عقب‌ماندگی زغال ایران از روند جهانی
به گزارش جهان صنعت نیوز: حالا کمتر از یک هفته است که صادرات این صنعت خاکستری آزاد شده است. موضوعی که میتواند نه تنها منجر به رشد سودآوری شرکت‌های زغال در ایران شود، بلکه برای اقتصاد نیز ارزآور باشد. حالا تاکید می‌شود تا زمانی که بتوانیم به صورت جدی بحث فروش را طی کنیم زمانبر است و نمی‌توان یک شبه‌انتظار ارزآوری از معادن عقب نگه‌داشته‌شده را داشت. به این ترتیب انتظار می‌رود که دولت با صدور بخشنامه‌های متعدد مانع این روند نشود.
اگرچه در این سال‌ها، قیمت محصولات معدنی به دلایلی افت داشته اما امسال قیمت جهانی زغال نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد تقریبا ۲۰۰ درصدی داشته است. در واقع بحران انرژی در دنیا در پی حمله روسیه به اوکراین تقاضای زغال‌سنگ را افزایش داده است. بنابراین برخی از کشورها از جمله آلمان مصرف زغال را جایگزین گاز کرده‌اند و باعث افزایش جایگاه این ماده معدنی شده‌اند. بر اساس گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی، مصرف زغال‌سنگ در اروپا تا بیش از ۷ درصد افزایش یافته است و انتظار می‌رود مصرف این ماده معدنی به ۸ میلیارد تن در سطح جهانی افزایش یابد.
در حال حاضر تقاضای بالا برای واردات زغال‌سنگ باعث ممنوعیت‌هایی در صادرات از آفریقای‌جنوبی، اندونزی و حتی استرالیا شده است. این در حالی است که پیش‌بینی می‌شود مصرف زغال‌سنگ در چین و هند به عنوان دو مصرف‌کننده بزرگ زغال‌سنگ افزایش یابد. اتفاقی که به طور قطع باعث افزایش دوباره بهای این ماده معدنی در سطح بین‌المللی می‌شود.
حالا گفته می‌شود که واردات عمده زغال‌سنگ توسط کشورهای اروپایی برای مقابله با سرمای زمستان و آزادسازی صادرات فرصت اجرای طرح‌های توسعه‌ای و افزایش ظرفیت در این عرصه را فراهم خواهد کرد. به این ترتیب با خبر آزادسازی صادرات زغال‌سنگ، وضعیت این گروه به یکباره دگرگون خواهد شد و برخلاف وضعیت بازار سرمایه، زغالی‌ها جامه سبز به تن خواهند کرد.
دو دلیل مثبت بودن آینده زغال‌سنگ
در همین راستا دبیر انجمن زغال‌سنگ ایران گفت: یکی از دلایل سبزپوشی زغال‌سنگی‌ها، افزایشی بودن نرخ این کامودیتی در سطح جهانی است؛ چراکه تنها کامودیتی که در این روز‌ها روند افزایشی دارد زغال‌سنگ است و در مقایسه با مدت مشابه در سال قبل افزایش دو برابری قیمت را تجربه کرده است. از سوی دیگر زغال‌سنگ مجوز صادرات دریافت کرده اما عملیات اجرایی آن هنوز آغاز نشده است.
سعید صمدی افزود: البته موضوع صادرات زغال‌سنگ نیاز به زمان دارد و موفقیت شرکت‌ها در این زمینه جای ابهام باقی می‌گذارد، ولی دولت مجوز صادرات را به شرکت‌های زغال‌سنگی داده است و احتمالا موضوع مجوز صادرات و افزایش نرخ جهانی از عوامل تاثیرگذار بر سبزپوشی این گروه در بازار سهام بوده است.
صمدی با اشاره به پیشنهاد آلمان برای خرید زغال‌سنگ تشریح کرد: مذاکراتی در این خصوص صورت گرفته، اما صادرات زغال‌سنگ در ایران مبحث نوظهوری است. باید گفت ورود زغال‌سنگ ایران به بازارهای جهانی با پیچیدگی زیادی همراه خواهد بود و باید شرکت‌ها برای صادرات زغال‌سنگ این پیچیدگی‌ها را پشت سر بگذارند. در صورت امکان صادرات با توجه به اختلاف قیمت میان بازار داخل و خارج شرایط بهتر می‌شود، اما فراهم بودن زیرساخت برای صادرات در ایران امری مهم است.
