لایحه بودجه ۹۹ و شرایط عمومی کشور چشم انداز مثبتی را نشان نمی دهد

جهان صنعت نیوز: دکتر مهدی تقوی اقتصاد دان و نویسنده ده ها کتاب مرجع در زمینه اقتصاد کلان و خرد، معتقد است که شرایط فعلی کشور با توجه به تحولات سیاسی و بین المللی خیلی نوید بخش نیست و لایحه بودجه کشور در بخش های عمده ای محقق نخواهد شد.


این اقتصاد دان در باره لایحه بودجه سال ۹۹ کشور به جهان صنعت نیوز گفت: «بودجه به طور کلی سند دخل و خرج کشور است که از سوی دولت و بسته به وضعیت عمومی، اقتصادی و سیاسی تهیه می شود و برای تصویب به پارلمان ارائه می شود؛ اما ممکن است این بودجه به طور کلی یا جزئی تصویب نشود و حتی در صورت تصویب بسته به شرایط و موقعیت های احتمالی و مخصوصا در کشور ما که ریسک های سیاسی بالاتری دارد، محقق نشود. »

به گفته وی: «به طور طبیعی نویسندگان لایحه بودجه با لحاظ مسائل کارشناسی سند بودجه را تدوین می کنند و درآمدها و هزینه های قابل پیشی بینی را منظور می کنند، اما معمولا حوادث و رخدادهایی در طول سال پیش می آید که گاهی اوقات باید از عبارت شوک درباره این رخدادها استفاده کرد. نمونه این شوک های سیاسی را هم اخیرا شاهد بودیم که انتخاب ترامپ و موضع گیری اش بر علیه ایران و جلوگیری از فروش نفت ایران نتایج آن بود که نه تنها بر لوایح بودجه کشور بلکه بر سراسر ساختار اقتصادی و حتی اجتماعی، سایه افکنده است. افزایش سرسام آور قیمت دلار که نتایج گسترده ای به دنبال داشت یکی دیگر از نتایج از شوک سیاسی و بین المللی بود.»

دکتر تقوی در ادامه افزود: «قبل از روی کار آمدن ترامپ ما نزدیک به ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار بشکه نفت صادر می کردیم که فعلا با توجه به عدم ارائه آمارهای دقیق، در خوش بینانه ترین حالت باید حدود ۶۰۰ هزار بشکه باشد. همه این ها مسائلی هستند که در کشوری مثل ایران باید در تدوین لایحه بودجه در نظر  گرفته شود. با این حال باز هم نمی توان درباره رویدادهایی از این دست غافل ماند. به این ترتیب باید گفت که بودجه نویسی در کشور ما یک حالت ژلاتینی دارد که فقط چشم اندازهای کلی را ترسیم می کند و امکان عدم تحقق بخش های بزرگی از آن وجود دارد.»

این استاد دانشگاه در ادامه به جهان صنعت نیوز گفت: «واقعیت این است که بودجه ما در نهایت به دلار وابسته است. ورودی دلارهای نفتی به اقتصاد باعث ایجاد رونق می شود و دولت هم سعی می کند در سند بودجه مجاری و منابع خرج کردن دلار های نفتی را برای خودش مشخص کند. حالا هرقدر که این ورودی محدود تر شود مشکلات اقتصادی کشور نیز بیشتر خواهد بود.»

وی در پاسخ به این سوال که «الان مگر شرایط کشور ثابت نیست؟ که بتوان با اتکا به آن بودجه متقن تری نوشت» گفت: « ببینید. وقتی که وضعیت سیاسی به گونه ای باشد که هر لحظه احتمال ایجاد شوک های بزرگ به اقتصاد کشور وجود داشته باشد، این وضعیت ناپایدار ، به طور پیوسته قابل انتظار است. همان زمان که ترامپ انتخاب شد چه کسی انتظار داشت که او به این شکل به قدرت برسد و به این سرعت بخواهد با سیاست موسوم به «فشار حداکثری» به جنگ اقتصادی ایران روی آورد. اصولا وقتی که ترامپ انتخاب شد موقعیت کلینتون از او بسیار بهتر بود و حتی صرف نظر از رای های الکترال در شمارش آرا از ترامپ جلوتر بود. در واقع اگر کلینتون انتخاب می شد به گمان من ما بخش عمده ای از مشکلاتی که الان داریم را نداشتیم و شرایط اقتصادی ما به گونه ای دیگر بود. کلینتون سیاستمدار کهنه کاری بود که رفتار های قابل پیش بینی داشت. بنابر این پیش بینی شرایط پیش رو و تدوین سند یک ساله برای دخل و خرج کشور از منظر این پیش بینی کار ساده ای نیست.»

