طالبان بی‌پول است؟
به گزارش جهان صنعت نیوز: براساس گزارش‌های رسمی افغانستان حدود ۱۱۰ مگاوات برق از ایران وارد می‌کند. میزان مراودات تجاری ایران با افغانستان تا پیش از روی کارآمدن حکومت طالبان تا چهار میلیارد دلار هم بالا رفته بود اما سال گذشته این تجارت به دو میلیارد دلار کاهش یافت.
به نظر می‌رسد آن‌طور که طلوع نیوز خبرگزاری افغانستانی گزارش داده حکومت طالبان با مشکلات مالی روبه‌رو است. از همین روز هم بابت خرید برق از ازبکستان و تاجیکستان بدهی ۱۰۰ میلیون دلاری بار آورده است.
طالبان هم در تحریم‌ها شرایطی شبیه به ایران دارد و برای نقل و انتقال پول با مشکل مواجه است. علاوه بر این سازمان ملل هشدار به بحران گرسنگی در این کشور داده است. شرکت برق افغانستان، جنگ در اوکراین را مسبب ایجاد مشکلات در پروسه انتقال بانکی برای همسایگان افغانستان اعلام و تاکید کرده در صورت ادامه تحریم‌ها علیه طالبان، مشکل مربوط به کسری شدید درآمد دولت، افزایش خواهد یافت.
طالبان با کمبود شدید درآمد روبه‌رو است که مانع تامین برق تولید داخل و خارج برای شبکه نیروی افغانستان می‌شود. در پایان سال گذشته برنامه توسعه سازمان ملل متحد بدهی برقی پرداخت‌نشده افغانستان و دارایی‌های مسدودشده این کشور و افت کمک بین‌المللی پس از به قدرت رسیدن طالبان را مرتبط دانست.
طالبان پول دارد؟
محمود خاقانی کارشناس بین‌الملل انرژی در گفتوگو با «جهان‌صنعت» درخصوص کاهش مبادلات تجاری بین ایران و افغانستان می‌گوید: هر کسی که می‌گوید طالبان پول ندارد، به نظر من در بیان واقعیت و راستگویی اشتباه کرده است. اتفاقا طالبان ثروت بسیاری دارد. طالبان و تمام گروه‌های تروریستی که در افغانستان فعال هستند مانند داعش درآمدشان از راه‌های تولید و صادرات مواد مخدر است. در حال حاضر ما شاهد آن هستیم که به طور زیرزمینی و غیررسمی چین و روسیه هم با طالبان مراوداتی دارند. کما اینکه در سفارت افغانستان در مسکو و چین افراد طالبان مستقر هستند.
او اضافه می‌کند: از سوی دیگر اتحادیه اروپا، نماینده ویژه‌ای برای نظارت بر وضعیت افغانستان قرار داده که بین اروپا و کابل در رفت و آمد است. آمریکا هم همان‌طور که خودشان می‌گویند ۷۰ تا ۸۰ میلیارد دلار اسلحه برای طالبان باقی گذاشته‌اند. خاقانی تاکید کرد: طالبان در ظاهر ماموریت دارد تا چهره اسلام را هر چه بیشتر زشت‌تر نشان دهد، مانند اقداماتی که در رابطه با حقوق زنان انجام می‌دهد.
این کارشناس بین‌الملل انرژی با اشاره به میزان صادرات برق ایران به افغانستان برق عنوان کرد: ما در حالی به افغانستان برق صادر می‌کنیم که خودمان در کشور با مشکل کمبود برق مواجه هستیم. ما برای تولید انرژی یارانه می‌پردازیم و آن را به برق تبدیل می‌کنیم، بعد این یارانه را به افغان‌ها می‌دهیم.
