عراق در آستانه جنگ داخلی
به گزارش جهان صنعت نیوز: معمولا تشکیل دولت جدید عراق چند ماه زمان می‌برد تا همه گروه‌های سیاسی مهم به توافق برسند، اما این بار اختلافات تنها به انتخاب نخست‌وزیر محدود نمی‌شود بلکه دو حزب اصلی اقلیم کردستان یعنی حزب دموکرات و اتحادیه میهنی نیز تاکنون موفق به توافق بر سر یک نامزد برای ریاست‌جمهوری نشده‌اند؛ منصبی که باید نامزد نخست‌وزیری را مامور تشکیل کابینه جدید کند. به باور تحلیلگران، ادامه بن‌بست سیاسی در عراق زنگ خطر جنگ داخلی در این کشور و منطقه را به صدا در آورده است. در این میان مقتدا صدر بی‌اعتنا به فراخوان چهره‌های سیاسی عراق برای آغاز گفت‌وگوی صریح برای حل اختلافات، یکشنبه شب، تصرف مجلس عراق توسط هوادارانش را فرصتی طلایی برای کودتا علیه نظام سیاسی عراق دانست.
آخرین فراخوان رهبر ائتلاف سائرون نشانگر آن است که مقتدا صدر و هواداران پرشمارش، دست‌کم در کوتاه‌مدت، قصدی برای کاهش تنش سیاسی در کشور بحران‌زده عراق ندارند.
عراق از زمان سرنگونی صدام حسین در سال ۲۰۰۳ وارد یک چرخه بی‌پایان ناپایداری سیاسی شده است. قانون اساسی مصوب سال ۲۰۰۶، با تعریف یک نظام سیاسی قومی-مذهبی مانند لبنان، نهادهای حکومت را میان شیعیان، سنی‌ها و کردها تقسیم می‌کند. پس از پایان جنگ علیه داعش در سال ۲۰۱۸، شهروندان به جان آمده از فروپاشی اقتصادی، فساد و ناکارآمدی دولت در اکتبر ۲۰۱۹ به خیابان‌ها ریختند. استعفای دولت و برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی، نتیجه این اعتراض‌ها به شمار می‌رود.
چارچوب هماهنگی شیعیان با داشتن اکثریت کرسی‌های پارلمان در چند روز گذشته، محمدشیاع السودانی را به عنوان گزینه مورد نظر برای پست نخست‌وزیری معرفی کرد و پس از آن مذاکرات برای تشکیل کابینه آغاز شد. این اتفاق می‌تواند به بحران سیاسی طولانی‌مدت برای تشکیل دولت جدید عراق پایان بدهد، اما به نظر می‌رسد که یورش هواداران مقتدا صدر به منطقه سبز بغداد و اشغال پارلمان نه‌تنها تشکیل دولت جدید عراق را با چالش جدی روبه‌رو کرده، بلکه از پیام رهبر این جریان به نظر می‌رسد که چالش موجود بسیار عمیق‌تر از چیزی است که به نظر می‌آید.
گویا بین حمله روز شنبه با حمله هفته گذشته طرفداران جریان صدر تفاوتی جدی وجود دارد، چون ابراهیم الجابری، مدیر دفتر مقتدا صدر، در پستی در صفحه فیس‌بوک خود نوشت: «مردم تحصن علنی در داخل مجلس عراق را انتخاب می‌کنند.» او در پست خود افزود: «مردم در داخل مجلس تحصن علنی خواهند کرد، خداوند شما را حفظ کند.»
در چنین صورتی می‌توان گفت: تقابل صدری‌ها و چارچوب هماهنگی از مرحله اعتراض به نامزدی السودانی وارد مرحله کارشکنی پارلمان در پروسه تعیین دولت شده است. با این شرایط، احتمال تشدید منازعات سیاسی و هرج‌ومرج‌های خیابانی و مهم‌تر از آن تعمیم و گسترش اعتراضات به کل عراق وجود دارد، کما‌اینکه صلاح‌الدین بهاالدین، دبیرکل حزب اتحاد اسلامی کردستان، در سخنانی اظهار کرد: رخدادهای کنونی عراق دیر یا زود به اقلیم کردستان نیز سرایت می‌کند.