وی در باره میزان اتکای ایران به شرکای اروپایی در قالب تعهدات برجامی و پیش بینی برخی از منابع مالی از این زاویه، گفت: «اروپایی در نهایت براساس موضع گیری آمریکا عمل خواهند کرد و خیلی نمی توان حساب ویژه ای روی آن ها باز کرد، بنابر این از این رهگذر هم نمی توان به وضعیت پایداری در زمینه پیش بینی درآمد های دولت دست پیدا کرد. درست به این دلیل بود که وقتی ترامپ انتخاب شد پیش بینی تحلیل گران وخامت اوضاع اقتصادی ایران بود که در حال حاضر شاهدش هستیم. »

وی در ادامه تصریح کرد: « به هرحال واقعیت این است که ممکن است سازوکار بودجه مطابق با پیش بینی ها نباشد. چرا که دولت سه منبع عمده برای تامین درآمد های خود دارد که نفت و مشتقات آن پیش از این عمده ترین آن بود، راه حل دوم افزایش درآمدهای مالیاتی است که هرچند به طور کلی روش خوب و قابل اتکایی است اما با توجه به شرایط شکننده بخش خصوصی نیازمند آسیب شناسی و رفتار احتیاطی در این زمینه است. منبع سوم که هم خطرناک ترین آن هاست، این است که دولت در شرایط بحرانی برای پرداخت بدهی های خود ناچار به چاپ گسترده اسکناس شود که باتوجه به تورم زا بودن و شرایط تورمی معیشتی مردم فشار شکننده ای بر قدرت خرید مردم وارد کرده و توسعه فقر را به دنبال خواهد داشت که امیدواریم دولت هرگز چنین کاری نکند»

لایحه بودجه ۹۹ و شرایط عمومی کشور چشم انداز مثبتی را نشان نمی دهد

وی در پاسخ به این سوال که راهکار برون رفت از شرایط حاضر چیست؟ تصریح می کند: « در شرایط فعلی نسخه فوری و معجزه آسایی وجود ندارد. بنابر این بهترین راه حل تعامل با مردم، توضیح دادن شفاف شرایط و تلاش برای پرهیز از فشار بیشتر به مردم است. در نهایت دولت باید خود کمربند ها را سفت ببندد و برخی از هزینه های تشریفاتی و غیر ضروری را کاهش داده و البته از بودجه های آموزشی و عمرانی نکاهد، چرا که معیار و مبنای توسعه و ارتقای شاخص های زندگی اجتماعی متکی بر بخش آموزش، بهداشت و عمران است که این آخری مساله اشتغال و رونق را نیز دربر می گیرد»

وی با اشاره به این که ممکن است شرایط کلی به سمت قهقرا باشد گفت: « فعلا تنها راه این است که دولت کمربندهای خودش را ببندد و هزینه های غیر ضروری بپرهیزد. اگر قرار باشد که بخش عمران اشتغال نحیف تر شود، در نهایت با توجه به عدم امکان تعدیل واقعی حقوق ها و کم تر شدن قدرت خرید باز هم قدرت خرید مردم کمتر شده و فقر گسترش خواهد یافت و این سیکل معیوب همچنان ادامه خواهد داشت»  

این استاد دانشگاه علامه طباطبایی که پیش از این با دفاع از عملکرد اقتصادی دولت گفته بود دربسیاری از بخش‌ها دولت عملکرد مثبت و قابل قبولی داشته است، در شرایط فعلی کار دولت را بسیار دشوار توصیف می کند.

اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهگفت‌وگو
شناسه : 69533
لینک کوتاه :
دکمه بازگشت به بالا