سرنوشت مبهم مذاکرات
به گزارش جهان صنعت نیوز: رییس تیم مذاکره‌کننده کشورمان در وین گفته بود که «اختلافات کلیدی کمتر» شده و «حالا بیش از هر وقت دیگری به توافق نزدیک شده‌ایم»، اما روز گذشته در حالی که هنوز زمان روشنی برای دور جدید مذاکرات وین اعلام نشده، آنتونی بلینکن وزیر امورخارجه آمریکا کوشید توپ را در زمین ایران بیندازد و ادامه توسعه برنامه هسته‌ای را مانع جدی بازگشت به برجام معرفی کند. علاوه بر او رابرت مالی نیز با تغییر رویکرد اولیه آمریکا، از چرخش ۱۸۰ درجه‌ای دولت بایدن در قبال مذاکرات وین خبر داد و گفت که احتمال دارد آمریکا از برجام خارج شود!
اگرچه عباس عراقچی پس از اتمام دور ششم مذاکرات وین اعلام کرد که «الان در موقعیتی هستیم که تقریبا تمامی اسناد توافق آماده است» و هیات‌های مذاکره‌کننده به پایتخت‌های خود برمی‌گردند که این بار علاوه بر مشورت، تصمیم‌گیری نهایی را داشته باشند، اما به نظر می‌رسد برخلاف آنچه تاکنون گفته شده است روند مذاکرات در دور هفتم شرایط خوبی نداشته و نتیجه‌بخش نخواهد بود. شاید هم روند سختی را پیش روی مذاکره‌کنندگان قرار دهد.
عراقچی «صحنه مذاکرات و توافق احتمالی» را «روشن» ارزیابی کرده بود، اما به نظر می‌رسد شرایط در این روزهای سپری‌شده تغییر کرده است و چنانچه او تصور می‌کرد وضعیت مذاکرات و توافق روشن نیست و اتفاقا در شرایطی غبارآلود قرار دارد، چرا که آمریکا با تغییر موضع آشکار خود سعی در تغییر شرایط دارد که از سه حالت خارج نیست: یا نتیجه انتخابات ایران و وزن‌کشی صورت گرفته به مذاقشان خوش نیامده و سعی در فشار بیشتر بر تیم مذاکره‌کننده دارند. یا حالا که همه احتمالات از پایان مذاکرات خبر می‌دهند سعی در گرفتن امتیاز بیشتر و لحظه آخری از تیم مذاکره‌کننده ایرانی دارند و یا لابی اسراییل به حدی تاثیرگذار بوده که بالاخره تسلیم خواست دولت جدید اسراییل درباره احیای برجام شده‌اند. به عنوان مثال هم می‌توان به سفر اخیر مقامات رژیم صهیونیستی از جمله رییس‌جمهور اسراییل، وزیر دفاع، رییس ستاد مشترک و حالا هم وزیر خارجه اسراییل به آمریکا اشاره کرد.
** تهدید به خروج آمریکا از برجام
همانطور که گفته شد ظاهرا آمریکا یک بار دیگر قصد دارد اثبات کند که قابل اعتماد نیست. اثبات این ادعا هم اظهارات رابرت مالی نماینده ویژه ایالات متحده در امور ایران است که در مصاحبه‌ای هشدار داد واشنگتن تمامی تحریم‌های اعمال‌شده در دوره ترامپ را لغو نخواهد کرد و اگر توافقی که تهران می‌خواهد به نفع ایالات متحده نباشد، آمریکا از مذاکرات وین خارج می‌شود.
رابرت مالی دراین باره به «اِن‌پی‌آر» گفت: «در حال رایزنی با اسراییل در خصوص مذاکرات هسته‌ای هستیم، چراکه هدف ما مشترک است.»
او همچنین درباره تاثیر احتمالی رییس‌جمهور شدن ابراهیم رییسی، بر مذاکرات برجام، مدعی شد: «طبق ارزیابی ما، هیچ فرقی نمی‌کند که چه کسی در ایران بر سر کار باشد. دقیقا به این دلیل که ما به هیچ‌کس در ایران اعتماد نداریم، می‌خواهیم توافقی حاصل کنیم که حداقل یکی از فوری‌ترین مشکلات، یعنی خطر دستیابی ایران به بمب اتم را رفع کنیم.»
** بلینکن: پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران، سد راه احیای برجام است!
بلینکن وزیر خارجه آمریکا هم روز جمعه چهارم تیر، در گفت‌وگو با روزنامه نیویورک‌تایمز مدعی شد ادامه چرخش سانتریفیوژهای پیشرفته ایران در سطوح بالا و بالاتر، بازگشت به پارامترهای توافق اولیه برجام را دشوارتر می‌کند.
بلینکن همچنین اظهارات برخی مقامات ارشد ایرانی مبنی بر لغو تحریم‌های این کشور علیه مقامات و شرکت‌های ایرانی را تکذیب کرد و گفت: «در صورت عدم حل و فصل اختلاف‌های مهم میان دو کشور بر سر آغاز پایبندی مجدد به توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ «در آینده‌ای نزدیک»، واشنگتن ممکن است لازم ببیند که رویکرد خود در قبال ایران را مورد بازنگری قرار دهد.»
او همچنین افزود: «تا زمانی‌که درباره همه چیز موافقت نشود، هیچ توافقی صورت نخواهد گرفت.»
محمود واعظی، رییس دفتر رییس‌جمهوری دوم تیر گفته بود: «مذاکرات وین خیلی پیشرفت کرده است. حدود ۱۰۴۰ تحریم مربوط به دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، طبق این توافق برداشته خواهد شد و بر تمام مسائل اقتصادی توافق شده که تحریم‌ها برداشته شود.»
