بن‌بست سیاسی در عراق
به گزارش جهان صنعت نیوز: عراق وارد مرحله‌ای پرالتهاب از منازعات و اختلافات سیاسی شده است و با گذشت نزدیک به ۹ ماه از برگزاری انتخابات پارلمانی همچنان از تشکیل دولت در این کشور خبری نیست. با اعلام نامزدی شیاع السودانی برای پست نخستوزیری اعتراضات در عراق شدت گرفت و هواداران مقتدا صدر وارد پارلمان در منطقه سبز بغداد شدند که ضمن واکنش‌های گسترده، محمد الحلبوسی، رییس پارلمان عراق روز شنبه از تعلیق جلسات پارلمان تا اطلاع ثانوی خبر داد و مصطفی الکاظمی نخستوزیر عراق نیز دیروز دستور تعطیلی تمامی موسسات رسمی به استثنای نهادهای امنیتی را صادر کرد، طبق بیانیه دفتر نخستوزیری عراق همچنین ۵۰ درصد نیروهای خدماتی و درمانی نیز تعطیل هستند.
فضای سیاسی عراق این روزها درگیر کشمکش‌های جدیدی شده است؛ طرفداران مقتدی صدر روز شنبه برای دومین‌بار طی یک هفته اخیر، ساختمان پارلمان عراق را اشغال کردند. با وجود موانع امنیتی در اطراف منطقه سبز بغداد، حامیان جریان صدر توانستند وارد ساختمان پارلمان شوند؛ اتفاقی که دست‌کم ۱۲۵ زخمی بر جای گذاشته است. فیلم‌هایی که در رسانه‌های اجتماعی پخش شده معترضانی را نشان می‌دهد که با در دست داشتن پرچم عراق سدهای امنیتی را پشت سر می‌گذارند و وارد ساختمان مجلس می‌شوند. معترضان پس از ورود به تالار مجلس، تا زمان عمل به خواسته‌هایشان اعلام بست‌نشینی کردند.
شرایط فعلی در عراق به دلیل ورود به مرحله‌ای که دست‌کم تا چند سال آینده تکلیف ارکان قدرت در این کشور را مشخص خواهد کرد، دارای حساسیت زیادی است و باعث شده که گروه‌های اصلی همه ظرفیت‌های خود را در وزن‌کشی سیاسی به میدان بیاورند.
در همین راستا، پس از تشکیل پارلمان با حضور نمایندگان جدیدی که جایگزین نمایندگان مستعفی شدند، فرآیند معرفی و انتخاب رییس‌جمهور و نخستوزیر و تلاش برای تشکیل کابینه مناسب سرعت گرفته است. دوشنبه هفته گذشته «چارچوب هماهنگی شیعیان» با هدف تسهیل در روند تشکیل دولت، پس از رایزنی‌های زیاد از پنج نامزد نهایی که از سوی گروه‌ها و جریان‌های فعال سیاسی به این مجموعه معرفی شده بودند، به گزینه محمد شیاع السودانی رسید.
از آن سو، چون بر اساس رویه قانونی در عراق باید ابتدا رییس‌جمهور معرفی شود و از پارلمان رأی اعتماد بگیرد، معرفی سودانی متوقف شد تا ابتدا تکلیف رییس‌جمهور مشخص شود. از عصر چهارشنبه گذشته اما، طرفداران جریان صدر در مخالفت با معرفی سودانی وارد منطقه سبز بغداد شده و با شعارهایی علیه او پس از ورود به صحن پارلمان مطالبات خود را مطرح کردند.
مصطفی الکاظمی نخستوزیر عراق و فرمانده کل قوا، خواهان صلح شده و از معترضان خواسته اوضاع را تشدید نکنند. الکاظمی در بیانیه خود از معترضان خواست از دستورهای نیروهای امنیتی پیروی کنند و تاکید کرد که این نیروها وظیفه دارند از نهادهای رسمی حفاظت کنند و بر لزوم حفظ نظم و قانون تاکید کرد.
هدف تظاهرات روز شنبه، جلوگیری از برگزاری جلسه احتمالی پارلمان عراق برای انتخاب رییس‌جمهور و نخستوزیر بوده است. مقتدی صدر در طول سه روز گذشته دو بار به هوادارانش فراخوان بست‌نشینی در منطقه سبز داده است. بلوک نمایندگان طرفدار صدر (که متشکل از بیش از ۷۰ نفر بود) طی بن‌بست سیاسی در عراق دسته‌جمعی استعفا کردند و بیم آن می‌رفت که حرکت بعدی صدری‌ها تحرک‌های خیابانی باشد. در سال ۲۰۱۶ نیز، طرفداران صدر با تحرک‌های مشابه خیابانی دولت وقت حیدر العبادی را تضعیف کردند. حالا با گذشت ۱۰ ماه، تحرک‌های صدری‌ها در حالی است که بحران کنونی طولانی‌ترین بن‌بست پساانتخاباتی از این دست در تاریخ کشور عراق محسوب می‌شود.
پس از فروپاشی حکومت صدام حسین در عراق و استقرار حکومت کنونی این کشور، بر اساس یک سنت سیاسی، ریاست‌جمهوری در اختیار کردهاست، نخستوزیری در دستان شیعیان قرار می‌گیرد و مقام ریاست پارلمان نیز به سنی‌های عراق واگذار می‌شود.
در عین حال، سازمان ملل از تداوم بی‌ثباتی ابراز نگرانی کرد و از رهبران عراق خواست اوضاع را آرام کنند. در بیانیه این سازمان آمده است: «تداوم ناآرامی‌ها عمیقا نگران‌کننده است. صداهای عقل و خرد برای جلوگیری از افزایش خشونت ضروری هستند. ما تمامی بازیگران را تشویق می‌کنیم در راستای منافع تمام مردم عراق، اوضاع را آرام کنند.»
اتحادیه اروپا نیز با صدور بیانیه‌ای نسبت به اتفاقات شنبه و روزهای اخیر در عراق واکنش نشان داد. این اتحادیه با دعوت طرف‌های عراقی به خویشتنداری، از احزاب سیاسی این کشور خواست که چنین مسائلی را با گفت‌وگوی سیاسی سازنده در چارچوب قانون اساسی حل و فصل کنند. در این بیانیه آمده است: حق اعتراض مسالمت‌آمیز برای دموکراسی ضروری است و قوانین باید رعایت شوند و شأن نهادهای دولتی حفظ شود.
تجمع طرفداران جریان صدر در بغداد و ورود آنها به پارلمان برای دومین بار ظرف چهار روز باعث شده که جریان‌های سیاسی و مسوولان این کشور طی یکی دو روز اخیر موضع‌گیرهای مختلفی داشته باشند که نقطه مشترک همه آنها لزوم خویشتنداری و جلوگیری از بروز فتنه و حل اختلافات سیاسی پشت میز گفتوگو به جای خیابان بوده است.
واکنش چارچوب هماهنگی شیعه عراق
نخستین واکنش به اولین تجمع هواداران جریان صدر در منطقه سبز در مرکز بغداد و ورود آنها به پارلمان در چهارشنبه گذشته از سوی چارچوب هماهنگی شیعه بود؛ این چارچوب بلافاصله طی بیانیه‌ای نسبت به ورود تجمع‌کنندگان به منطقه سبز بغداد هشدار داد و اعلام کرد: «ملت عزیز عراق… پس از آنکه نیروهای چارچوب هماهنگی، گام‌های عملی را برای آغاز تشکیل دولت خدمتگزار ملی کامل و با اجماع برای نامزدی شخصیتی ملی که کفایت و پاکدستی او مشهور است، توافق کردند؛ تحرکات و فراخوان‌هایی مشکوک رصد شد که تحریک به آشوب و فتنه و هدف قرار دادن ثبات داخلی می‌کرد و آنچه امروز در حوادث سریع اتفاق افتاد و اجازه دادن به تظاهرات‌کنندگان برای ورود به منطقه خاص دولتی (منطقه سبز) و اشغال پارلمان و موسسات قانونی و نیز عدم اقدام نیروهای مربوطه در انجام وظیفه خود، شبهات زیادی را به وجود آورده است. از این رو ما دولت پیشبرد امور را مسوول کامل درباره امنیت و سلامت دوایر دولتی و کارکنان آن، نمایندگی‌های دیپلماتیک و اموال عمومی و خصوصی می‌دانیم و از دولت می‌خواهیم تدابیر جدی برای حفظ امنیت و نظم و ممانعت از آشوب و اقدامات غیرقانونی اتخاذ کند.»
این بیانیه افزود: «از ملت عزیز عراق نیز می‌خواهیم که هوشیارتر باشند، از حیله دشمنان برحذر باشند و مانع هر فتنه‌ای شوند که ملت و فرزندان آن را طعمه آتش خود خواهد کرد. به توده‌های عزیزمان می‌گوییم که ما با شماییم و بین شما، اهتمام ما حفظ امنیت و سلامت ملت عزیزمان است؛ شما را سرافکنده نخواهیم کرد و از شما می‌خواهیم که بیدار باشید، هشیار بمانید و برای هر وضعیت فوق‌العاده‌ای آمادگی داشته باشید.»
در پی دومین ورود هواداران جریان صدر به پارلمان در روز شنبه نیز چارچوب هماهنگی شیعی عراق در بیانیه‌ای نسبت به تعرض به نهادهای رسمی، پارلمان و تهدید به حمله به دستگاه قضایی و نهادهای رسمی و دستگاه‌های امنیتی ابراز نگرانی کرد.
چارچوب هماهنگی در این بیانیه همچنین از ملت عراق خواست خویشتنداری و صبر کنند و از مردم عراق که قانون اساسی را محترم می‌شمارند خواست با برگزاری تظاهرات مسالمت‌آمیز از کشور و نهادهای رسمی آن به ویژه دستگاه قضایی در مقابل این تعرض خطرناک که خروج از قانون، عرف و شریعت به شمار می‌رود دفاع کنند.
چارچوب هماهنگی در این بیانیه اعلام کرد که مسوولیت کامل این اقدامات خلاف قانون برعهده، طرف‌های سیاسی است که در پشت پرده این دست‌اندازی به نهادهای رسمی قرار دارند. بعد از صدور این بیانیه بود که چارچوب هماهنگی شیعی عراق در بیانیه دیگری با هدف منع فتنه تظاهرات مسالمت‌آمیز خود را که قرار بود دیروز در دفاع از مشروعیت قانون اساسی عراق برگزار شود، به زمان دیگری موکول کرد.
در دومین بیانیه چارچوب هماهنگی اعلام شد: بر اساس بیانیه‌های برادران در چارچوب هماهنگی و دخالت شیوخ عشایر بزرگوار و شخصیت‌های فاضل دینی، قرار شد موعد تظاهرات دفاع از دولت و موسسات آن به موعد دیگری موکول شود تا فرصتی به گفتوگو و ایجاد راه‌حل‌های مثبت سیاسی داده شود، وحدت صفوف و دوری از فتنه، تضمین و فرصت دعوت‌کنندگان به فتنه سوزانده شود.
واکنش نوری المالکی
نوری المالکی رییس ائتلاف دولت قانون در پارلمان عراق نیز در بیانیه‌ای، ورود تجمع‌کنندگان به عرصه‌های پارلمان در منطقه سبز را تجاوز به منطقه حفاظت‌شده او نقض آشکار اصل تظاهرات مسالمت‌آمیز قانونی دانست و از دولت عراق خواست به مسوولیت خود در حمایت او وضعیت امنیتی و جلوگیری از خونریزی بین عراقی‌ها عمل کند.
نوری المالکی در این بیانیه تصریح کرد: پیامدهای حوادث، تکرار سقوط قوه مقننه و گسترش فضای رعب و وحشت از مجهولات امنیتی، سیاسی و اقتصادی، مرا بر آن داشت که درخواست صمیمانه و خالصانه خود را به برادران در چارچوب هماهنگی و جریان صدر متوجه کنم تا موضعی مسوولانه اتخاذ کنند که شوک وارده را مهار و به دور از تاثیرات منفی، گفت‌وگوی جدی را آغاز کنند.
درخواست هادی العامری
هادی العامری رییس ائتلاف سیاسی-پارلمانی الفتح عراق و از فرماندهان ارشد حشد الشعبی در پیامی به مقتدا صدر رهبر جریان صدر از او خواست، گفتوگویی جدی را با چارچوب هماهنگی شیعی برای خروج از بن‌بست روند سیاسی عراق داشته باشد. العامری در این درخواست نوشت: خالصانه از برادر عزیز جناب سید مقتدا صدر دعوت می‌کنم که گفتوگویی جدی با برادران چارچوب هماهنگی برای یافتن راه خروجی از بن‌بست در روند جاری سیاسی عراق و تفکر درباره راحل‌های ممکن برای دور نگه داشتن کشور و مردم از خطرات احتمالی داشته باشد. عراق امانتی بر گردن همه ما است. خداوند آن را از هر بدی حفظ کند.
شیخ قیس الخزعلی
شیخ قیس الخزعلی دبیرکل جنبش عصائب اهل حق عراق نیز در بیانیه‌ای در شبکه‌های اجتماعی نوشت: دعوت‌های صادر شده برای حاکم کردن زبان گفتوگو و تفاهم دعوت‌هایی مسوولانه ناشی از درک بزرگ مسوولیت ملی در قبال کشور و ملت است؛ این موضعی مورد توافق و اجماع همگان است، همان‌طور که موضع سران درباره ضرورت حمایت دولت و موسسات قانونی و منع هتک و تجاوز به آن با همین اجماع صادر شد؛ موضعی که حکمت و شجاعت را در خود دارد و از همگان می‌خواهیم موضع میهنی لازم برای شرایط فعلی را اتخاذ کنند تا صلح داخلی را حفظ کنند، مانع لغزیدن به آشوب شوند و به ضوابط و قانون اساسی ملتزم باشند.
مجلس اعلای اسلامی عراق
مجلس اعلای اسلامی عراق نیز به نوبه خود در بیانیه‌ای خواستار حفظ امنیت داخلی این کشور شد و تاکید کرد که حمایت از منافع ملت و نهادهای قانون اساسی، واجب شرعی و ملی است. مجلس اعلای اسلامی عراق همچنین در این بیانیه خواستار آرامش و تحریک نکردن اعتراضات خیابانی شد و حمایت از موسسات قانونی را واجب شرعی و ملی خواند و افزود: همه نیروهای ملی مخلص باید برای آرام کردن اوضاع کار کنند، امنیت شهروندان در برابر هر خطری را تامین کنند و به تحریک‌های خیابانی کشیده نشوند.
رییس سازمان الحشد الشعبی
فالح الفیاض رییس سازمان الحشد الشعبی نیز با بیان اینکه حل بحران سیاسی عراق نیاز به گفت‌وگوی طرف‌ها دارد، بر این نکته تاکید کرد که در هر نزاع سیاسی داخلی، الحشدالشعبی به عنوان ضامن امنیت ملت و حاکمیت کشور، طرف سوم خواهد بود. الفیاض افزود: درگیری داخلی در بیت شیعی عراق بعید است زیرا احزاب آن بالغ هستند و مرجعیت دینی حاضر است و از طرف‌ها می‌خواهیم تا (برای حل مشکلات) گفتوگو کنند.
سید عمار حکیم
سید عمار حکیم رهبر جریان حکمت ملی عراق نیز در واکنش به تحولات اخیر عراق و ورود هواداران جریان صدر به ساختمان پارلمان این کشور در بیانیه‌ای اعلام کرد: شرایط حساسی که صحنه داخلی عراق تجربه می‌کند بر همگان لازم می‌سازد که به عقل و منطق و گفتوگو اولویت دهند و به نفع عراق و ملتش از مواضع خود کوتاه بیایند.
حکیم تاکید کرد: بر این اساس، صادقانه و با نیت پاک از برادرانمان در جریان صدر و چارچوب هماهنگی می‌خواهیم که گفتوگویی مستقیم و بدون محدودیت را آغاز کنند و در سقف میهن و منافع ملی و صیانت از خون ملت عراق با یکدیگر به تفاهمی برسند که رنج‌ها و دغدغه‌ها و منافع ملت عراق در آن در نظر گرفته شود، گفتوگویی که در آن هر طرف به دیگری اطمینان دهد که در پی حذف کسی نیست.
برهم صالح
برهم صالح رییس‌جمهور عراق نیز خواستار نشستن گروه‌های سیاسی کشورش پای میز گفتوگویی ملی و صادقانه برای باز کردن گره جاری سیاسی عراق شد. رییس‌جمهور عراق در بیانیه‌ای اعلام کرد: شرایط حساس جاری کشور مستلزم التزام همگان به آرامش، حاکم کردن زبان عقل و گفتوگو، مقدم دانستن مصلحت ملی بر هر ملاحظه دیگری و حمایت میهن با بازوان همه فرزندان آن است تا قوی و امن بمانند و اختلافات داخلی آنان را از هم پراکنده نکند.
نیچروان بارزانی
در همین حال، نیچروان بارزانی رییس اقلیم کردستان عراق نیز یکشنبه خواهان گفت‌وگوی طرف‌های مختلف سیاسی در شهر اربیل در شمال عراق شد و هشدار داد که افزایش پیچیدگی امور ثبات عراق را در معرض خطر قرار می‌دهد.
واکنش عشایر موصل
سخنگوی عشایر جنوب موصل نیز نسبت به «توطئه بین‌المللی و برخی کشورهای عرب حاشیه خلیج‌فارس» علیه مردم عراق هشدار داد و خواستار خویشتنداری احزاب شیعه برای خنثی‌سازی این توطئه‌ها شد. خالد الجبوری سخنگوی عشایر جنوب موصل از نیروهای شیعه این کشور خواست تا خویشتنداری کنند و تسلیم توطئه بین‌المللی و برخی از کشورهای خلیج‌فارس نشوند. وی افزود: توطئه بین‌المللی از سوی آمریکا، رژیم اسراییل و کشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس وجود دارد و تحریک رسانه‌های آن کشورها به سوی شعله‌ور کردن شهرهای عراق پیش می‌رود.
سخنگوی عشایر جنوب موصل با بیان اینکه این کشورها می‌خواهند آتش نزاع بین نیروهای شیعه را شعله‌ور کنند و قربانی آن شهروندان عراقی هستند، افزود: بر این اساس از عقلای روحانیت، مراجع و شیوخ عشایر می‌خواهیم وارد عمل شوند و سریعا این نزاع را متوقف کنند و اجازه تعرض به اموال عمومی و ساختمان‌های احزاب دیگر را ندهند.
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهسیاسیلینک کوتاه :
