دو دهه ناکامی
به گزارش جهان صنعت نیوز: دولت بایدن درحالی قصد اعلام پایان جنگی بی سرانجام می‌دهد که پس از ۲۰ سال جنگ و خونریزی، هیچ ثمره‌ای به خصوص در زمینه تامین امنیت در کشور افغانستان نداشت؛ جنگی که از زمان جورج بوش پسر به بهانه مبارزه با تروریسم برای آمریکا و آمریکایی‌ها با هزینه هزاران میلیارد دلار به ارث ماند. آمریکا با این اقدام خود و پس از ۲۰ سال حضور نظامی در افغانستان، آینده‌ای نامطمئن را برای این کشور با توجه به قدرت گرفتن هرچه بیشتر گروه طالبان به ارمغان گذاشت.
خروج نیروهای ناتو از افغانستان از دیروز اول ماه مه رسما آغاز شد، اگر چه ناتو از چند هفته پیش انتقال بخشی از تجهیزات و وسایل خود از این کشور را به جریان انداخت. در این اواخر ۳۶ کشور عضو ناتو و همپیمانانش در حضور نظامی در افغانستان شرکت داشتند. قرار است تا آخرین مرحله از خروج نیروهای ناتو از افغانستان در ماه سپتامبر سال جاری میلادی ۱۰ هزار سرباز که وظیفه آموزش نیروهای افغان را بر عهده داشته‌اند، این کشور را ترک کنند، از جمله ۲۵۰۰ سرباز از آمریکا و حدود ۱۱۰۰ سرباز از آلمان.
آخرین مرحله از خروج نظامیان آمریکا از افغانستان برای ایالات متحده به معنای پایان جنگی ۲۰ ساله خواهد بود، اما برای افغانستان با توجه به نفوذ گروه طالبان در این کشور می‌تواند سرآغاز دوره‌ای نامعلوم باشد. ارتش آمریکا طی روزهای گذشته با افزایش پرواز بالگردهای خود بر فراز کابل و پایگاه هوایی بگرام زمینه‌چینی برای خروج نظامیان این کشور از افغانستان را سرعت بخشیده است. نظامیان آمریکا قرار است تا روز ۱۱ سپتامبر سال جاری که مصادف با بیستمین سالگرد حملات سال ۲۰۰۱ به برج‌های دوقلوی نیویورک و پنتاگون است خاک افغانستان را ترک کنند. خروج متحدان آمریکا در ناتو از افغانستان نیز از روز پنجشنبه و با «هماهنگی» با ایالات متحده آغاز شده است.
خروج نیروهای ناتو از افغانستان تحت تدابیر شدید امنیتی و استقرار سلاح‌های سنگین انجام می‌گیرد. وظیفه محافظت از عملیات خروج نیروهای آلمان از افغانستان را واحدی متشکل از نیروهای ویژه برعهده دارد. ناتو اعلام کرده که امنیت نیروهای این پیمان از بالاترین درجه اولویت برخوردار است و از این‌رو جزئیاتی در باره کم و کیف عملیات خروج، ازجمله در مورد شمار سربازان و جدول زمانی خروج یکایک کشورهای عضو این پیمان منتشر نشده است.
کارشناسان نظامی احتمال می‌دهند که نیروهای ناتو در جریان عملیات خروج از افغانستان مورد حملات ستیزه‌جویان طالبان قرار گیرند. مقامات ناتو اعلام کرده‌اند که هرگونه حملات طلبان در حین خروج از افغانستان را «با واکنشی قاطع» پاسخ خواهند داد.
جو بایدن، رییس‌جمهوری آمریکا اواسط ماه آوریل اعلام کرد که تا تاریخ ۱۱ سپتامبر ۲۰۲۱ تمامی نیروهای آمریکایی از افغانستان را خارج خواهد کرد. ناتو نیز در پی انتشار این تصمیم اعلام کرد که به حضور نظامی خود در افغانستان پایان خواهد داد. به این ترتیب استقرار سربازان ارتش آلمان در افغانستان نیز پایان می‌یابد. این تاکنون پرهزینه‌ترین و پرتلفات‌ترین عملیات ارتش آلمان بوده است.
۵۹ سرباز آلمانی در جریان حضور نیروهای این کشور در افغانستان جان خود را به ویژه در حملات و سوءقصدها از دست دادند. هزینه حضور سربازان آلمانی در افغانستان در چارچوب عملیات ناتو نیز بر ۱۲ میلیارد یورو بالغ می‌شود. وظیفه ناتو در سال‌های اخیر به ویژه آموزش سربازان و نیروهای افغان بوده است.
