مانور مشترک نظامی در بحران برجامی
به گزارش جهان صنعت نیوز: کاظم جلالی، سفیر ایران در روسیه روز شنبه دوم مرداد اعلام کرد که در این رژه که به مناسبت سالروز تشکیل نیروی دریایی ارتش روسیه در سنت‌پترزبورگ برگزار خواهد شد، ناوهای سهند و مکران به عنوان نمایندگان ایران حضور خواهند داشت.
گفتنی است، ناوشکن سهند به عنوان تنها نماینده نیروی دریایی ارتش ایران در کنار ناوگان روسیه در این مراسم شرکت می‌کند و ناو بندر مکران به دلیل «محدودیت‌های محل رژه دریایی از جمله عمق کم و بزرگی این یگان شناور در ابتدای کانال ولگا توقف خواهد داشت و در همان محل به مراسم خواهد پیوست.» همچنین حسین خانزادی، فرمانده نیروی دریایی ارتش کشورمان که روز شنبه عازم روسیه شد نیز به‌عنوان مهمان ویژه، در حاشیه این مراسم با مقامات عالی‌رتبه نظامی و دفاعی روسیه دیدار می‌کند. البته در این رژه دریایی مشترک، به گفته سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه علاوه بر ناوهای ایرانی، ناوهایی از هند و پاکستان هم حضور دارند.
ناگفته نماند که این مانور دریایی مشترک ایران و روسیه، اولین همکاری نظامی مشترک آنها نیست و بهمن سال گذشته هم یک مانور دریایی مشترک در شمال اقیانوس هند برگزار کردند که در آن نیروی دریایی ارتش روسیه و نیروهای دریایی ارتش ایران و سپاه پاسداران شرکت داشتند. آن زمان فرمانده ارتش ایران برگزاری این رزمایش را «پیام روشن» توصیف کرد. علاوه بر آن نیز در دی ۹۸ مانور مشترک دیگری میان ایران و چین و روسیه در آب‌های دریای عمان برگزار شد و خرداد سال‌جاری نیز گزارش‌هایی درباره حرکت دو شناور ایرانی به سوی سوریه برای شرکت در یک «مانور دریایی» مشترک با روسیه منتشر شد که همین ناوهای سهند و مکران بودند.
** ماجراجویی جدید در شرایط بن‌بست مذاکرات
نکته حایز اهمیت اینکه در شرایطی که ایران و آمریکا در نقطه نامعلومی از مذاکرات وین برای رفع تحریم‌ها و احیای برجام قرار دارند و پس از شش دور بی‌نتیجه، هنوز زمانی برای ازسرگیری دور هفتم مذاکرات تعیین نشده است و هر یک از طرفین هر روز با چالشی جدید مواجه می‌شوند، ایران دست به ماجراجویی جدیدی زده است. از طرفی ایالات‌متحده آمریکا از مراودات و همکاری تجاری و نظامی ایران و ونزوئلا دل خوشی ندارد و می‌توان آن را یکی از چالش‌های پیش روی برجام دانست؛ اما ایران با علم به این موضوع سعی بر تشدید همکاری نظامی با روسیه و همکاری اقتصادی با چین دارد!
از این رو، در سال‌های اخیر کوشیده است که «روابط راهبردی» خود با چین و روسیه را افزایش دهد. تلاش برای تمدید قرارداد همکاری‌های راهبردی با روسیه و امضای سند همکاری‌های ۲۵ ساله با چین را می‌توان ازجمله مهم‌ترین اقدامات سال‌های اخیر ایران دانست. دو کشوری که رقابت جدی و دشمنی خصمانه‌ای با غرب و خصوصا آمریکا دارند و این امر را هم به خودی خود می‌توان یکی دیگر از عمده دلایل نرسیدن ایران و آمریکا به توافق احیای برجام در مذاکرات وین طی شش دور گذشته دانست.
** قطب‌بندی جدید قدرت در جهان
موارد مطرح شده، نکات کارشناسی‌شده‌ای است که پیرمحمد ملازهی، تحلیلگر ارشد مسائل خاورمیانه در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» بیان کرده است.
این کارشناس و تحلیلگر مسائل شبه‌قاره هند درباره رقابت جدی میان روسیه و آمریکا که می‌تواند نزدیک شدن به هر یک از آنها برای ایران تبعاتی در پی داشته باشد، به «جهان‌صنعت» گفت: «رقابت بین روسیه و آمریکا در حال تشدید شدن است. یعنی شرایطی که بعد از جنگ سرد آمریکایی‌ها خود را به عنوان قطب اول قدرت جهانی معرفی می‌کردند، اما کشورهای بزرگی مثل روسیه، هند و چین آن نگاه را نپذیرفتند و دنبال جهان چندقطبی بودند، در حال تکرار است.»
این تحلیلگر ارشد مسائل خاورمیانه افزود: «آن زمان نه آمریکا نظریه جهان چندقطبی را پذیرفت و نه روسیه و چین نظریه جهان تک‌قطبی و ابرقدرتی آمریکا بر دنیا را پذیرفتند. به همین دلیل به نظر می‌رسد فضا به سمتی پیش می‌رود که شرایط به سمت قطب‌بندی جدید قدرت مبنی بر قدرت شرقی حول محور چین و روسیه و قطب دوم قدرت غربی حول محور آمریکا و اتحادیه اروپا در حال شکل‌گیری است.»
