سلطه حداکثری بر سهام مردم

 به گزارش جهان صنعت نیوز: در این میان نامه روز گذشته رییس سازمان بورس به معاون توسعه مدیریت و منابع وزارت اقتصاد انتقادات نسبت به نحوه برگزاری این مجامع را افزایش داد. بر اساس نامه‌ای که محمدعلی دهقان‌دهنوی به عسگری ارسال کرده است، ریاست مجمع انتخابات سهام عدالت بر‌عهده مدیرکل امور اقتصادی و دارایی هر استان خواهد بود! این اقدام به عنوان فشار دولت برای تداوم نفوذ خود در مدیریت سهام ۳۸۶ هزار میلیارد تومانی عدالت ارزیابی شده است. بدین ترتیب سهام عدالت سهامداران غیرمستقیم تنها به صورت اسمی آزاد شده و همچنان تحت قیمومت پنهان دولت قرار خواهد داشت. در همین حال گفته می‌شود در حالی دولت قصد دارد این انتخابات را به شکلی عجولانه برگزار کند که اغلب سهامداران همچنان نسبت به جزئیات این انتخابات و حقوق خود بی‌اطلاع هستند.

اردیبهشت‌ماه سال جاری بود که دولت بر اساس قانون روند آزادسازی سهام عدالت را آغاز کرد. در ابتدای راه، مشمولان می‌توانستند با انتخاب روش مدیریتی مستقیم یا غیرمستقیم، اداره سهام خود را بر عهده گیرند. با این حال روش غیر‌مستقیم به عنوان پیش‌فرض در نظر گرفته شده بود و در صورتی که سهامدار اقدام به انتخاب نمی‌کرد، ناگزیر در جمع سهامداران غیرمستقیم قرار می‌گرفت و مدیریت سهام وی به شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی واگذار می‌شد. بر اساس آمار رسمی، از میان حدود ۴۹ میلیون سهامدار عدالت، ۱۹ میلیون نفر روش مستقیم و حدود ۳۰ میلیون نفر نیز روش غیرمستقیم را انتخاب کرده‌اند. این در حالی است که به دلیل عدم اطلاع‌رسانی دقیق و ناآشنایی سهامداران با سازو‌کار بازار سرمایه، تعداد بسیار زیادی از این ۳۰ میلیون نفر، اطلاع دقیقی از آینده سهام خود و نحوه فعالیت شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی ندارند. نکته دیگر اینکه آیین‌نامه اجرایی سهام عدالت نیز پس از آزادسازی آن، مصوب شد! گفتنی است شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی در سال‌های ۱۳۸۴ و ۱۳۸۵، همزمان با ثبت‌نام برای دریافت سهام عدالت ایجاد شده بودند و اکنون اغلب سهامداران حتی نحوه ثبت‌نام خود برای دریافت سهام عدالت را به یاد نمی‌آورند. حالا قرار است مجامع شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت و انتخابات آنها ۲۰ اسفندماه سال جاری و به صورت الکترونیکی برگزار شود. این در حالی است که در این باره اطلاع‌رسانی اندکی صورت گرفته است. در این میان نقش کمرنگ صداوسیما نیز بر کسی پوشیده نیست. در حالی که برنامه‌های گوناگون تلویزیون از جمله برنامه‌های فوتبالی، سرگرمی و غیرمرتبط نیز مملو از تبلیغات شرکت‌های سبدگردان و کارگزاری‌ها شده است، این رسانه برای آگاهی‌بخشی بهتر به ۳۰ میلیون سهامدار غیرمستقیم سبد عدالت، تلاشی نمی‌کند.

