مجمع جهانی اقتصاد میزان شکاف جنسیتی در ایران را اعلام کرد

جهان صنعت نیوز| شکاف جنسیتی یکی از چند شاخصی است که نابرابری‌ های جنسیتی را سنجش می ‌کند. برای اولین بار در سال ۲۰۰۶ میلادی ۱۱۵ کشور در این ارزیابی شرکت کردند و امسال بعد از گذشت ۱۲ سال بیشترین حجم نمونه وجود داشته که به ۱۴۹ کشور رسیده است.

در آخرین گزارش، ایران در مجموع ۱۴۹ کشور در رتبه ۱۴۲ و جزو ۱۰ کشور با بیشترین شکاف جنسیتی قرار گرفته است. اما چرا ایران در این جایگاه قرار گرفته، شبکه ای از عوامل و دلایل دارد.

لیلا فلاحتی، مدیرکل امور بین‌الملل معاونت ریاست جمهوری در امور زنان و خانواده نظر به انتشار گزارش ۲۰۱۸ شکاف جنسیتی در این باره با اشاره به تغییر شاخص ها در سال های اخیر گفت: پیش از این شاخص‌ ها از طرف برنامه پیشرفت و توسعه ملل متحد (UNDP) به عناوین «توانمندسازی زنان و نابرابری جنسیتی» و با توجه به شاخص کلی توسعه انسانی در کشورها مورد سنجش قرار می‌ گرفت و البته نقدهایی به آن وارد می‌ شد.

او ادامه داد: اما از سال ۲۰۰۶ میلادی شاخص جدیدی ارایه شده که گزارش ۲۰۱۸ نیز بر اساس آن است. شاخص ‌های قبلی توسعه کلی کشورها را اندازه ‌گیری می ‌کردند و براساس فاصله ‌ای که زنان و مردان نسبت به شاخص‌ کلی داشتند، نابرابری ‌ها را مورد ارزیابی قرار می‌ دادند. اما تفاوت شاخص شکاف جنسیتی این است که فاصله زنان و مردان را با یکدیگر اندازه‌ گیری می ‌کند تا مشخص شود این فاصله برای رسیدن زنان و مردان به برابری چقدر است.

مدیرکل امور بین الملل معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری افزود: در مجموع زیرشاخص‌ های اقتصاد، سیاست، آموزش و سلامت، ایران بیشترین شکاف را در مشارکت اقتصادی و سیاسی دارد، همانطور که اکثر کشورهای جهان نیز بیشترین شکاف جنسیتی را در این حوزه‌ها دارند.

 ایران دارای رتبه ۱۴۱ جهان از نظر مشارکت سیاسی زنان 

او گفت: جمهوری اسلامی ایران رتبه ۱۴۳ در مشارکت اقتصادی و رتبه ۱۴۱ را در حوزه مشارکت سیاسی از مجموع ۱۴۹ کشور در جهان به خود اختصاص داده است. علت این رتبه ها این است که بیشترین چالش ایران در زیرشاخص اقتصاد مربوط به مشارکت پایین زنان در بازار کار بوده و باعث شده کشور هر سال جزو کشورهایی به حساب بیاید که بیشترین شکاف جنسیتی را دارند.

فلاحتی ادامه داد: در حال حاضر میزان مشارکت رسمی زنان ایرانی در بازار کار ۱۷،۹ درصد است. زیرا زنانی که در بخش غیررسمی اقتصاد ایران فعالیت دارند علاقه‌ای جهت ثبت و به رسمیت شناخته شدن فعالیت اقتصادی‎شان ندارند. چراکه برای ثبت فعالیت اقتصادی خود باید مکان و مالکیت داشته باشند و بعد از دریافت پروانه کسب ملزم به پرداخت مالیات و حق بیمه می‌شوند.

مدیرکل امور بین‌الملل معاونت ریاست جمهوری در امور زنان و خانواده تاکید کرد: البته عواملی مانند عدم ثبات اقتصادی و تحریم‌ها در زیرشاخص اقتصاد شکاف جنسیتی موثر هستند.

او با ذکر این مثال تصریح کرد: کارفرما بعد از ثبت و دریافت پروانه ملزم به دادن حق بیمه و پرداخت مالیات است، اما وقتی هزینه‌ ها افزایش و درآمدها کاهش پیدا کند، کارفرما با مشکلات فراوانی روبه‌رو می‌شود و سیستم اقتصادی هم در صورت عدم پرداخت حق و حقوق او را تنبیه می‌کند. بنابراین زنان ترجیح می‌دهند در بخش غیررسمی مشارکت اقتصادی حضور داشته باشند.

فلاحتی در این باره گفت: نوع فعالیت زنانی که در بخش غیررسمی مشارکت اقتصادی دارند، بیشتر خدماتی است. مثلا در صنعت لباس در شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های مختلف حضور و فعالیت دارند، اما وقتی بررسی می‌کنیم، متوجه می شویم نام زنی که حداقل ۱۰ خیاط زن برای وی کار می‌کنند به صورت رسمی هیچ جایی ثبت نشده است.

۱۹ درصد پست های مدیریتی در اختیار زنان 

او به حضور زنان در پست‌ های مدیریتی اشاره کرد و افزود: حضور زنان در مقام‌ های دولتی و ارشد جمهوری اسلامی ایران ۱۹ درصد است. در حالی‌ که میانگین جهانی ۳۴ درصد است. البته با مصوبه ۳۰ درصدی رئیس جمهوری پیش‌بینی می ‌شود در صورت پیگیری مستمر و اجرای آن تا پایان برنامه ششم توسعه از ۱۹ درصد به بالای ۳۰ درصد برسیم.

فلاحتی درباره دستاوردهای جمهوری اسلامی در زیرشاخص‌های آموزش و سلامت گفت: ایران در این حوزه‌ها با کسب رتبه ۱۰۳ دستاوردها و پیشرفت‌های خوبی داشته است. اگر به عدد خام گزارش شکاف جنسیتی نگاه کنیم، متوجه می‌شویم عدد ۱ به معنای برابری کامل است. در حال حاضر مقدار کلی عدد در حوزه آموزش ایران ۹۶۹/۰ است که در مقایسه با سال ۲۰۱۷ از ۹۶۵/۰ به عدد فعلی رسیده است. شاید از نظر عددی تفاوت چهار هزارم عدد قابل توجهی نباشد اما این به آن معناست که در شرایط کنونی در تحصیلات ابتدایی و متوسطه به برابری رسیده و تعداد کمی در ایران جزو افراد بازمانده از تحصیل هستند.

او ادامه داد: بیشترین چالش جمهوری اسلامی در حوزه آموزش مربوط به نرخ باسوادی می‌ شود. به این دلیل که باسوادی شامل همه گروه‌ها بوده و ما هنوز زنان و مردان سالمند بی‌سواد زیادی داریم که بالای۵۰ سال سن دارند و هیچوقت هم وارد چرخه آموزش نمی‌شوند.

فلاحتی گفت: نتایج به دست آمده در گزارش پیچیده است، مثلا به رغم افزایش قابل توجه دانشجویان دختر در دانشگاه ها که همه از آن مطلع هستند، در بخش تحصیلات دانشگاهی گزارش شکاف جنسیتی این موفقیت احساس نمی شود. چرا که زنان ایرانی فقط در مقطع کارشناسی از مردان بیشتر هستند، اما چون در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری هنوز این اتفاق نیفتاده شکاف جنسیتی گزارش شده است.

مدیرکل امور بین‌الملل معاونت ریاست جمهوری در امور زنان و خانواده درباره زیرشاخص سلامت نیز چنین توضیح داد: جمهوری اسلامی با کسب رتبه ۱۲۷ جزو کشورهای دارای رتبه خوب است که در دو شاخص اصلی «نسبت جنسی» رتبه ۱ و «امید به زندگی» رتبه ۱۳۵ را دارد و همچنان نسبت جنسی زنان بالاتر از مردان است. نسبت جنسی تعداد دخترانِ متولد شده نسبت به پسرانِ متولد شده است.

او درباره حوزه سیاست تصریح کرد: شاخص سیاسی نسبت به حضور زنان در پارلمان، مناصب وزارتی و ریاست دولت حساس است؛ بیشترین شکاف در ایران مربوط به پارلمان می‌شود که از ۱۴۹ کشور در رتبه ۱۴۱ قرار داریم. سیستم‌های مشوق در احزاب می توانند با اختصاص سهمیه به زنان در انتخابات و بستن لیست‌های خود به صورت ۵۰،۵۰ یا ۳۰،۷۰ زنان بیشتری را راهی پارلمان کنند.

فلاحتی تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران از سهمیه‌بندی جنسیتی برای مجلس استفاده نمی‌کند، اما این شیوه در بسیاری از کشورهای جهان در حال اجراست. به طور مثال افغانستان ۲۵ درصد، عربستان ۲۰ درصد، امارات ۵۰ درصد سهمیه برای زنان دارند، اگر چه این رویکرد از بالا به پایین بوده و کاملا مداخله‌ای است.
وی افزود: شیوه‌ها باید از پایین به بالا و مشوقی باشند. در حال حاضر حضور زنان در شوراهای شهر و روستا به صورت سیستماتیک رشد کرده و پیش‌بینی می شود در چند سال آینده همین زنان به عنوان نمایندگان همان شهرها و مناطق وارد مجلس شوند.

فلاحتی با اشاره به اینکه شکاف‌ جنسیتی در همه کشورها وجود دارد، تاکید کرد: این طور نیست که تصور کنیم اگر رنکینگ کشوری از سطح میانگین جهانی بیشتر یا کمتر باشد، وضعیت بهتر و بدتری نسبت به دیگر کشورها دارد، بلکه باید علاوه بر سطح میانگین کشورها به رتبه و ارقام زیرشاخص‌ها نیز توجه کرد.
وی تصریح کرد: شکاف جنسیتی یک شاخص‌ ترکیبی از چهار زیرشاخص اقتصاد، سیاست، آموزش و سلامت است که هرکدام از آنها دارای فاکتورهایی هستند و از مجموع آنها زیرشاخص‌های مذکور ساخته می‌شوند. در این میان وزن «اقتصاد و سیاست» نسبت به دیگر زیرشاخص‌های شکاف جنسیتی به این دلیل که نابرابری‌ها در این حوزه ها بیشتر است، سنگین تر است.

اخبار برگزیده