قطر در نقش میانجی
به گزارش جهان صنعت نیوز: شیخ تمیم بن حمد الثانی، امیر قطر، که هفته گذشته به تهران آمده و با مقامات ایرانی رایزنی کرده بود، حالا در اروپا مشغول ادامه نقش‌آفرینی است. اراده این کشور برای میانجیگری بین ایران و آمریکا و کمک به حل و فصل پرونده هسته‌ای مشخص است و از همین‌رو خوش‌بینی‌های امیر قطر موضوع قابل اعتنایی به حساب می‌آید.
اظهارات وی در کنفرانسی خبری با صدراعظم آلمان و ابراز خوش‌بینی‌اش نسبت به حصول توافق میان ایران و آمریکا در همین چارچوب خبر مهمی است. آن‌طور که رویترز گزارش داده، او روز جمعه در کنفرانس خبری مشترک با اولاف شولتس صدراعظم آلمان خوش‌بینی خود نسبت حصول توافق میان ایران و ایالات متحده را ابراز کرده و از آمادگی خویش برای کمک‌رسانی جهت حصول توافق خبر داده است.
خوش‌بینی او درست درحالی بیان شده که حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان نیز اخیرا در گفت‌وگویی درباره مذاکرات وین گفته است: هدف ما در این مذاکرات رسیدن به توافقی قوی و بادوام است و از طرف آمریکایی خواسته‌ایم واقع‌بین باشد، تاکید کرده‌ایم لغو تحریم‌ها در تمامی بخش‌ها و ارائه ضمانت‌های اقتصادی یکی از مهم‌ترین نکات در دستور کار مذاکراتی ماست.
او همچنین مطرح کرد: من فکر می‌کنم طرف آمریکایی به خوبی به خطوط قرمز ایران واقف است و ما به مذاکرات ادامه می‌دهیم و به محض اینکه به نقطه توافق برسیم، نماینده ما در مذاکرات در وین آخرین مراحل توافق را انجام خواهد داد.
جایگزین عمان
جدای از ابراز امیدواری امیرعبداللهیان به در دسترس بودن توافق، شاهدیم که تحلیلگران نیز توجه ویژه‌ای به رایزنی‌ها و میانجیگری‌های بازیگران برجامی و غیربرجامی از جمله قطر دارند و به نوعی به آن دل بسته‌اند. مثلا رامین مهمانپرست سخنگوی سابق وزارت خارجه در گفتوگو با «جهان‌صنعت» به تشریح نقش قطر و میزان اثرگذاری و ظرفیتی که در این راستا دارد، پرداخت. او گفت: «کشورهای منطقه خلیج‌فارس و خاورمیانه می‌توانند در این موقعیت زمانی تاثیرگذار باشند. از یک طرف عربستان را داریم و ترمیم روابط این کشور با ایران در دستور کار است. از طرف دیگر آنها در بحث‌های سیاسی مشکلاتی داشتند و سعی کرده بودند که قطر را تحت فشار قرار دهند و بعدتر به این نتیجه رسیدند که باید این روابط را احیا کنند. لذا شاید در کنار مذاکرات جاری، نقشی که قطر دارد قابل توجه باشد. به خصوص به خاطر نقشی که در روابط با عربستان و کشورهای هم‌پیمان عربستان دارد و هم رابطه مثبت و دیرینه با ایران دارد و ما هم در مقطعی که تحت فشار بود از آنها حمایت کرده‌ایم.»
وی همچنین گفت: «ضمن اینکه احتمالا قطر مایل است نقشی را ایفا کند که سابق بر این عمان ایفا می‌کرد. بعد از فوت سلطان قابوس عمان تا بخواهد مجدد نقش تنش‌زدایی را در کشور ایفا کند، طول می‌کشد و قطر تلاش می‌کند که در این بین نقش تازه‌ای ایفا کند. ما هم از هر فرصتی که بتواند به کاهش تنش‌ها کمک کند و فضای منطقی و ثابت و امنیتی را حاکم کند و حقوق ایران را به رسمیت بشناسد و در معادلات بین‌المللی یک جریان صحیح را حاکم کرده، همچنین فضای افزون‌طلبی کشورهای غربی به ویژه آمریکا را تعدیل کرده و آنها را به احترام به حقوق ملت ما وادار کند، استقبال خواهیم کرد.»
