نکاتی درباره سفر قالیباف به سوریه

قاسم محبعلی * سفر آقای رییس مجلس به سوریه در روزهای اخیر از دو جهت مورد توجه قرار گرفت. نخست اینکه حامیان قالیباف این سفر را تلاشی برای استفاده از ظرفیت‌های دیپلماسی اقتصادی دانستند. دوم اینکه برخی همزمانی این سفر با حاشیه‌ساز شدن طرح صیانت از فضای مجازی را تعمدی دانسته و گفتند که احتمالا قالیباف خواسته در این زمان در مجلس نباشد.

برای ارزیابی سفر البته نیاز به اطلاعاتی از این سفر و دستاوردهایش داریم که تاکنون منتشر نشده است. با این وجود چند نکته قابل توجه است. مثلا اینکه عموما امور اجرایی به عهده دولت است و نه مجلس. طبیعتا سفرهای مجلس منجر به توافقات اقتصادی و اجرایی نمی‌شود اما سنتی است که روسای مجلس نیز سفرهایی با تمرکز بر امور اجرایی انجام می‌دهند. نکته دیگر این است که در شرایط موجود فعلا برای ایران زمینه‌های بسیاری وجود ندارد. با توجه به اینکه وضعیت سوریه به نحوی است که روسیه بیشتر مدیریت می‌کند و مسائل سیاسی و امنیتی سوریه نیز حل‌وفصل نشده است، ایران زمینه زیادی برای سرمایه‌گذاری ندارد. مضاف بر اینکه ایران خیلی توان سرمایه‌گذاری در شرایط فعلی ندارد. البته باید توجه داشت که روس‌ها نیز اکنون چنین تمایلی ندارند. کشورهای عربی و اروپایی این توانایی را دارند اما این کار را به بعد از یک مصالحه سیاسی داخلی در سوریه موکول کرده‌اند. ترک‌ها البته شرایط ویژه خود را داشته و مناطقی را در اختیار دارند. در مجموع اما تا وقتی که یک مصالحه بزرگ‌تر بین کشورهای روسیه و آمریکا که هر کدام اکنون بر بخش‌هایی از این کشور مسلط هستند، شکل نگیرد نمی‌توان انتظار داشت که در سوریه شرایط امنیتی و سیاسی برای کارهای اقتصادی فراهم شود.

درباره گمانه ربط داشتن این سفر به ورود مجلس به طرح صیانت از فضای مجازی اما باید گفت که این مساله بیشتر حدس و گمان به نظر می‌رسد. به این خاطر که اولا این طرح به گونه‌ای نیست که حتی از سوی افرادی مثل قالیباف هم مورد حمایت قرار بگیرد چراکه کاملا خلاف منافع مردم و منافع ملی است و غیر از ایجاد محدودیت و بحران در داخل، به خصوص برای افرادی که در فضای مجازی فعالیت اقتصادی دارند و یا مردم عادی، اثر دیگری ندارد. بنابراین طبیعی است که حتی فردی مثل قالیباف که از جمله نیروهای جریان محافظه‌کار است نیز از آن حمایت نکند. نکته دوم اما این است که سفر قالیباف حتما در یکی دو روز برنامه‌ریزی نشده و قبلا در هماهنگی با سوری‌ها زمینه این سفر فراهم شده است بنابراین نمی‌توان خیلی این بحث را مطرح کرد. به اضافه اینکه اگر این طرح مورد حمایت کسانی باشد که به مجلس ندا داده‌اند این طرح را تصویب کند و دست‌های بالاتری در کار باشد، قطعا آقای قالیباف هم نمی‌توانست با آن مخالفت داشته باشد.

* دیپلمات پیشین