از حرف تا عمل
به گزارش جهان صنعت نیوز: رویکرد دولت بایدن ایجاد شروع جدید روابط با عربستان بدون قطع رابطه اصلی میان دو کشور در خاورمیانه است. به نظر می‌رسد دولت بایدن اگرچه طبق اطلاعات ارائه‌شده محمد بن‌سلمان را فرد صادر‌کننده قتل خاشقجی می‌داند اما کاخ سفید قصد دارد روابط کاری خود با ولیعهد عربستان را حفظ کند.
دو مقام ارشد آمریکایی مطلع از این موضوع تاکید کردند که تحریم ولیعهد سعودی هرگز جزو گزینه‌های دولت بایدن نبود چراکه این امر می‌تواند وضعیت پیچیده‌ای را به وجود آورد و منافع نظامیان آمریکایی در عربستان را به مخاطره افکند.
بایدن در کنفرانس خبری درباره مسوول دانستن بن‌سلمان در ماجرای قتل خاشقجی گفت او با دولت عربستان سعودی و نه شخص بن‌سلمان مراوده دارد. بایدن در این باره به خبرنگاران در زمینه نقض موارد حقوق بشر توسط این مقام سعودی گفت: ما قصد داریم آنها را در مورد نقض حقوق بشر پاسخگو سازیم، درحقیقت چنانچه سعودی‌ها خواهان مراوده با ما و حفظ روابط هستند بدانند که باید موازین حقوق بشر را رعایت کنند و مد نظر داشته باشند.
سی‌ان‌ان در این خصوص می‌نویسد: اکنون معنای عبارت «پاسخگو بودن» از سوی دولت بایدن به شدت تحت نظر قرار گرفته است. مدیر روابط‌عمومی کاخ سفید در این باره به این شبکه خبری گفت: بایدن در تماس تلفنی به ملک سلمان پادشاه عربستان گفت آمریکا رفتار ولیعهد آن کشور را برنمی‌تابد. اما به نظر می‌رسد روابط با ریاض برای دولت بایدن بسیار بااهمیت بوده تا آنکه بخواهد فردی راکه علنا گرداننده این پادشاهی است مورد مجازات قرار دهد.
این شبکه خبری گزارش داد: مقامات آمریکایی در هر دو دولت ترامپ و بایدن، در خفا تایید کرده‌اند که عربستان شریکی حیاتی برای مبارزه علیه تروریسم در منطقه به شمار می‌رفته و هر گونه دوری جستن از ریاض را برای آنها ناممکن ساخته است.
با وجود اینکه ایالات متحده آمریکا با انتشار گزارش محرمانه اطلاعاتی، تایید کرد که ولیعهد عربستان با عملیات «دستگیری یا کشتن» جمال خاشقجی موافقت کرده بود اما دولت جو بایدن در نظر ندارد مجازات مستقیمی را متوجه محمد بن‌سلمان کند. با این حال رییس‌جمهوری آمریکا در گفت‌وگویی تاکید کرد که روابط با پادشاهی سعودی دستخوش تغییراتی اساسی خواهد شد.
جو بایدن در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی یونی‌ویژن درباره اینکه چقدر حاضر است ولیعهد عربستان را برای رعایت حقوق بشر تحت فشار قرار دهد گفت که او با پادشاه عربستان صحبت کرده است نه با بن‌سلمان. او در عین حال افزود که در گفت‌وگوی تلفنی با پادشاه عربستان گفته بود قواعد در حال تغییر هستند. او تصریح کرد که در روابط پادشاهی سعودی با ایالات متحده تغییرات چشمگیری را اعلام خواهیم کرد.
بایدن تاکید کرد زمانی که دولت را در دست گرفت این گزارش را خوانده و منتشر کرده است در حالی که دولت قبلی چنین کاری انجام نداد. او با اشاره به اینکه این اتفاق ناخوشایند است، اضافه کرد: قصد داریم آنها را درباره نقض حقوق بشر مسوول بدانیم و مطمئن شویم اگر می‌خواهند مساله را با ما حل کنند باید مساله حقوق بشر را هم حل کنند و با موارد نقض به همان شیوه‌ای که باید، برخورد کنند.