وی ادامه داد: در بحث زیرساخت پررنگ‌ترین موضوع بازاریابی است، خریداران این محصول به دنبال قراردادهای بلندمدت هستند، اما در ایران با توجه به تغییرات لحظه‌ای که در قانون رخ می‌دهد، امکان عقد قرارداد بلندمدت وجود ندارد. تحریم از آن دست ریسک‌هایی است که مانعی برای صادرات این محصول ایجاد نمی‌کند، اما ممکن است با عقد قرارداد بلندمدت و ممنوع شدن صادرات شرکت‌ها متحمل زیان شوند.
دبیر انجمن زغال‌سنگ ایران با اشاره به مثبت بودن آینده این محصول گفت: دو دلیل برای مثبت بودن آینده زغال‌سنگ وجود دارد که قطعا در قیمت داخلی آن تاثیر خواهد گذاشت، ابتدا اختلاف قیمت داخلی و بازار جهانی این محصول است و دوم بحث آزاد شدن صادرات زغال‌سنگ، ولی اگر این اتفاقات رخ ندهد شرایط چندان مطلوب نخواهد بود.
فاصله فرمول ایران با نرخ جهانی
سعید صمدی درباره فرمول قبلی تعیین قیمت زغال گفت: نکته اینجاست که قیمت زغال‌سنگ در کشور ما بر اساس فرمولی تعیین می‌شود که در آن فرمول نرخ شمش فولاد خوزستان مبنای محاسبه قرار می‌گیرد و نه قیمت‌های جهانی! از این رو می‌توان گفت شرکت‌های زغال‌سنگی در بازار سرمایه فعلا از افزایش قیمت‌های جهانی بهره‌ای نبرده‌اند.
او تصریح کرد: تلاش کرده‌ایم از مقطعی که شرایط به نفع زغال‌سنگی‌هاست، بهره ببریم و به همین دلیل، پیگیری‌هایی برای صادرات زغال‌سنگ ایران انجام شده و مجوزهای این کار اخذ و صادرات زغال‌سنگ آزاد شده است. برخی تولیدکنندگان کوچک زغال‌سنگ به بازارهای صادراتی ورود کرده‌اند، اما حجم صادرات فعلا قابل توجه نیست و از شرکت‌های گروه زغال‌سنگ بورسی هنوز صادرات نداشته‌ایم.
صمدی ادامه داد: ورود به بازارهای صادراتی میتواند فرصتی برای رشد سودآوری در شرکت‌های بزرگ زغال‌سنگی باشد. اما ورود به بازارهای صادراتی زمانبر است و امیدواریم در این فاصله دوباره بخشنامه و دستورالعملی صادر نشود که مانع صادرات زغال‌سنگ شود.
قیمت زغال‌سنگ همچنان در مسیر صعود
دبیر انجمن زغال‌سنگ ایران گفت: در یک سال اخیر به دلیل تحولات بازار انرژی دنیا و کمبودهایی که پیش‌آمده، قیمت زغال‌سنگ جهش قابل‌توجهی داشته و نسبت به سال گذشته قیمت زغال‌سنگ سه برابر شده است.
وی اضافه کرد: طبیعتا این شرایط خوبی است که ایران به عنوان کشوری زغال‌خیز به بازار جهانی ورود کند و سهمی از این بازار را به دست بیاورد. البته این نکته را نباید فراموش کرد که با وجود ذخیره ۱۷ میلیارد تنی زغال‌سنگ در کشور اما برای سال‌های زیادی این ماده معدنی به عنوان منبع انرژی در ایران مورد توجه نبوده و همین موضوع مانع آماده‌سازی آن شده است. بنابراین با توجه به اینکه به این ماده معدنی توجهی نشده و معادن توسعه نیافته، نمی‌توان اکنون هم از ظرفیت صادراتی بالایی بهره برد.
ممنوعیت تا افزایش واردات زغال‌سنگ
در حال حاضر بازار جهانی با کمبودهایی جدی در حوزه زغال‌سنگ دست‌و‌پنجه نرم می‌کند و کشورهایی همچون آلمان، لهستان و در آینده نیز هند و چین با چالش تامین مواجه شده یا خواهند شد؛ به طوری که بحران انرژی در دنیا، تقاضا برای زغال‌سنگ را افزایش داده است و آلمان ناچار به این شده که در برخی نیروگاه‌ها مصرف زغال‌سنگ را جایگزین گاز کند.
اما همان‌طور که اشاره شد دست‌اندازهای بسیاری در مسیر صادرات زغال‌سنگ ایران وجود دارد. در این رابطه صمدی بیان کرد: زغال‌سنگ یک کالای خاص است و کشورهایی که می‌خواهند این جنس را مصرف کنند با قرارداد بلند‌مدتی وارد معامله با ایران می‌شوند و زغال‌سنگ را با قراردادهای کوتاه‌مدت نمی‌فروشند. برای مثال باید تضمین بدهیم که دو تا چهار سال از این نوع زغال خاصی که داریم به خریدار می‌فروشیم.
وی اضافه کرد: این در حالی است که اغلب سیاست‌های عرصه معادن به صورت پیوسته تغییر می‌کند و اغلب فعالان معدنی چشم‌اندازی از آینده فعالیت خود ندارند. بنابراین الان مهم‌ترین نگرانی در این حوزه این است که تولیدکنندگان اضطراب دارند که دوباره دولت قانون دیگری بگذارد و ممنوعیت صادرات را ایجاد کند و این فرصت از دست برود.
دبیر انجمن زغال‌سنگ ایران با اشاره به تجربه بد فعالان زغال‌سنگ از تغییرات ناگهانی قوانین معادن ادامه داد: سال ۹۷-۹۶ نیز یک بار چنین اتفاقی رخ داد و دولت صادرات زغال‌سنگ را ممنوع کرد. بنابراین معدنداران در عمل نتوانستند بازار زغال‌سنگ ایران را به جهان نشان دهند.
ذخایر زغال‌سنگ ایران فرصتی برای ارزآوری
هنوز شرکت‌های زغال‌سنگ ایران نتوانسته‌اند از بازار پردرآمد جهانی این ماده معدنی منفعتی ببرند و همان‌طور که اشاره شد نیاز است قدری در مورد ثبات قوانین در این حوزه و تصمیمی که متولیان می‌خواهند بگیرند شفاف‌سازی شود. با وجود اینکه هنوز صاحبان معادن کشور هنوز در سردرگمی قرار دارند اما با این حال تلاش‌هایی در راستای ورود به بازار جهانی کرده‌اند و برخی تولیدکنندگان کوچک زغال‌سنگ نیز توانسته‌اند به بازارهای صادراتی ورود کنند، اما هنوز حجم صادرات قابل توجه نیست. به طور کلی کارشناسان معتقدند که ورود به بازارهای صادراتی زمانبر است اما میتواند فرصتی برای رشد سودآوری در شرکت‌های بزرگ زغال‌سنگی باشد.
صمدی در خصوص این موضوع که اگر قوانین باز دستخوش تغییرات نشوند و ممنوعیت‌های جدیدی را برای حوزه معدنی اعمال نکنند گفت: همان‌طور که اشاره کردم حدود ۱۷ میلیارد تن ذخیره زمین‌شناسی زغال‌سنگ داریم و چون تا به حال این ماده معدنی به عنوان منبع انرژی در ایران مطرح نبوده و بیشتر از گاز و مشتقات نفتی به عنوان منبع انرژی استفاده شده، کسی به دنبال آماده‌سازی و توسعه معادن نرفته است. زغال هم این شکلی نیست که الان بازاری ایجاد شود و شروع کنیم معدنی را احداث کنیم و از یک ماه دیگر زغال صادر کنیم.
وی اضافه کرد: با توجه به عدم آمادگی معادن کشور برای بهره‌مندی از فرصت پیش‌آمده باید این موضوع را بدانیم که دوره تجهیز معادن بزرگ ۴ تا ۵ سال زمان می‌برد تا به یک استخراج قابل توجه برسد. بنابراین ثبات سیاست‌های مختلف نقش تعیین‌کننده‌ای دارد تا ایران بتواند از این موقعیت و موارد مشابه آن استفاده کند.
دبیر انجمن زغال‌سنگ ایران در خصوص مذاکراتی که با کشورهای خواهان زغال‌سنگ ایران شده، ادامه داد: با کشورهایی همچون چین، پاکستان و ترکیه وارد مذاکره شده‌ایم و حتی از کشورهای اروپایی نیز تقاضا وجود دارد اما همان‌طور که اشاره کردم مهم‌ترین موضوع این است که مشکل سیاستگذاری داریم.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهصنعت و معدنلینک کوتاه :