ردپای دولت در برگزاری مجامع

طی روزهای گذشته اظهارات یکی از مدیران عامل شرکت‌های تعاونی استانی سهام عدالت درباره نحوه برگزاری مجامع خبرساز شده بود. زهرا جمکران در گفت‌و‌گو با ایسنا با تاکید بر اینکه شرکت‌های تعاونی سهام عدالت منحل نشده‌اند، اظهار کرده بود: وقتی قرار است کاری برای نخستین بار اجرا شود که در اساسنامه و آیین‌نامه‌های اجرایی لحاظ نشده است، باید طبق قانون آن بند و مصوبه را اضافه کنند. باید یک مجمع فوق‌العاده برگزار و در اساسنامه درج شود. در اساسنامه ذکر شده مجامع به صورت حضوری است و حرفی از مجمع الکترونیکی زده نشده است. وی افزوده بود: می‌خواهند مردم را نادیده بگیرند. نامه‌ای زده شده که شورای عالی بورس تصمیم گرفته ریاست مجامع به مدیران کل اقتصاد و دارایی استان‌ها داده شود و چند دولتی ریاست مجمع را بر‌عهده گیرند در حالی که انتخاب هیات‌مدیره مجمع فی‌المجلس انتخاب می‌شود نه از قبل. حالا متن نامه ارسالی دهقان‌دهنوی به معاون توسعه مدیریت و منابع وزارت اقتصاد همین اظهارات را تایید کرده است. بر این اساس در جلسه مورخه چهاردهم بهمن ماه سال جاری شورای عالی بورس موضوع تشکیل هیات رییسه مجامع شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت مطرح و مقرر شده است هیات رییسه مجمع شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی برای انتخاب اعضای هیات‌مدیره این شرکت‌ها به جهت جلوگیری از عدم تشکیل با ریاست مدیر کل امور اقتصادی و دارایی هر استان و ناظران از بین نمایندگان اتاق تعاون و اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی در هر استان و دبیرخانه نماینده معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری همان استان انتخاب شوند. در همین حال معاون وزیر اقتصاد نیز در مکاتبه‌ای به ادارات کل امور اقتصادی استان‌های کشور، دستورالعمل مجامع انتخاب اعضای هیات‌مدیره شرکت سرمایه‌گذاری سهام عدالت (به تعداد پنج نفر از بین نامزدهای تایید صلاحیت شده) را ابلاغ کرده است. طی روزهای گذشته احسان خاندوزی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس هم با انتشار مطلبی در صفحه شخصی خود در توئیتر نسبت به روند برگزاری این مجامع انتقاد کرده بود. او به ابهاماتی مبنی بر اطلاع‌رسانی اندک درباره ثبت ام نامزدها، شیوه نظارت بر سلامت انتخابات، عدم تضمین مشارکت مردم در انتخابات، عدم تضمین درباره حضور مدیران حرفه‌ای و نه سیاسی و عدم اطلاع ر سانی درباره چارچوب اختیار مدیران آتی و شفافیت عملکرد آنها اشاره و تاکید کرده بود که این موضوعات پیگیری خواهد شد.

نقره‌داغ شدن سهامداران عدالت

علی مروی اقتصاددان نیز در رشته توئیتی به نحوه برگزاری انتخابات شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت پرداخته است. وی در این باره نوشته است: «در واقع، وزارت اقتصاد به دارندگان سهام عدالت فرصت داد تا ۱۰خرداد با مراجعه به سامانه سهام عدالت، گزینه آزادسازی و فروش مستقیم این سهام را انتخاب کنند. گزینه پیش‌فرض، اداره سهام توسط شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت بود. دولت بدون مشمول کردن بیش از ۳۰ میلیون نفر جامانده، ساماندهی این سهام را شروع کرد و شیوه اجرا هم به نحوی بود که بخش قابل توجهی از دارندگان سهام، از آزادکردن سهام خود به دلیل عدم آگاهی بازماندند و به این ترتیب راه برای تاسیس ETF‌ها باز شد.» مروی ادامه داده است: «اشخاصی که سهام عدالت خود را آزاد کرده بودند، امکان فروش آن را نداشتند. شاخص به عدد دو میلیون و ۱۰۰ هزار واحد نزدیک شد و پس از آن تا رقم فعلی سقوط کرد و تنها حسرت را بر دل سهامداران برجا گذاشت. در حال حاضر نیز سهام عدالت بقیه افراد، با این شیوه غیرشفاف و بحث‌برانگیز در حال تعیین‌شدن است.» به گفته این اقتصاددان، سهام عدالت دو مشکل جدی دارد؛ «اگرچه مالک آن مردم هستند، اما اختیار مدیریتی شرکت‌ها در دست دولت و وزیران مانده است. از سوی دیگر، منطق واحد و قابل دفاعی بر دادن این سهام به برخی افراد و ندادن آن به برخی دیگر، حاکم نیست. اولین مشکل، موجب آسیب‌زدن شدید به کارایی و ثبات شرکت‌های سبد سهام عدالت شده و دومین مشکل نیز، موجب شده است که بیش از ۳۰ میلیون نفر از سهام عدالت محروم شوند. متاسفانه، ۳۰ میلیون نفر مشمول سهام عدالت در دهک‌های مختلف پخش شده‌اند و هیچ شاهدی برای اینکه سهام عدالت، بیشتر محرومین را پوشش می‌دهد، وجود ندارد.» مروی افزوده است: «بیش از یک دهه است که دولت‌ها، دغدغه ساماندهی سهام عدالت را دارند و آخرین تلاش هم، ارائه لایحه سهام عدالت به مجلس بوده است که قصد دارد از قالب صندوق‌های قابل معامله ETF برای ساماندهی این سهام استفاده کند. مشکل ETFها این است که در عمل، حیات خلوت موجود را برای دولتی‌ها کماکان حفظ خواهد کرد.»

نحوه شرکت در انتخابات هیات مدیره

مجموع دارایی شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام عدالت به بیش از ۳۸۶ هزار میلیارد تومان می‌رسد. این شرکت‌های استانی در شرکت‌های بزرگی مانند شرکت‌های فولادی، معدنی، پالایشی، پتروشیمی، بانکی، دارویی و … سهم دارند. البته برخی از این شرکت‌ها، بورسی و برخی دیگر غیربورسی هستند. حالا قرار است سهامداران اعضای هیات‌مدیره شرکت‌هایی با این میزان از سرمایه را انتخاب کنند. بزرگ‌ترین انتخابات اقتصادی کشور که در مقایسه با دیگر اخبار اقتصادی و سیاسی در سکوت نسبی خبری برگزار می شود. بر اساس آنچه تا‌کنون به صورت قطره‌چکانی اعلام شده است، هر فردی که به عنوان نامزد عضویت در هیات‌مدیره شرکت‌های سرمایه‌گذاری در انتخابات حضور پیدا می‌کند، باید توسط سازمان بورس تایید صلاحیت و مراحل احراز شرایط وی طی شده باشد. بنابراین معرفی از طریق سایت سازمان بورس و پس از تایید صلاحیت انجام می‌شود و سهامداران روش غیرمستقیم می‌توانند با توجه به این انتخابات، فرد مورد نظر خود را انتخاب کنند. البته نامزدها می‌توانند درباره سوابق کاری و تخصص‌های خود در رسانه‌های گروهی و در فضای مجازی، اطلاع‌رسانی‌هایی را انجام دهند. بر همین اساس سه روز پیش از انتخابات، لیست اسامی کاندیداها بسته خواهد شد. همچنین سه تا شش روز پس از آغاز برگزاری مجمع، امکان رای برای افراد فراهم است و می‌توانند با مراجعه به سامانه نسبت به رای دادن اقدام کنند. به گزارش اقتصادآنلاین، نحوه ورود و حضور سهامداران در مجامع الکترونیکی شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی از طریق درگاه یکپارچه ذی‌نفعان بازار سرمایه است. از طرفی، برای ورود و بهره‌مندی از مزایای این درگاه، سهامداران باید در سامانه سجام ثبت‌نام کنند. افرادی که در سامانه سجام ثبت‌نام کرده‌اند، اطلاعات هویتی، بانکی و همچنین مالکیت شماره تلفن همراه آنها با مراجع ذی‌صلاح، راستی‌آزمایی شده و مورد تایید است. در صورتی که مشمولان غیرمستقیم سهام عدالت در سجام ثبت‌نام نکنند، در روز انتخابات نمی‌توانند وارد سامانه شوند و در انتخابات شرکت کنند.