پایان بحران عراق
به گزارش جهان صنعت نیوز: به نقل از منابع خبری حامیان جریان صدر به محض پایان سخنرانی رهبر این جریان و درخواستش برای پایان اعتصاب صدری‌ها، درحال خروج از منطقه سبز بغداد هستند. مقتدی صدر، رهبر جریان صدر دیروز در یک کنفرانس مطبوعاتی کوتاه ضمن انتقاد شدید از اقدامات حامیانش به آنها یک ساعت فرصت داد تا از منطقه سبز بغداد خارج شوند.
رهبر جریان صدر عراق در این کنفرانس گفت که از تحولات عراق بسیار ناراحت است و از منتقدان این وضعیت است، چنانکه از انقلاب تشرین نیز انتقاد کرده بود: «انقلابی که با خشونت باشد انقلاب نیست. مردم عراق اولین و آخرین کسانی هستند که از این وضعیت متضرر می‌شوند.»
وی گفت: در این درگیری هم قاتل و هم مقتول هر دو گناهکار هستند. عراق پس از آن که اسیر فساد بود اکنون اسیر خشونت و فساد است. امیدوارم که این اعتراضات مسالمت‌آمیز و با قلوبی سرشار از عشق به وطن باشد. وی همچنین به موضوع استعفایش از عرصه سیاست اشاره کرده و گفت این تصمیم او نهایی است چرا که شرعی است.
با آغاز خروج حامیان صدر از منطقه سبز بغداد، فرماندهی عملیات مشترک عراق نیز در بیانیه‌ای لغو مقررات ممنوعیت آمد و شد در بغداد و دیگر استان‌های عراق را اعلام کرد.
مصطفی الکاظمی نخست‌وزیر عراق نیز در سخنانی نسبت به کنفرانس مطبوعاتی دیروز مقتدی صدر، رهبر جریان صدر در نجف اشرف واکنش نشان داد. او در این باره گفت: درخواست صدر برای توقف خشونت نشان‌دهنده بالاترین سطوح میهن‌پرستی و اشتیاق برای جلوگیری از ریخته شدن خون عراقی‌ها است. الکاظمی تاکید کرد: سخنرانی وی همه را به مسوولیت‌پذیری اخلاقی و ملی برای حفاظت از ظرفیت‌های عراق و توقف زبان تشدید سیاسی و امنیتی و همچنین آغاز گفت‌وگوی فوری و ثمربخش برای حل بحران ملزم می‌کند.
ماجرا چه بود؟
پس از ماه‌ها بحران سیاسی در عراق که به ناتوانی مجلس جدید آن کشور از انتخاب رییس‌جمهوری، نخست‌وزیر و دولت جدید منجر شد، مقتدی صدر، رهبر جریان صدر که در انتخابات اخیر بیشترین کرسی‌های مجلس را به‌دست آورده بود، روز دوشنبه ۲۹ آگوست مصادف با هفتم شهریورماه اعلام کرد که برای همیشه از صحنه سیاست کناره‌گیری می‌کند. خیابان‌های منطقه سبز بغداد به دنبال این کناره‌گیری به صحنه اعتراض و درگیری بدل شد، طرفداران صدر به کاخ ریاست‌جمهوری در بغداد یورش بردند، مقام‌های امنیتی عراق نیز از برقراری مقررات منع تردد در بغداد خبر دادند و ساعاتی پس از آن نیز منع آمدوشد در سراسر این کشور از ساعت ۱۹ دوشنبه به وقت محلی اجرا شد. اعلام کناره‌گیری مقتدی صدر از فعالیت سیاسی، صحنه سیاسی عراق را در شوک و بحرانی بزرگ فرو برد. اوضاع عراق به قدری بحرانی بود که برخی تحلیلگران عرصه بین‌‌الملل هشدار بروز جنگ داخلی در این کشور را داده بودند.
بحران سیاسی عراق از زمان برگزاری انتخابات پارلمانی ماه اکتبر سال ۲۰۲۱ و اختلاف بر سر تشکیل دولت جدید، انتخاب نخست‌وزیر و رییس‌جمهوری آینده آغاز شد، کناره‌گیری مقتدی صدر از سیاست نیز این بحران را وارد مرحله خونین و جدیدی کرد.