این سخنان در حالی مطرح می‌شود که به نظر می‌رسد آمریکا در نظر ندارد مجازات مستقیمی را متوجه ولیعهد عربستان کند. با این وجود برخی از اعضای دموکرات کنگره آمریکا و نزدیکان جمال خاشقجی خواستار اعمال تحریم‌هایی علیه این مقام بلندپایه سعودی شده‌اند.
وزیر خارجه آمریکا نیز از بازنگری موضع دولت آمریکا در رابطه با عربستان به ویژه درباره فروش تسلیحات سخن گفت و با اشاره به گزارش منتشر شده در خصوص نقش بن‌سلمان در قتل خاشقجی اظهار کرد روابط واشنگتن با ریاض فراتر از افراد است.
آنتونی بلینکن نیز در نشست خبری‌ای که پس از دیدار مجازی با همتایان خود در کانادا و مکزیک انجام شد، این مطلب را در پاسخ به این سوال مطرح کرد که چرا محمد بن‌سلمان جزو مجازات‌شدگان قتل جمال خاشقجی روزنامه‌نگار منتقد حکام فعلی سعودی نیست.
او در این کنفرانس خبری اضافه کرد: شما امروز گام‌های مهمی در ارزیابی دوباره روابط با سعودی ملاحظه کردید. نخست آنکه گزارش مربوط به قتل خاشقجی منتشر شد. ما این شفافیت را درباره نقش ولیعهد سعودی انجام دادیم که خود گزارش به تنهایی گویای آن است.
وزیر خارجه آمریکا ادامه داد: علاوه بر برخورد نسبت به گذشته، نگاهی به آینده برای جلوگیری از موارد مشابه بود. از این رو وزارت خزانه‌داری، احمد العسیری معاون سابق سرویس اطلاعاتی سعودی را به خاطر نقش مستقیم او در قتل جمال خاشقجی تحریم کرد. بلینکن یادآور شد: همچنین نیروی واکنش سریع سعودی را تحت تحریم قرار دادیم و تحت مقررات «ممنوعیت خاشقجی»، محدودیت روادید بر ۷۶ شخص حقیقی سعودی اعمال کردیم.
دفتر مدیر اطلاعات ملی آمریکا جمعه گذشته گزارش غیرمحرمانه‌ای را از قتل این روزنامه‌نگار منتقد حکام فعلی سعودی منتشر کرد که در آن آمده است: ما ارزیابی می‌کنیم که محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، عملیاتی را در استانبول ترکیه برای دستگیری یا کشتن جمال خاشقجی روزنامه‌نگار سعودی تایید کرده است.
در این گزارش آمده است: ما براساس کنترل ولیعهد در تصمیم‌گیری پادشاهی، دخالت مستقیم یک مشاور اصلی و محافظان محمد بن‌سلمان در جزئیات این عملیات و حمایت ولیعهد برای استفاده از اقدامات خشونت‌آمیز برای سکوت مخالفان خارج از کشور از جمله خاشقجی به این ارزیابی رسیدیم.
خاشقجی روزنامه‌نگار مخالف ولیعهد سعودی در اکتبر سال ۲۰۱۸ زمانی که برای انجام یک کار اداری به کنسولگری عربستان در استانبول ترکیه مراجعه کرد، به قتل رسید اما جسد او هیچ گاه پیدا نشد. سازمان سیا پس از قتل خاشقجی در کنسولگری عربستان در ترکیه با قطعیت بالایی گزارش داد که بن‌سلمان شخصا دستور این قتل را صادر کرده است اما مقام‌های اطلاعاتی به طور علنی در این باره صحبت و شواهدی ارائه نکرده‌اند.
واکنش تند عربستان
وزارت خارجه عربستان در پاسخ به انتشار این گزارش گفت که پادشاهی سعودی ارزیابی توهین‌آمیز و نادرست درباره رهبری پادشاهی را به طور قاطع رد می‌کند.