ملازهی تاکید کرد: «این دو قطب قدرت جهانی در تلاشند کشورهای مختلف دنیا را با توجه به نگاه حاکمیت‌شان به سمت خود جلب کنند. در این ماجرا روس‌ها، ایران و تا حدی هند را به سمت خود جلب کرده‌اند. هر چند که شرایط هند نسبت به ایران متفاوت است و هند ظرفیت‌هایی دارد که می‌تواند توازن بین مناسباتش با روسیه و آمریکا را ایجاد کند.»
این کارشناس ارشد مسائل خاورمیانه اضافه کرد: «اما ایران در این حالت قرار ندارد، به همین دلیل باید تکلیفش را روشن کند. یا به‌طور کامل به قطب شرق یعنی چین و روسیه بپیوندد و البته این خطرات را هم بپذیرد که با آمریکا و اتحادیه اروپا دچار چالش جدی شود؛ یا به سمت سیاستی برود که به سمت غرب برگردد و مناسباتش را ترمیم کند. هرچند در این شرایط، چنین امری میسر نیست.»
** ایران به سمت موازنه منفی در برابر روسیه و آمریکا برود
ملازهی ادامه داد: «البته در این فضا ایران هم امتیازاتی دارد و می‌تواند خط و مشی‌ای که هند در پیش گرفته است را در یک بعد ضعیف‌تر بر اساس منافع ملی خودش و چیزی شبیه به موازنه منفی که در زمان دکتر مصدق مطرح شد، را اجرا کند. یعنی رویکردی را پیش بگیرد که نه غربی و نه شرقی باشد تا بتواند از فضایی که رقابت‌ها ایجاد می‌کنند برای منافع ملی خودش بهره ببرد. همان کاری که بیشتر کشورهای دنیا انجام می‌دهند.»
این تحلیلگر ارشد منطقه خاورمیانه تصریح کرد: «البته نباید فراموش کرد که روس‌ها و چینی‌ها دنبال جذب کامل ایران هستند و چین تا حدی دراین باره پیش رفته و دلیل این ادعا هم قرارداد و معاهده ۲۵ ساله است که به واسطه آن قرار است ۴۰۰ میلیارد دلار چینی‌ها در بخش پیتروشیمی، نفت، گاز و هم در بالادستی استخراج و اکتشاف و هم در پایین دستی هزینه کند.»
او افزود: «بنابراین روشن است که در این شرایط دسترسی چین به ایران امکان‌پذیر است. از طرفی روس‌ها هم در تلاشند خط خودشان را پیش بروند و به ایران این تضمین را بدهند که اگر از نظر نظامی مثل همین «مانور مشترک نظامی که امروز یکشنبه برگزار می‌شود» با آنها هماهنگ و همراه باشد، کاری به ایدئولوژی و افکار آنها و چگونگی رفتار حکومت ایران با مردم خود ندارد. یعنی صرفا منافع ملی خود را پیش می‌گیرد. این تضمین هم به این دلیل است که ایران از اهمیت و جایگاه بالایی برخوردار است.»
ملازهی در عین حال هشدار داد که اگر ایران به طور کامل در دامن شرق یعنی چین و روسیه قرار بگیرد، از طرف غربی‌ها به ویژه آمریکا با مشکلات جدی مواجه خواهد شد.
این کارشناس و تحلیلگر مسائل بین‌الملل تاکید کرد: «این همکاری نظامی ایران و روسیه به احتمال بسیار زیاد مذاکرات وین و احتمال احیای برجام و لغو تحریم‌ها را با چالش و مشکلات جدی رو به رو خواهد کرد. به حدی که احتمال شکست مذاکرات وین و بن‌بست کامل در وین را خیلی زیاد قوت می‌بخشد.»
** اقدامات نظامی مشترک و برجامی که در خطر است!
به گفته وزیر دفاع روسیه رژه امسال «باشکوه‌ترین» رزمایش به مناسبت سالگرد تاسیس نیروی دریایی خواهد بود و چهار هزار نیرو و ۵۴ ناو دریایی در آن شرکت خواهند کرد. اگر چه این اولین بار نیست که ایران و روسیه مانور نظامی برگزار می‌کنند؛ اما در شرایط بحرانی و حساس کنونی که ایران در حال انتقال قدرت در ریاست جمهوری به دولت جدید است و دور هفتم مذاکرات به بعد از استقرار دولت جدید موکول شده و آمریکا هر روز با اعلام آمادگی خود برای از سرگیری مذاکرات، به دنبال همراهی افکار عمومی با خود و انداختن توپ تاخیر در از سرگیری مذاکرات به زمین ایران است، باید حاکمیت با درایت بیشتری نسبت به همکاری با روسیه و چین عمل کند. یعنی مراقب باشد با اقدامات این‌چنینی همه رشته‌های برجامی دولت دوازدهم و تلاش دیپلمات‌های ارشد کشورمان و مقاومت مردم در برابر فشارها و تحریم‌ها پنبه نشوند. یعنی بسنجد که کدام اقدام در شرایط فعلی مصالح و منافع ملی کشورمان را تامین خواهد کرد.
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهسیاسیلینک کوتاه :