خروج نیروهای ناتو از افغانستان واکنش‌های متفاوتی را در بین شهروندان این کشور به دنبال داشته است. رسانه‌های محلی از شادی بخشی از شهروندان می‌گویند که از این مساله خشنودند و این روز را به مثابه «روز استقلال» می‌دانند. این رویداد اما در برخی دیگر ترس و وحشت برانگیخته است. به ویژه قشر تحصیلکرده و مرفه که میانه‌رو و آزاداندیش هستند، در صدد هستند، افغانستان را ترک کنند. آنان از روی کار آمدن دوباره طالبان و آغاز جنگ داخلی تازه‌ای در کشورشان واهمه دارند.
اکثر نخبگان سیاسی در افغانستان تصریح کرده‌اند که خروج مسوولانه‌تر نیروهای خارجی از افغانستان را شایسته‌تر می‌دانند. منظور آنان تصمیم ایالات متحده به بازگرداندن سربازان آمریکایی است که در نهایت خروج کل نیروهای ناتو را به جریان انداخته است. به باور آنان نیروهای ناتو باید منتظر نتیجه مذاکرت صلح میان دولت افغانستان و طالبان می‌ماندند؛ مذاکراتی که از سپتامبر سال گذشته میلادی آغاز شده، اما به ویژه در دوران اخیر بسیار به کندی پیش می‌رود.
البته خروج نیروهای ناتو از افغانستان در نهایت آزمونی برای خود نیروهای امنیتی افغان است که آیا بدون پشتیبانی مستقیم نیروهای خارجی قادر به دفاع از دولت کشورشان هستند یا نه. در ماه‌های اخیر حملات ستیزه‌جویان طالبان به پاسگاه‌ها و تاسیسات نیروهای امنیتی افغان افزایش یافته است.
نگرانی کلینتون و رایس
دیدگاه هیلاری کلینتون و کاندولیزا رایس که وزرای خارجه دولت‌های اوباما و بوش بوده‌اند، مخالف مهمترین گام سیاست خارجی دولت بایدن تا به امروز است. هیلاری کلینتون و کاندولیزا رایس به اعضای کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا گفتند که بابت برنامه بایدن برای خارج ساختن تمام نیروهای آمریکایی از افغانستان نگرانند و رایس گفت شاید لازم شود که آمریکا دوباره بازگردد.
یکی از اعضای این کمیته به آکسیوس گفت: کاندولیزا رایس و کلینتون در جلسه صحبت کردند. اندکی اختلاف درباره افغانستان وجود دارد اما هر دوی آنها موافق بودند که ضرورت دارد که ما باید به نوعی یک ماموریت مبارزه با تروریسم را در خارج از آن کشور ادامه دهیم. این عضو کنگره گفت: حرف کاندولیزا رایس این بود که شاید ما مجبور شویم به آنجا بازگردیم، خصوصا در بحبوحه افزایش بالقوه تروریسم.
این دو وزیر خارجه پیشین آمریکا، به دنبال حملات یازده سپتامبر ۲۰۰۱ از مداخله نظامی در خاورمیانه حمایت کردند. رایس که در آن زمان مشاور امنیت ملی بوش بود، به تدوین واکنش دوران جنگ این دولت کمک کرد. در آن زمان کلینتون سناتور بود و از نگاه بسیاری طرفدار جنگ دیده می‌شود و در سال ۲۰۰۲ به مجوز جنگ بوش رای مثبت داد و بعدا در رقابت‌های ریاست‌جمهوری بابت رای خودش ابراز تاسف کرد. کلینتون همچنین از طرح افزایش نیروها در افغانستان در سال ۲۰۰۹ حمایت کرده بود.
این در حالی است که ژنرال فرانک مک کنزی، فرمانده سنتکام (ستاد فرماندهی کل نیروهای ارتش آمریکا در خاورمیانه و شمال آفریقا) چندی پیش (۲ اردیبهشت / ۲۲ آوریل) ابراز نگرانی کرده بود که ارتش افغانستان بدون حمایت آمریکا دچار فروپاشی می‌شود. رییس مجلس افغانستان نیز هشدار داد که خروج عجولانه نیروهای آمریکایی و ناتو می‌تواند خطر تکرار جنگ‌های داخلی در این کشور را به همراه داشته باشد.
از طرفی رهبر جمهوریخواه سنای آمریکا گفت، تصمیم جو بایدن برای تخلیه تمام نیروهای رزمی باقیمانده آمریکا از افغانستان تا یازدهم سپتامبر مایه تاسف است و احتمالا موجب می‌شود تا طالبان کل این کشور را به دست بگیرد. سناتور میچ مک‌کانل، رهبر جمهوریخواه سنای آمریکا گفت: به اعتقاد من این تصمیم مایه تاسف است. ما طی یک سال حتی یک شخص را هم در مبارزه در افغانستان از دست نداده‌ایم… آنچه من نگران آن هستم، این است که تا پایان سال طالبان کنترل افغانستان را به دست بگیرد.