اندکی پس از انتشار این اطلاعات، وزارت خارجه آمریکا سیاست جدیدی که «ممنوعیت خاشقجی» نامیده می‌شود معرفی کرد که به ایالات متحده آمریکا اجازه می‌دهد درخواست ویزای افرادی را که به نمایندگی از یک دولت خارجی به روزنامه‌نگاران آسیب می‌زنند، آنها را تهدید می‌کنند یا از آنها جاسوسی می‌کنند، رد کند. وزارت خارجه آمریکا به این منظور تصریح کرد که این محدودیت ویزا برای ۷۶ سعودی که در تهدید مخالفان در خارج از کشور دست داشته‌اند اعمال می‌شود.
توقف فروش تسلیحات تهاجمی به عربستان در دست بررسی
پس از توقف اجرای قرارداد فروش نیم میلیارد دلاری به یمن به دلیل نگرانی‌های ناشی از تلفات انسانی در هفته‌های گذشته، مقام‌های دولت بایدن در حال بررسی تعلیق بخش‌های مرتبط با تجهیزات پشتیبانی و آموزش نیروهای عربستانی هستند تا ببینند آیا این موارد مشمول تجهیزات و خدمات دفاعی، و نه تهاجمی، می‌شود یا نه. دولت جو بایدن گزینه توقف فروش تسلیحات تهاجمی به عربستان سعودی را به دلیل نگرانی‌های حقوق بشری بررسی می‌کند. این گزینه همزمان با بازنگری روابط میان واشنگتن و ریاض مطرح شده است.
یکی از سخنگویان وزارت خارجه ایالات متحده می‌گوید: هدف ما پایان جنگ در یمن است. با این حال به عربستان اطمینان می‌دهیم که به هر چه برای دفاع از خاک و مردمانش نیاز دارد، دسترسی خواهد داشت. دولت بایدن در حالی روابط با ریاض را بازتعریف می‌کند که عربستان، یکی از دغدغه‌های حقوق بشری ایالات متحده و همزمان یکی از متحدان اصلی این کشور در منطقه است.
یکی از مشاوران کنگره می‌گوید: «آنها در حال بررسی این هستند که چگونه میان تسلیحات تهاجمی و دفاعی، تفکیک قائل شوند.» یک مقام دیگر می‌گوید اگر بنا بر فروش صرف تسلیحات دفاعی باشد، فروش سامانه‌های دفاع موشگی نظیر پاتریوت به عربستان ادامه خواهد یافت. این در حالی است که دولت ترامپ، حتی پس از شکست وی در انتخابات سوم نوامبر، ادامه فروش سلاح تهاجمی به پادشاهی سعودی را با وجود مخالفت کنگره تایید کرد. علاوه بر عربستان، امارات، هم‌پیمان اصلی ریاض در جنگ یمن از تصمیم محدودیت فروش سلاح ایالات متحده، متاثر خواهد شد.
روز ۲۰ ژانویه، روز خروج ترامپ از کاخ سفید، امارات با دولت وی قراردادی برای خرید بیش از ۵۰ اف-۳۵، ۱۸ پهپاد تهاجمی و تجهیزات دیگر به ارزش ۳۲ میلیارد دلار امضا کرد. دونالد ترامپ می‌گفت این قرارداد به امارات «امکان مقابله» با تهدیدهای ایران را می‌دهد.
مقام‌های دولت بایدن می‌گویند این قرارداد بزرگ هم مشمول بازبینی خواهد شد. دونالد ترامپ فروش تسلیحات را یکی از راه‌های اشتغالزایی برای شهروندان آمریکایی می‌دانست اما جو بایدن می‌گوید باید در تجارت سلاح، معیارهای حقوق بشری را مقدم می‌شمرد. آخرین آمار سازمان ملل متحد نشانگر جان باختن بیش از ۱۰۰هزار تن از زمان ورود عربستان سعودی و متحدانش به میدان جنگ یمن در سال ۲۰۱۵ است.
پلوسی: ضرورت بررسی ارتباط آمریکا با عربستان
رییس مجلس نمایندگان آمریکا درباره انتشار گزارش از طبقه‌بندی خارج شده دفتر مدیر اطلاعات ملی درخصوص قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار سعودی مستقر در آمریکا بیانیه‌ای صادر کرد. نانسی پلوسی گفت: با توجه به یافته‌های گزارش قتل خاشقجی، دولت آمریکا باید ارتباط با عربستان را دوباره ارزیابی کند.