بیانیه آتشین صدر
به نوشته روزنامه الاخبار چاپ لبنان، به نقل از منابع عراقی نوشت که در جریان اولین ورود آشوبگران حامی مقتدا صدر به پارلمان عراق در چهارشنبه هفته گذشته، پیامی از دفتر آیت‌الله سیستانی به مقتدا صدر رسید و مرجع عالیقدر شیعیان از او خواسته بود تا اوضاع را آرام کند. پس از این پیام، مقتدا صدر نیز در صفحه توئیتر خود، ضمن اینکه اشغال پارلمان را «انقلاب اصلاح و نفی ظلم و فساد» توصیف کرد، از حامیان خود خواست تا دو رکعت نماز خوانده و به خانه‌هایشان بازگردند، اما حال مقتدا صدر نه تنها سعی در آرام کردن اوضاع کشور ندارد، بلکه با بیانیه آتشین خود آتش این خاکستر شده است.
رهبر جریان صدر عراق حضور آشوب‌طلبانه طرفدارانش در پارلمان عراق را انقلاب مسالمت‌آمیز و فرصتی طلایی توصیف کرد. صدر در پیامش گفت: «انقلاب مسالمت‌آمیزی که منطقه سبز بغداد را آزاد کرد، فرصت طلایی برای تمامی کسانی است که آتش ظلم و تروریسم، فساد، اشغالگری و وابستگی آنان را سوزانده است.» وی با اشاره به اینکه برخی در عراق مدعی هستند انقلاب کنونی یک انقلاب صدری است، افزود: «من به حمایت از انقلابیون، نه تحت لوای خودم یا فرماندهی من، بلکه با پرچم عراق، دعوت می‌کنم.»
صدر اضافه کرد: «همه آرزوی من این است که فاجعه از دست رفتن نخستین فرصت طلایی سال ۲۰۱۶ تکرار نشود. بله، این یک فرصت دیگر برای از بین بردن تاریکی، فساد، انحصار قدرت، وابستگی به خارج و فرقه‌گرایی است که از زمان اشغال آن تا به امروز، روی سینه عراق چنبره زده است.»
او اشغال پارلمان عراق را فرصت بزرگی برای تغییر بنیادین نظام سیاسی، قانون اساسی و انتخابات دانست و گفت: «انتخاباتی که اگر به سود دولت پنهان تغییر داده شود آزاد و سالم است. اما اگر سالم باشد و فاسدان را کنار بزند، می‌گویند تقلب شده… .»
رهبر جریان صدر بدون هیچ اشاره‌ای به تاثیرات منفی آشوبگران حامی این جریان بر آینده سیاسی عراق، ملت عراق را مسوول دانست و ادعا کرد که بین عراق سرافراز و عراق وابسته که در آن افراد فاسد و دنباله‌رو حکومت می‌کنند و تحت تاثیر شرق و غرب قرار دارند، یکی را انتخاب کند.
صدر با بیان اینکه «در آن صورت، باید بر پایان عراق که نزدیک است، اشک ریخت»، ادعا کرد: هر کس ندای اصلاح را بشنود و به آن کمک نکند، اسیر خشونت، شبه‌نظامیان، ربایش، تطمیع، تهدید، فقر و خاری خواهد شد. او از عشایر و نیروهای امنیتی هم خواست که به طرفدارانش که وی آنان را انقلابیون نامید، بپیوندند و مدعی شد: اگر فرصت را از دست دادید، مرا سرزنش نکنید، زیرا من شما را به چیزی دعوت می‌کنم که به صلاح خودتان و نجات میهن‌تان است.
واکنش حزب دموکرات
هوشیار زیباری از مسوولان ارشد حزب دموکرات کردستان عراق در واکنش به بیانیه شامگاه یکشنبه مقتدا صدر رهبر جریان صدر این کشور گفت که نظام سیاسی کنونی و قانون اساسی عراق تابع خلق و خوی شخصی نیست و با آن تغییر نخواهد کرد.
وی افزود: بیش از ۶۰ درصد مردم عراق در سال ۲۰۰۵ با همه‌پرسی مردمی که مورد حمایت مرجعیت و جامعه جهانی قرار گرفت و مشروعیت یافت، به قانون اساسی رای دادند، بنابراین جایی برای اصلاح قرارداد اجتماعی وجود ندارد، جز پس از رایزنی‌ها و بحث‌های گسترده.
چارچوب هماهنگی شیعی هم در بیانیه‌ای اظهارنظر برخی طرف‌ها را دعوت به کودتا علیه ملت و مشروعیت قانون اساسی دانست و با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد: نظر به احساس مسوولیت شرعی و ملی و اهمیت لحظه تاریخی که عراق در آن به سر می‌برد، چارچوب هماهنگی همچنان دعوت به گفت‌وگو با همه نیروهای سیاسی و به ویژه برادران جریان صدر می‌کند این در حالی است که متاسفانه شاهد تشدید تنش مداوم و تحولات تاسف‌آوری در حوادث هستیم که به حد دعوت به کودتا علیه مردم، دولت، موسسات، روند سیاسی، قانون اساسی و انتخابات رسیده است و این دعوت به کودتا علیه مشروعیت قانونی است که در سال‌های گذشته با حمایت مردم، مراجع و پشتیبانی بین‌المللی حاصل شده و ملت با اکثریت مطلق به آن رای داده است. در ادامه این بیانیه آمده است: این امری خطرناک و یادآور کودتاهای خونبار عراق در طول دهه‌های دیکتاتوری قبل از تغییر نظام است.
اعلام بی‌طرفی ارتش
از طرفی همزمان با اطلاعیه ائتلاف هماهنگی شیعیان مبنی بر ادامه تظاهرات و تحصن در روز دوشنبه، وزارت دفاع عراق اعلام کرد که نیروهای ارتش در خدمت مردم هستند و وظیفه نیروهای امنیتی حفاظت از تظاهرکنندگان و اموال عمومی و خصوصی آنها است. دفتر نخست‌وزیری عراق هم اعلام کرده که استفاده از گلوله‌های واقعی و لاستیکی و بمب‌های دودزا علیه تظاهرکنندگان ممنوع است. همچنین تاکید شده که سرویس‌های امنیتی باید محل تظاهرات را کنترل و از مقر و زیرساخت‌های دولتی محافظت کنند.
علاوه بر این گروه رسانه امنیتی عراق (ارتش) اعلام کرد که دستگاه‌های امنیتی و نظامی وفاداری خود را به عراق در هر شرایطی ثابت کرده‌اند و در امور سیاسی دخالت نمی‌کنند. در این بیانیه آمده که وظیفه نیروهای امنیتی جلوگیری از نقض امنیت است. سرویس مبارزه با تروریسم هم به نوبه خود استقرار عناصر آن در جاده فرودگاه یا منطقه سبز را تکذیب و تاکید کرد که هیچ طرفی در سیاست یا حکومت نخواهد بود و بر اساس دستورات فرماندهی کل قوا عمل می‌کند.
هشدار العامری به جریان صدر و چارچوب هماهنگی شیعیان عراق
به دنبال ناآرامی‌های اخیر در بغداد در پی تظاهرات حامیان جریان صدر و فراخوان چارچوب هماهنگی شیعیان برای برگزاری تظاهرات، رهبر ائتلاف الفتح به دو طرف نسبت به خارج شدن اوضاع عراق از کنترل هشدار داد.
هادی العامری، رهبر ائتلاف الفتح عراق در سخنانی در واکنش به تظاهرات روزهای اخیر حامیان جریان صدر و فراخوان چارچوب هماهنگی شیعیان برای برگزاری تظاهرات اظهار کرد: به دنبال تنش رسانه‌ای با انتشار بیانیه‌های متقابل و درخواست برای تجمع مردمی که ممکن است اوضاع را از کنترل خارج کند و منجر به خشونت شود، خالصانه از برادرانمان در جریان صدر و چارچوب هماهنگی می‌خواهیم که عاقلانه تصمیم‌گیری کرده و خویشتندار باشند و همچنین منافع کشور را در اولویت قرار دهند و با گفت‌وگوی جدی و سازنده درباره اختلافات میان خود به توافق دست یابند.
او اعلام کرد: ملت عراق از دهه هفتاد قرن گذشته تاکنون خون‌های باارزش زیادی داده‌اند، پس خون و خونریزی کافی است و همه مسوول خونریزی احتمالی هستند. العامری با دعوت چارچوب هماهنگی و جریان صدر به دستیابی به تفاهم و گفت‌وگو نسبت به درگیری و خونریزی در ماه محرم هشدار داد.
آنچه مسلم است، عراق که درگیر مشکلات اقتصادی بی‌شماری بوده و همواره معترضان در کف خیابان برای وصول مطالبات خود آماده بوده‌اند، این روزها به کشوری بحران‌زده بدل شده که هر لحظه بیم آن می‌رود که ساختار سیاسی آن از هم فروپاشد.
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهسیاسیلینک کوتاه :