ناآرامی و درگیری سیاسی که بیش از ۱۰ ماه است در عراق ادامه دارد، به‌ویژه در هفته‌های اخیر، سطح تنش میان جریان صدر و چارچوب هماهنگی را تشدید کرده بود. مقتدی صدر بر انحلال مجلس و برگزاری انتخابات زودهنگام تاکید داشت و چارچوب هماهنگی خواستار تشکیل دولت جدید قبل از برگزاری انتخابات بودند.
باوجود وضع مقررات منع رفت و آمد در سراسر عراق، درگیری میان نیروهای امنیتی و حامیان مقتدی صدر ادامه داشت و علاوه بر پایتخت، به شهرهای دیگری چون بصره، نجف، ناصریه و حله نیز کشیده شد. رویترز از افزایش شمار تلفات جانی درگیری‌های روز دوشنبه در عراق به ۳۰ کشته و ۷۰۰ زخمی خبر داده، در این میان گفته می‌شود در میان کشته‌ها و زخمی‌ها شماری از نیروهای امنیتی وجود دارند.
خطوط هوایی منطقه‌ای پروازهای خود را متوقف کرده‌اند. شماری از کشورها از شهروندانشان خواسته‌اند از سفر به عراق پرهیز کنند یا این کشور را ترک کنند یا از حضور در مراکز تجمع پرهیز کنند. همزمان با یورش حامیان مقتدی صدر به منطقه سبز و ورود به دفاتر دولتی حساس باوجود درخواست نیروهای امنیتی برای تخلیه منطقه، خبرگزاری فرانسه از تیراندازی و درگیری در ورودی‌های منطقه سبز گزارش داد که به شدت محافظت می‌شود و دفاتر دولتی و سفارتخانه‌های خارجی را در خود جای داده است.
به گزارش رسانه‌های عراقی، اعضای گروه «سرایا السلام» شاخه نظامی جریان صدر، با نیروهای امنیتی در مناطق مختلف عراق درگیر شدند. گفته می‌شود حامیان جریان صدر با توپخانه‌های ۵/۱۴ میلی‌متری، منطقه سبز را گلوله‌باران کردند. برخی رسانه‌های عراقی با انتشار تصاویری اعلام کردند مقر حزب «الدعوه» به رهبری نوری المالکی در بابل واقع در جنوب این کشور نیز به آتش کشیده شده است.
همچنین اخباری از صدای انفجار در منطقه سبز و حمله با ۴ موشک و فعال شدن سامانه دفاعی «سرام» توسط سفارت آمریکا در بغداد منتشر شده است. خبرنگار العربیه نیز از کشته شدن دو سرباز عراقی در درگیری‌ها خبر داد. همزمان شبکه عراقی سومریه نیوز گزارش داد که احمد حاتم الاسدی، رییس پلیس فدرال عراق در جریان درگیری‌های دوشنبه مجروح شده است. این شبکه به نقل از یک منبع امنیتی ناشناس گفت که اسدی به همراه یکی از پرسنل امنیتی‌اش زخمی شده است.
این درحالی است که مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق دوشنبه دستور منع شلیک را صادر کرد. وی همچنین به نوبه خود از مقتدی صدر، رهبر جریان صدر خواست تا از حامیان خود بخواهد ساختمان‌های دولتی را ترک کنند. در پی ناآرامی‌ها نخست‌وزیر عراق فعالیت کابینه را تا اطلاع ثانوی تعلیق کرد. در پی این اتفاقات، دولت عراق دیروز همه ادارات و نهادهای رسمی این کشور را تعطیل کرد.
تحقیقات
در پی افزایش شمار تلفات درگیری‌ها و ابراز نگرانی‌های داخلی و خارجی الکاظمی دستور تحقیقات داد. دفتر مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق در بیانیه‌ای اعلام کرد وی دستور داده که تحقیقات فوری درباره اتفاقات دوشنبه در منطقه سبز بغداد، شناسایی عاملان تیراندازی و مجازات آنها طبق قانون انجام شود.