پایگاه اینترنتی مجلس نمایندگان متن این بیانیه را به شرح زیر منتشر کرد: «گزارش دلهره‌آور جامعه اطلاعاتی، آنچه را که جهان از مدت‌ها قبل می‌دانست تایید می‌کند: اینکه جمال خاشقجی به دستور مقامات ارشد سعودی ازجمله محمد بن‌سلمان ولیعهد عربستان به طرز وحشیانه‌ای کشته شد. این واقعه شنیع، توهین به حاکمیت قانون و ابتدایی‌ترین درکِ حقوق بشر است.
با توجه به یافته‌های این گزارش که بخشی از الگوی نگران‌کننده نقض حقوق بشر در عربستان است، دولت آمریکا باید ارتباط با عربستان سعودی را دوباره ارزیابی کند.
کنگره آمریکا در خصوص تقویت شفافیت در مورد نقض حقوق بشر، حمایت از مشارکت‌هایی که امنیت ما را بهبود می‌بخشد، ارزش‌های ما را حفظ و از منافع ما محافظت می‌کند، در کنار رییس‌جمهور بایدن ایستاده است. ما از اقدامات دولت برای پاسخگویی عربستان سعودی ازجمله در خصوص قانون جهانی ماگنیتسکی و مخالفت با صدور روادید برای ناقضان حقوق بشر حمایت می‌کنیم.
دموکرات‌های مجلس نمایندگان برای گرامیداشت زندگی کاری خاشقجی در حال ارائه قانونی درباره تحریم‌های هدفمند علیه کسانی هستند که مرتکب تخلفات فاحش ضد روزنامه‌نگاران می‌شوند. در عین حال ما به نظارت بر حقوق بشر در عربستان سعودی از جمله تلاش برای مشخص کردن وضعیت حقوقی و سلامت عبدالسدحان که خانواده‌اش ساکن سانفرانسیسکو هستند، ادامه خواهیم داد. عربستان سعودی باید بداند که جهان شاهد اقدامات نگران‌کننده آن است و ما ریاض را مسوول خواهیم دانست.»
درخواست مخبر ویژه سازمان ملل از آمریکا برای تحریم بن‌سلمان
گزارشگر ویژه سازمان ملل در خصوص قتل‌های فراقانونی از دولت جو بایدن خواسته تحریم‌هایی را علیه محمد بن‌سلمان ولیعهد سعودی در پرونده قتل جمال خاشقجی اعمال کند.
اگنس کامارد که رهبری تحقیقات بین‌المللی در مورد قتل جمال خاشقجی روزنامه‌نگار منتقد سعودی در سال ۲۰۱۸ را بر عهده داشت، از ایالات متحده خواست برای برقراری عدالت در مورد این پرونده اقدام به تحریم بن‌سلمان کند. کامارد پس از انتشار گزارش محرمانه سیا از دولت آمریکا خواست دارایی‌های شخصی و فعالیت‌های بین‌المللی ولیعهد سعودی را هدف قرار دهد.
محقق سازمان ملل در مورد قتل‌های فراقانونی و اعدام‌های خودسرانه گفت که ایالات متحده نباید به ولیعهد عربستان مصونیت در قبال دادخواست‌های مدنی بدهد و همچنین از دولت ریاض خواست درباره جزئیات قتل خاشقجی در کنسولگری این کشور شفاف‌سازی کند.
این اظهارات کامارد پس از آن ایراد شد که جمعه دفتر اطلاعات ملی ایالات متحده خلاصه‌ای از گزارش سیا را منتشر کرد که محتوای آن تاکید دارد محمد بن‌سلمان ولیعهد عربستان با ربودن یا کشتن خاشقجی موافقت کرده است. ریاض در واکنش به گزارش سیا مدعی شده این گزارش به هیچ وجه قابل قبول نیست و شامل مجموعه‌ای از اطلاعات نادرست و سایر نتیجه‌گیری‌های غیرواقعی است.
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :
