقه، به دو برابر راننده بیشتر نیاز داشت، حتی اگر اغلب مسافران به سختی متوجه این تفاوت بشوند.
تاثیر شبکه‌ای معکوس
افت تاثیر شبکه‌ای (Network effect) چیزی است که حالا همه از آن صحبت می‌کنند. تاثیر شبکه‌ای در ادبیات استارت‌آپی به این موضوع گفته می‌شود که با افزایش تعداد کاربران یک سرویس یا شرکت ارزش آن هم افزایش پیدا می‌کند. این موضوع توضیحی است که چرا بسیاری از استارت‌آپ‌ها به دنبال رشد سریعی هستند که هزینه‌های زیادی را هم به آنها تحمیل می‌کند. در واقع آنها به دنبال تاثیرات شبکه‌ای ناشی از افزایش کاربران هستند. با این حال تاثیر شبکه‌ای ضعف‌های خود را هم دارد به خصوص در هنگام رکود، تاثیر منفی آن می‌تواند مانند چرخه‌ای بر خروج کاربران از سرویس تاثیر سریع‌تری بگذارد. شرکت «متا» یکی از مثال‌های این موضوع است؛ وقتی تنها در فصل آخر سال ۲۰۲۱ بالغ بر یک میلیون کاربر را از دست داد. چالش بعدی، سهولت ورود به برخی عرصه‌های تکنولوژی است. این موضوع باعث می‌شود محصولات شرکت‌ها به راحتی و با هزینه کمتر توسط دیگر شرکت‌ها کپی و پیاده‌سازی شوند. محصولات مشابه با ارائه تخفیف‌های گسترده می‌توانند سرویس‌های اصلی را به حاشیه ببرند.
در حوزه استریمینگ دو شرکت «نتفلیکس» و «اسپاتیفای» هزینه سنگینی برای خرید لایسنس محتوا داده‌اند اما برخی رقبای آنها از این هم بیشتر روی محتوا هزینه کرده‌اند. به عنوان مثال «دیزنی» سالانه ۳۰ میلیارد دلار روی خرید محتوا هزینه می‌کند در حالی که هزینه‌کرد «نتفلیکس» سالانه ۱۷ میلیارد دلار است. خرید محتوا بخش عمده سود شرکت‌های پخش آنلاین فیلم را می‌بلعد، مثلا «دیزنی» در فصل دوم مالی امسال ۱/۱ میلیارد دلار ضرر نشان داد و براساس گفته مدیران این شرکت، پلتفرم «دیزنی پلاس» تا سال ۲۰۲۴ سودده نخواهد شد.
لینک کوتاه :
