پیروزی جناح چپ در برزیل

دکتر سیف‌الرضا شهابی *

مرحله دوم انتخابات برزیل بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین کشور آمریکای لاتین به پایان رسید و «لوییز ایناسیو لولا داسیلوا» نامزد گروه‌های چپگرای این کشور موفق شد با کسب ۹/۵۰ درصد آرا بر رقیبش «ژاییر بولسونارو» وابسته به راست افراطی که ۱/۴۹ آرا را کسب کرد به پیروزی برسد و برای سومین بار رییس‌جمهور برزیل شود. قطعا اثرات و تبعات این پیروزی در گستره جغرافیایی برزیل محدود نخواهد شد و آمریکای لاتین و آمریکای شمالی و کل جهان را فراخواهد گرفت، به این خاطر که برزیل کشوری است با ۲۱۵ میلیون جمعیت و از کشورهای مهم در عرصه بین‌المللی و قاره آمریکای لاتین محسوب می‌شود.

پیروزی «لولا» چپگرا ادامه زنجیره‌ای از پیروزی‌های چپگراها در آمریکای لاتین است که در نگاه سیاسی واشنگتن و براساس دکترین «مونریو» حیاط خلوت ایالات متحده شناخته می‌شود.

دکتر «ارنستو چه‌گوارا» آرژانتینی متجاوز از نیم‌قرن قبل گفته بود: «سر اژدهای کاپیتالیسم در آمریکای لاتین یک به یک زده می‌شود.» اکنون جهان شاهد گفته چه‌گوارا است. علاوه بر کوبا و ونزوئلا و نیکاراگوئه در کشورهای آرژانتین، کلمبیا، شیلی و مکزیک و… هم دولت‌های چپگرا روی کار آمدند و فعلا برزیل آخرین حلقه این زنجیره است. طبعا همه کشورهای ذکرشده از پیروزی لولا در برزیل خوشحال هستند و امیدوار به پیروزی چپگراها در سایر کشورها خواهند بود با توجه به‌ اینکه اولا، لولا از تجربه دو دوره ریاست‌جمهوری در برزیل برخوردار است و می‌تواند با خدماتش به مردم برزیل الگوی چپگراها در سایر کشورها شود.

ثانیا، برزیل از اقتصاد قوی بهره‌مند است و تولید ناخالص داخلی آن ۱/۶۰۸ دلار است و این اقتصاد می‌تواند به کشورهای ضعیف‌تر این قاره کمک کند.

ثالثا، برزیل عضو «بریکس» است که علاوه بر برزیل چهار کشور، روسیه، هندوستان، چین و آفریقای‌جنوبی عضو آن هستند و غیر از روسیه، چهار کشور دیگر از کشورهای نوظهور هستند و نیمی از جمعیت جهان را دربر می‌گیرند و ۲۸ درصد اقتصاد جهان را در اختیار دارند.

پیروزی چپگراها در حالی در آمریکای لاتین در حال رخ دادن است که اروپا شاهد پیروزی راستگراها است. اخیرا خانم «جورجیا ملونی» از راست‌افراطی در ایتالیا به نخست‌وزیری رسید و در سوئد «اولف کریسترشون» رهبر حزب محافظه‌کار راست میانه با کمک راست افراطی حزب دموکرات به نخست‌وزیری این کشور برگزیده شد.

انتخاب لولا در برزیل برای دولت بایدن هم یک فرصت و هم یک تهدید است.

از اینکه ژاییرو بولسونارو معروف به ترامپ برزیل حتی ترامپ‌تر از دونالد ترامپ رییس‌جمهور سابق آمریکا به ریاست‌جمهوری انتخاب نشد فرصتی برای بایدن است. ولی از آنجایی که لولا چپگرا است دامنه مانور واشنگتن را در آمریکای لاتین تنگ‌تر می‌کند و امکان دارد بر قدرت مانور دولت‌های چپگرا در آمریکای لاتین بیفزاید که این مساله یک تهدید برای واشنگتن تلقی می‌شود.

* کارشناس مسائل بین‌الملل

اخبار برگزیدهیادداشت