استقبال از سینگال‌های شیخ تمیم
مهمانپرست در واکنش به اینکه امیر قطر در مصاحبه‌ای گرفتن پالس همکاری و سازش از سوی ایران را مطرح کرده است، گفت: «ما جزئیات مذاکرات و رایزنی‌های امیر قطر در تهران را نمی‌دانیم اما مساله مهم این است که شرایط فعلی به نحوی است که به صورت جدی به دنبال رسیدن به یک توافق خوب هستیم تا حقوق ما محترم شمرده شود. غربی‌ها نیز شرایط تازه‌ای پیدا کرده‌اند که باید موقعیت را درک کرده و وارد یک چارچوب منطقی برای رسیدن به توافق شوند. قطر و کشورهایی مثل قطر هم از این فرصت استفاده می‌کنند تا هم نقش منطقه‌ای خود را احیا کنند و هم اینکه اگر بتوانند تاثیرگذار باشند و مورد استقبال طرفین قرار بگیرند.»
لازم به ذکر است که در یک هفته گذشته، تحلیلگران دیگری هم با اشاره به تمایل قطر برای گرفتن جای عمان در عرصه میانجیگری از نقش احتمالا موثر شیخ تمیم بر روند مذاکرات هسته‌ای گفته‌اند. مثلا حسن بهشتی‌پور تحلیلگر مسائل بین‌المللی گفته بود: «نقشی که پیش از این قطر بازی می‌کرد در روابط بین ایران با کشورهای همکاری خلیج‌فارس بود و سعی می‌کرد روابط ایران با این کشورها به خصوص عربستان و امارات را بهبود دهد، اما پس از آنکه خود قطر با عربستان و امارات دچار مشکل شد روابطش را با ایران و ترکیه نزدیک‌تر و سعی کرد موقعیت خود را در برابر فشاری که از طرف عربستان سعودی، امارات و بحرین وارد می‌شد تثبیت کند. در دوره‌ای عمان نقش میانجیگری بین ایران و آمریکا را ایفا می‌کرد اما با درگذشت سلطان قابوس این نقش از طرف عمان کمرنگ شد و قطری‌ها کم‌کم به آن سمت رفته تا آن را ایفا کنند و دوبار نیز در این زمینه تلاش کردند و نسبتا هم موفق بودند و رفت‌وآمدهایی هم البته بعد از دوره بایدن به تهران و واشنگتن داشتند و اکنون هم در راستای بهبودی روابط ایران و آمریکا یا حداقل بهتر شدن وضعیت برجامی که وارد بن‌بست شده و بلاتکلیف مانده است، تلاش می‌کنند. قطر هم مورد اعتماد ایران است و هم با آمریکا رابطه خوبی دارد. چنانچه بزرگ‌ترین پایگاه نظامی آمریکا در منطقه خاورمیانه در قطر است لذا هم روابط نزدیک با آمریکا و هم روابط نزدیک با ایران این ویژگی را به وجود آورده که بتواند میانجیگر خوبی باشد.»
ظرفیت قطر
اگرچه برخی از کارشناسان سیاست خارجی نیز خیلی تلاش‌های قطر و خوش‌بینی‌هایش را جدی نمی‌گیرند و معتقدند که گره این پرونده به دست قطر باز نخواهد شد. مثلا امیرعلی ابوالفتح پیش‌تر در گفتوگو با «جهان‌صنعت» اگرچه تلاش‌های امیر قطر برای میانجیگری را ستوده بود اما گفت که قطر این ظرفیت را ندارد. ابوالفتح معتقد بود که وقتی اروپا و سران کشورهای اروپا یا حتی دو بازیگر برجامی دیگری یعنی روسیه و چین تاکنون قادر به حل این مشکل نبوده‌اند، این کار از عهده قطر نیز برنخواهد آمد. او حتی قدردانی آنتونی بلینکن از امیرقطر به خاطر نقش سازنده‌اش را یک اقدام تشریفاتی تلقی کرده بود.
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهسیاسیلینک کوتاه :