وزیر خارجه آمریکا همچنین درباره اینکه چه زمانی ممکن است دولت بایدن از مذاکرات برجامی خارج شود، گفت: «نمی‌توانم تاریخی برای آن تعیین کنم اما در حال نزدیکتر شدن به آن هستیم.» بلینکن تصریح کرد: «ما زمانی به توافق می‌رسیم که ایران به تعهدات خود در توافق هسته‌ای عمل کند.»
پنجره مذاکره تا ابد باز نخواهد ماند
البته آمریکا فقط تغییر رویکرد نداده و به نظر می‌رسد اروپایی‌ها هم درباره طولانی شدن روند مذاکرات نگرانی‌هایی دارند. رویترز گزارش که فرانک ریستر وزیر فرهنگ فرانسه در سال ۲۰۲۰ در جلسه مشترک خود با پارلمان فرانسه طی سخنانی گفته است که مذاکرات مربوط به برنامه هسته‌ای ایران باید هرچه سریع‌تر به نتیجه برسند؛ چراکه زمان در حال از دست رفتن است. این مقام فرانسوی تاکید کرده است: «در صورتی که شاهد پیشرفت در روند مذاکرات هسته‌ای وین نباشیم، طی روزها یا هفته‌های آتی تصمیمات سختی باید اتخاذ شود.»
از طرفی دیگر رابرت مالی در مصاحبه‌ای هشدار داد که «پنجره مذاکره تا ابد به روی ایران باز نخواهد ماند. بالاخره یک جایی باید جمع‌بندی کنیم و ببینیم حاصل کار موفقیت‌آمیز بوده یا نه ولی ما هنوز در آن نقطه نیستیم. هنوز فکر می‌کنیم امکان توافق وجود دارد و عقیده داریم که مذاکرات در مجموع به نفع ماست. به نظر ما این توافق به نفع ایران هم هست، ولی آنها در نهایت خودشان باید تصمیم بگیرند که چه می‌خواهند بکنند.»
این سخنان در حالی بیان می‌شود که مقامات کشورمان از جمله سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان بارها تاکید کرده‌اند: «ایران هیچ وقت برجام را ترک نکرده که بخواهد به برجام برگردد بلکه این آمریکاست که باید تصمیم خود را بگیرد و با لغو تحریم‌های غیرقانونی و اجرای موثر تعهدات قطعی خود به برجام بازگردد.»
** امیدها برای تمدید دوباره توافق ایران با آژانس بین‌المللی
علاوه بر همه خط و نشان کشیدن‌ها، یکی از عمده نگرانی‌های طرف‌های مذاکره‌کننده از جمله آمریکا، اتمام مهلت یک‌ماهه تمدیدی توافق ایران با آژانس بین‌المللی است؛ توافقی که روز پنجشنبه مهلت آن به پایان رسید و آژانس اتمی در قبال عدم دسترسی به تصاویر فعالیت هسته‌ای سایت‌های ایرانی طی چند ماه گذشته ابراز نگرانی کرده است. از آنجایی که در این مهلت یک‌ماهه، توافق وین به سرانجام نرسیده است بیم آن دارند که ایران تصاویر گذشته سایت‌های هسته‌ای را برای همیشه از دسترس آژانس خارج کند. به همین دلیل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از ایران خواست توافق فنی خود را برای دومین بار تمدید کند. مساله‌ای که ناظر هسته‌ای سازمان ملل به ان‌اچ‌کی گفت ایران از روز جمعه به این درخواست پاسخ نداده است.
آنتونی بلینکن وزیر خارجه ایالات متحده با ابراز نگرانی از این موضوع، این وضعیت را «یک نگرانی جدی» توصیف کرد اما ان‌اچ‌کی به نقل از یک مقام ایرانی خبر داد که ممکن است در اوایل روز شنبه ایران پاسخ آژانس را بدهد. مساله‌ای که شاید برخی آن را چندان مرتبط با مذاکرات هسته‌ای ندانند، اما از نظر مذاکره‌کنندگان مساله مهمی است و عدم تمدید توافق می‌تواند بر گفت‌وگوهای غیرمستقیم واشنگتن و تهران در مورد احیای برجام تاثیر زیادی داشته باشد.
به همین دلیل میخائیل اولیانوف نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی ابراز امیدواری کرده است که ایران با درخواست آژانس برای تمدید توافق فنی موافقت کند.
اولیانوف در این باره گفته است: «آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای هنوز تاییدیه‌ای از ایران دریافت نکرده که توافق فنی تمدید شود. امیدوارم جواب مثبت از سوی ایران به زودی دریافت شود. این توافق اجازه می‌دهد تا از عدم‌اطمینان که می‌تواند عواقب و تاثیرات منفی طولانی‌مدت غیرقابل توجیه داشته باشد، جلوگیری شود.»
بنابراین صرف نظر از بهانه تازه آمریکا برای گرفتن امتیاز از ایران در لحظات پایانی مذاکرات، یا اعمال فشارهای اسراییل بر دولت بایدن برای سختگیری بیشتر بر ایران و حفظ تحریم‌ها تا حد امکان، به میزان قابل توجهی آینده توافق برجام به نظر ایران درباره تمدید توافق با آژانس بین‌المللی بستگی دارد. امید که مقامات کشورمان در این باره تصمیمی اتخاذ کنند که بیش از این تحت انواع فشارها قرار نگیرند و امکان تنفس دوباره را به دست آورند.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهسیاسیلینک کوتاه :