در این بیانیه آمده است: فرمانده کل نیروهای مسلح عراق همچنین دستور عدم تیراندازی به سمت معترضان را صادر کرد و بر تعهد وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و نهادهای امنیتی و نظامی به فعالیت طبق اختیارات اعطا شده به آنها تاکید کرد. الکاظمی همچنین تاکید کرد: نیروهای امنیتی مسوولیت حفاظت از معترضان را بر عهده دارند و هرگونه تخلف از دستورالعمل‌های امنیتی در این زمینه مشمول پاسخگویی قانونی خواهد شد.
اعتصاب غذای صدر
از سوی دیگر حسن العذاری، رییس فراکسیون مستعفی جریان صدر در پارلمان عراق گفت، مقتدی صدر اعلام کرده تا زمانی که خشونت و استفاده از سلاح متوقف شود، اعتصاب غذا می‌کند. این اطلاعیه صدر پس از پایان مهلت ۷۲ ساعته‌ای که روز جمعه گذشته به دادگاه عالی برای انحلال پارلمان داده بود، اعلام شد. درحالی که ناآرامی‌ها در اطراف منطقه سبز از صبح دیروز همچنان ادامه دارد، دادگاه فدرال عراق جلسه رسیدگی به درخواست انحلال پارلمان عراق را تا اطلاع ثانوی به تعویق انداخت. دادگاه فدرال قرار بود این جلسه را دیروز برگزار کند.
هشدار آیت‌الله مدرسی درباره احتمال جنگ داخلی در عراق
آیت‌الله محمدتقی المدرسی، مرجعیت دینی عراقی دیروز در بیانیه‌ای در واکنش به تحولات اخیر عراق هشدار داد، احتمال دارد عراق به ورطه جنگی داخلی سقوط کند. المدرسی در ادامه اظهار کرد: تمامی مسوولان باید تا بالاترین میزان خویشتنداری کرده و به شکل جدی به دنبال راه‌هایی برای خاموش کردن آتش درگیری‌های ناخواسته باشند. این مرجع دینی عراق با اشاره به اینکه راه عبور از بحران تنها گفت‌وگوهای جدی در کنار نادیده گرفتن خود و چشم‌پوشی از منافع کوچک است، گفت: ما در یک کشتی هستیم و اگر این کشتی غرق شود، هیچ یک از ما نجات نمی‌یابد.
درخواست سازمان ملل برای حفظ آرامش
آنتونیو گوترش در بیانیه‌ای اعلام کرد با نگرانی اعتراضات عراق را پیگیری می‌کند و خواستار خویشتنداری و آرامش است. گوترش در این بیانیه با اشاره به گزارش‌ها درباره تعداد مجروحان و کشته‌شدگان، از تمامی طرف‌های مرتبط خواست که اقدامات فوری برای کاهش تنش و آرام کردن اوضاع و پرهیز از خشونت اتخاذ کنند.
دبیر کل سازمان ملل از طرف‌های عراقی و نیروهای تاثیرگذار خواست بدون هیچ تاخیری اختلافاتشان را کنار بگذارند و وارد گفت‌وگویی فراگیر، جامع و مسالمت‌آمیز در مسیری سازنده شوند.
اتحادیه اروپا و فرانسه خواهان خویشتنداری حداکثری
اتحادیه اروپا، همه طرف‌های عراقی را به خویشتنداری حداکثری دعوت کرد. به گزارش شبکه خبری عراقی «روداو»، هیات نمایندگی اتحادیه اروپا در عراق در بیانیه‌ای اعلام کرد که خواستار خویشتنداری حداکثری از همه طرف‌های عراقی هستیم. وزارت خارجه فرانسه نیز نسبت به حوادث کنونی در بغداد و شماری از استان‌های عراق ابراز نگرانی کرد. به گزارش الجزیره، وزارت خارجه فرانسه در بیانیه‌ای طرف‌های عراقی را به خویشتنداری حداکثری دعوت کرد.
