تجارت، اسلحه نیست

محمد هادی موقعی * تنها به میدان جنگ مبارزه با بحران اقتصادی کرونا ویروس رفتن به معنای مرگ فوری است. کشورها باید با تدوین سیاست های مشترک و همراه به جنگ بحران بروند.

به گذشته برگردید و به کمتر از ۱۰ سال پیش نگاه کنید. به بحران ۲۰۰۸ می رسید. باز هم به عقب برگردید تا به بحران ۱۹۳۰ برسید. اقتصاد جهان در هر یک از این بحران ها وضعیت های متفاوتی را تجربه کرده اند.

از سال ۱۹۳۰ تا ۲۰۰۸ شاخص S&P حدود ده برابر رشد کرد. بازار کار از ریشه کشاورزی به رویکردهای صنعتی و سپس دیجیتال تغییر مکان داد. رفته رفته اقتصادهای ملی عناصر متشکله سیستم تجارت جهانی شدند. ولی بعد از ۲۰۰۸ سیستم مالی بر اساس یک پلت فرم جهانی شکل گرفت.

چشم انداز اقتصاد جهانی تاریک است و بحران کووید -۱۹ بزرگترین شوک تاریخی اقتصاد را وارد کرده است. سه ماهه دوم سال ۲۰۲۰ بدترین سه ماهه ده سال اخیر برای اقتصاد جهان خواهد بود.

گرچه مؤلفه های مشترکی بین بحران کووید – ۱۹ و بحران ۲۰۰۸ وجود دارد، ولی بزرگترین تفاوت، مقیاس و گستره اقتصادی بحران کرونا ویروس نسبت به بحران ۲۰۰۸ است. در بخش تامین مالی اقتصاد جهانی یکی از ضربه های مهلک را از پاندمی دریافت کرده است.

بیماری بحران ۲۰۰۸ از سیستم وامدهی آغاز شد و بعد مثل یک ویروس به سایر بخش های اقتصادی سرایت کرد.

سه ماه قبل از فرو پاشی Lehman Bros دو اقتصاددان صندوق بین المللی پول از بروز یک بیماری همه گیر اقتصادی که مثل ویروس مسری به همه جا نفوذ خواهد کرد، نام بردند. نه یک ویروس انسان کش بلکه ویروس اقتصادکش.

بعد از بحران کرونا ویروس، آمریکا باز به صحنه های درگیری با اقتصادهای جهان بازخواهد گشت. آیا این سیاستی درست خواهد بود؟

هماهنگی بانک های مرکزی جهان در بحران ۲۰۰۸ به وسیله کاهش همزمان نرخ بهره و همچنین هم افزایی مثبت ۲۰ کشور بزرگ جهان در تدوین سیاست های ضد بحران درخور ستایش بود.

تجارت نباید تبدیل به یک اسلحه شود

ویروس تهدید کننده اقتصاد در بحران ۲۰۰۸ یک ویروس از جنس مالی بود ولی امروز یک ویروس واقعی بیماری زا از نظر فیزیولوژی انسانی به جهان حمله کرده است. جهان قطبی تر شده است و سیستم ایمنی اقتصادی به مراتب ضعیف تر. درد بزرگ این است که چین و آمریکا تجارت را تبدیل به ابزار جنگی کردند و به جای قشون کشی نظامی، از حربه های تجاری بهره گرفتند. اکنون در منجلاب ایجاد شده از جنگ تجاری باید به جنگ بیماری عفونی برویم!

اکنون کل بدهی جهانی به ۱۸۴ تریلیون دلار رسیده است. این رقم ۱۱ درصد بیشتر از کل تولید ناخالص جهانی ۲۰۱۱ است.

تجارت بین المللی سهمی ۶۰درصدی در GDP  جهانی دارد. حال مرزها بسته شده اند. اقتصادها به دلیل بحران بیماری به درون مرزها پرداخته اند. چه سرنوشتی برای ۶۰ درصد از GDP جهان خواهد آمد؟

تا یک دهه پیش اشتباه رهبران جهان این بود که می خواستند به تنهایی قهرمان مبارزه با بحران شوند. ولی امروز جایی برای تک روی وجود ندارد. بحران کرونا ویروس یک فاصله گذاری را خلق کرده است که با سیاست های تکروی در تضاد است. این بار به محض فروکش کردن پاندمی باید تجارت جهانی به شدت آغاز شود؛ ولی نه با رویکرد جنگ تجاری، بلکه با رویکرد کمک های متقابل اقتصادها به یکدیگر و با تفکر انسانی و بشر دوستانه. کشورهای قوی باید به کشورهایی که از نظر منابع ضعیف ترند، کمک کنند تا به سطحی از سلامت برسند.

شعر سعدی در اقتصاد بعد از پاندمی دیگر فقط یک شعر زیبا نیست، بلکه یک شعار واقعی خواهد بود. جهان آینده همان جهانی است که سعدی شیرازی وصف کرده است. چوعضوی به درد آورد روزگار – دگر عضوها را نماند قرار.

اخبار برگزیدهیادداشت