مک‌کانل گفت که تصمیم بایدن در کوتاه مدت مطلوب به نظر می‌رسد، اما او درباره خروج تمام متحدان آمریکا در ایساف هم که کلا نیروهایشان را از این کشور در همان زمان خارج می‌کنند، هشدار داد.
رهبر جمهوریخواهان سنا گفت: رییس‌جمهور در کوتاه مدت با تیترهایی مواجه می‌شود که همه دوست خواهند داشت…. اکنون دو برابر نیروهای آمریکایی، نیروهای متحدان در افغانستان حضور دارند اما همگی آنها هم می‌روند. من به شدت نگرانم که اوضاع در افغانستان شبیه به آن چیزی شود که قبلا بود.
مک‌کانل گفت: دولت بایدن به این نتیجه رسیده است که زیاد درباره جنگ علیه ترور تبلیغ شده و می‌خواهد تا منابع را از آن طرف به سمت رقابت با چین و روسیه بکشاند. با این حال، جنگ علیه ترور قرار نیست به سادگی تمام شود، چون دولت آمریکا آن را رها می‌کند.
ارمغان آینده‌ای نامطمئن برای افغانستان
برآورد شده که آمریکا بیش از دو تریلیون دلار را در دو دهه گذشته در افغانستان هزینه کرده است؛ برآوردی که از طریق پروژه هزینه‌های جنگ نزد دانشگاه براون که به مستندسازی هزینه‌های پنهان درگیری‌های نظامی آمریکا می‌پردازد، حاصل شده است.
خبرگزاری فرانسه در این خصوص می‌نویسد: آمریکا با این اقدام خود و پس از ۲۰ سال حضور نظامی در افغانستان، آینده‌ای نامطمئن را برای این کشور با توجه به قدرت گرفتن هرچه بیشتر گروه طالبان به ارمغان گذاشت.
هم اکنون نیروهای افغان در پی عقب‌نشینی و خروج نظامیان آمریکایی در حالت آماده‌باش کامل به سر می‌برند؛ چراکه نیروهای ناتو نیز همزمان با آمریکا در صدد خروج از این کشور هستند. آمریکا در دوره ریاست‌جمهوری جرج بوش پسر، در هفتم اکتبر ۲۰۰۱ برابر با ۱۵ مهرماه ۱۳۸۰ به بهانه جنگ با تروریسم به افغانستان حمله و گروه طالبان را سرنگون کرد، حال با قدرت گرفتن دوباره این گروه و توافق صلحی که ترامپ با این گروه بست، اکنون بایدن به این اشغالگری نظامی پایان می‌دهد.
دولت بایدن درحالی قصد اعلام پایان جنگی بی‌سرانجام می‌دهد که پس از ۲۰ سال جنگ و خونریزی، هیچ ثمره‌ای به خصوص در زمینه تامین امنیت در کشور افغانستان نداشت؛ جنگی که از زمان جورج بوش پسر به بهانه مبارزه با تروریسم برای آمریکا و آمریکایی‌ها با هزینه هزاران میلیارد دلار به ارث ماند.
بنا بر برخی آمار، در این اشغالگری نظامی که غیر از ایجاد ناامنی هرچه بیشتر و ویرانی ثمره‌ای در برنداشت، بیش از ۳۸ هزار غیرنظامی جان خود را از دست دادند. بنابرگزارش «دفتر بودجه کنگره» آمریکا در مورخ اکتبر سال ۲۰۰۷ میلادی، جنگ افغانستان برای آمریکا تا سال ۲۰۱۷ میلادی تنها دو تریلیون و ۴۰۰ میلیارد دلار هزینه در برداشته است.
کارشناسان و ناظران بین‌المللی و فرماندهان ارشد نظامی آمریکا بر این موضوع اذعان دارند که شرایط طی دو دهه گذشته در افغانستان نه‌تنها از بابت امنیت و قاچاق مواد مخدر تامین نشده بلکه وخیم‌تر نیز شده تا آنجا که در برخی گزارش‌ها فرماندهان نظامی آمریکا خود در قاچاق مواد مخدر در افغانستان نقش داشته‌اند.
دولت قبل از بایدن با همین گروه به پای میز مذاکره نشست و با همان گروهی که آنها را تروریست می‌خواند تلاش کرد به توافق صلح دست یابد، موضوعی که انتقاد بسیاری را در سطح بین‌الملل به همراه داشت. اکنون که این طرح به شکست انجامیده، آمریکا حتی برای عقب‌نشینی از افغانستان به شدت نگران حملات گروه طالبان است. جنگ بی‌حاصلی که آمریکا پس از ۲۰ سال نه‌تنها به نقطه اول بازگشت، بلکه با خفت و هراس از مورد حمله قرارگرفتن، ناگزیر به ترک خاک افغانستان است؛ عبرتی که از جنگ ویتنام و دیگر جنگ‌افروزی‌ها در سایر نقاط جهان از آن پند نگرفت.
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهسیاسیلینک کوتاه :