واکنش آمریکا به حوادث عراق
سفارت آمریکا در بغداد نیز با انتشار بیانیه‌ای ضمن ابراز نگرانی از تحولات عراق خواستار خودداری از ایجاد چرخه خشونت در کشور شد. در بیانیه رسمی سفارت امریکا در بغداد تاکید شده که گزارش‌های مربوط به تنش‌های امروز در سراسر عراق که موجب از کار افتادن نهادهای رسمی در کشور شده موجب نگرانی است. این بیانیه افزوده که واشنگتن نسبت به بالاگرفتن تنش ابراز نگرانی می‌کند و از همه طرف‌ها می‌خواهد که مسالمت‌جویی را حفظ و از هر گونه اقدامی که موجب ایجاد چرخه خشونت شود خودداری کنند. در این بیانیه تاکید شده که نباید امنیت و ثبات و حاکمیت عراق با خطر مواجه شود و وقت آن رسیده که همگان برای حل اختلافات سراغ گفت‌وگو بروند و از درگیری خودداری کنند.
افزون بر این بیانیه، جان کربی، هماهنگ‌کننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی آمریکا اظهار کرد: واشنگتن نسبت به تشدید خشونت در بغداد نگران است و خواهان آرامش و گفت‌وگو میان گروه‌های عراقی است. کربی در کنفرانسی مطبوعاتی اظهار کرد: اطلاعات دال بر اقدامات خشونت‌بار در عراق نگران‌کننده است، اکنون زمان گفت‌وگو و نه تشدید درگیری‌هاست، از همه گروه‌های ذیربط می‌خواهیم آرامش خود را حفظ کنند.
واکنش روسیه
مسکو ضمن تاکید بر پیگیری تحولات عراق همه طرف‌ها در عراق را به آرامش و آغاز گفت‌وگوی سازنده فراخواند. یک مقام رسمی در وزارت امور خارجه روسیه اعلام کرد که مسکو تحولات عراق را با دقت زیر نظر دارد و از طرف‌های درگیر می‌خواهد که خویشتنداری پیشه کنند.
او تاکید کرد طبیعی است که در چنین شرایطی همه به آرامش و آغاز گفت‌وگوی سازنده نیاز دارند. این مقام روسیه‌ای افزود که مسکو روابط خوبی با همه سران سیاسی عراق دارد و بعید است که خطر جدی شهروندان روسیه در عراق را تهدید کند هرچند مسکو وضعیت امنیت و سلامت نمایندگان و کارکنان و شهروندان خود در عراق را پیگیری می‌کند.
تاکید اتحادیه عرب بر تقدم منافع ملی بر منافع جناحی
جمال رشدی، سخنگوی دبیرخانه اتحادیه عرب در بیانیه‌ای اعلام کرد: احمد ابوالغیط، دبیرکل اتحادیه عرب با نگرانی عمیق تحولات پی در پی و خطرناک عراق را پیگیری می‌کند و از همه گروه‌های عراقی خواست تا منافع ملی را بر دیگر ملاحظات مقدم بشمارند تا بتوانند از وضعیت کنونی که خطری برای ثبات این کشور به شمار می‌رود، گذر کنند. ابوالغیط ضمن هشدار به کشیده شدن وضعیت عراق به خشونت و آشوب و خونریزی بیشتر، بر لزوم خویشتنداری و دوری همه تظاهرات‌کنندگان از اقدامات خشونت‌بار و مسلحانه تاکید کرد.
آیت‌الله حسین الصدر عراقی‌ها را به مذاکره دعوت کرد
درپی وقوع این وضعیت، گروه‌ها و جریان‌های داخلی، مراجع عربی و بین‌المللی از نهادها و تشکیلات قانونی عراق حمایت و هرگونه حرکات خشونت‌بار در این کشور را محکوم کردند؛ در حالی که افکار عمومی داخل عراق نیز با نگرانی بسیار تحولات کشورشان را نظاره می‌کنند. جریان‌های مختلف سیاسی با اعلام حمایت خود، از دولت و نهادهای امنیتی خواستند تا به وظیفه ملی و میهنی خویش برای حفاظت از منافع عمومی این کشور عمل کنند.
در پی بالاگرفتن درگیری‌ها در منطقه سبز بغداد یکی از علمای شیعه عراق معترضان و طرف‌های درگیر عراق را به مذاکره و آرامش دعوت کرد. حسین اسماعیل الصدر، از علمای شیعه عراقی در بیانیه‌ای اعلام کرد: ما تمام طرف‌های عراقی را به مذاکره و آرامش دعوت می‌کنیم و از آنها می‌خواهیم آتش فتنه را خاموش کنند؛ اگرچه سکوت اولویت دارد و ماندن در خانه بهتر است. در این وضعیت پر از تنش در سایه تنش‌ها و کشمکش‌های داخلی از تمام طرف‌های سیاسی و بقیه طرف‌ها می‌خواهیم سلاح و تمام تنش‌ها را که به کشته و زخمی شدن تعدادی از مردم عراق منجر شده است کنار بگذارند.
وی گفت: این تنش‌ها تنها به ویرانی و خونریزی بیشتر منجر می‌شود. شما خونتان را در جنگ‌های آزادی علیه تروریسم صرف کردید. چگونه ممکن است تنش‌های سیاسی با ساکنان یک خانه (کشور عراق) این کار را بکند؟ غیرمنطقی و غیرانسانی است که جنگی بین برادران رخ بدهد. ما امیدواریم خداوند عراق و عراقی‌ها را از هر شر و بدی حفظ کند.
خلاء سیاسی در عراق
ائتلاف سیاسی صدر در انتخابات سال گذشته عراق بیشترین کرسی‌های پارلمان را تصاحب کرد، اما از آن زمان تاکنون هیچ گروه سیاسی دولتی را در این کشور به رسمیت نشناخته و این کشور در خلاء سیاسی به سر می‌برد. حدود دو ماه پیش تمامی نمایندگان پارلمان حامی مقتدی صدر به درخواست او استعفا کردند، که بعد از ناکامی در تشکیل دولت بود.
مقتدی صدر یکی از مهم‌ترین بازیگران سیاست عراق پس از ۲۰۰۳ بوده است. او به طور همزمان در تشکیل دولت‌های پیاپی عراق و راهپیمایی‌های اعتراض‌آمیز و فعالیت‌های شبه‌نظامیان شیعی فعال بوده است.
او از رهبران سیاسی شیعه به دلیل عدم توجه به درخواست‌های او برای اصلاحات انتقاد کرد. بن‌بست سیاسی بین او و رقبای شیعه، سبب شده عراق طولانی‌ترین دوره بدون دولت را از سر بگذراند. حامیان صدر چند هفته پیش پارلمان را اشغال کردند و در نزدیکی ساختمان‌های دولتی تظاهرات بر پا کردند.
این اعتراضات عملا روند انتخاب رییس‌جمهور و نخست‌وزیر جدید را متوقف کرد. صدر در سال‌های اخیر وارد رقابت‌های سیاسی بر سر نهادهای قدرت در عراق شده بود. او با این هدف ائتلاف سائرون را تشکیل داد و طرفدار سیاست خارجی مستقل است. بسیاری از طرفداران او جوانان و اقشار کم‌درآمد هستند. ائتلاف صدر در تبلیغات انتخاباتی وعده مبارزه با فساد و سرمایه‌گذاری در خدمات عمومی را داد.
مذاکرات برای آرام کردن اوضاع
همزمان با ادامه ناآرامی‌ها، منابع آگاه به الجزیره گفتند که در حال حاضر مذاکراتی بین مقامات دولتی و رهبران در چارچوب هماهنگی شیعیان عراق و جریان صدر در حال انجام است. به گفته این منابع، مذاکرات کنونی در حال بررسی دستیابی به توافقی است که منجر به آتش‌بس در منطقه سبز شود.
این موضع‌گیری‌ها، امیدها را برای افزایش رایزنی‌های داخلی و بین‌المللی به منظور گفت‌وگو و کمک به یافتن راهکاری موثر به منظور برون‌رفت از شرایط دشوار کنونی قوت بخشیده و باید به انتظار ساعات و روزهای آینده عراق نشست تا سمت و سوی تحولات این کشور بیش از پیش روشن شود.
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهسیاسیلینک کوتاه :