وی اضافه کرد: مشخص نیست که برق صادراتی به افغانستان بر چه مبنایی یعنی چند کیلووات صادر می‌شود و حکومت طالبان چقدر به ما بدهکار است، اما اگر بناست که محبت کنیم و تعامل و مراوداتی داشته باشیم، بهتر است با قیمت‌های بین‌المللی این صادرات انجام شود. ضمن اینکه باید تضمین‌های لازم از طالبان بابت پرداخت پول برق گرفته شود.
خاقانی گفت: چه تضمینی وجود دارد که حکومت طالبان بماند و یا جانشین این حکومت بدهی‌ها را پرداخت کند؟ ما نمی‌دانیم آینده افغانستان در چه مسیری جلو می‌رود. این موضوع نیازمند این است که دولت در این رابطه گزارش بدهد. ضمن اینکه ما نمی‌خواهیم مردم افغان هم دچار کمبود‌ها و ناراحتی‌ها شوند.
فساد و اختلاس در عراق
خاقانی در ادامه با اشاره به بدهی‌های عراق به ایران بابت خرید گاز و برق تصریح کرد: باید توجه داشت که تولید نفت و صادرات نفت عراق دو تا سه برابر ایران است. با تحریمی هم درگیر نیست. تمام شرکت‌های چندملیتی نفتی و گازی چینی، روسی و آمریکایی و اروپایی با هم در عراق فعالیت می‌کنند و منابع نفت عراق را تولید و صادر می‌کنند.
وی افزود: عراق در حال حاضر ۵/۴ تا ۵ میلیون بشکه در روز نفت تولید می‌کند. بنابراین عراق کشور ثروتمندی است. اگر مشکلاتی در عراق وجود دارد، همانند همه جای دنیا یک نوع الیگارشی یا اصحاب ثروت و قدرت در عراق بیشتر با کمک غربی‌ها روی کار هستند و مدیریت در این کشور با فساد و اختلاس همراه است در نتیجه کمر اقتصاد عراق را خم کرده است.
خاقانی گفت: عراق هم درست مانند ما با مشکلاتی اینچنینی روبه‌رو است ولی اینکه مشکلی بابت پرداخت بدهی‌های ما داشته باشد، چنین نیست.او با بیان اینکه دولتمردان ما قیمت مرغ، گوشت، تخم‌مرغ و نان را برای مردم داخل به بهانه جلوگیری از قاچاق به کشورهای همسایه گران کرده‌اند، عنوان کرد: حال آنکه انرژی را ارزان نگه می‌داریم تا قاچاق تداوم داشته باشد.
این کارشناس انرژی با طرح این پرسش که آیا بهتر نیست که قیمت حامل‌های انرژی واقعی شود تا ارزان آن را صادر کنیم، گفت: ما گاز ارزان را به برق تبدیل می‌کنیم و ارزان هم آن را می‌فروشیم. چنین سیاست‌های اقتصادی در عقل گنجانده نمی‌شود. به نظر من باید نمایندگان مجلس هم نسبت به این عدم نظارت پاسخگو باشند.
وی افزود: مجلس باید دولت را مورد سوال قرار داده و دولت هم باید پاسخ بدهد که تا چه زمانی این وضع قرار است تداوم داشته باشد.
خاقانی گفت: به عنوان کارشناس می‌گویم که باید در مراودات تجاری و انرژی با عراق و افغانستان به طور جدی تجدیدنظر صورت بگیرد. باید مشخص شود برقی که به افغانستان صادر می‌شود، چگونه قرار است پول آن به کشور برگردد و به جای این بدهی‌ها چه چیزی وارد می‌شود؟ چه کسانی از این تجارت سود می‌برند؟ این موارد باید به طور شفاف به مردم گفته شود.
این کارشناس بین‌الملل انرژی گفت: اگر فرض را بر این بگذاریم که افغانستان و عراق می‌خواهند بدهی ما را پرداخت کنند، سیستم بانکی ما که قفل است. چون ای‌اف‌تی تصویب نشده، تحریم بانکی هستیم. شفافیت بانکی نداریم. پس معلوم است که این پول از طریق سیستم غیربانکی باید جابه‌جا شود. برای جابه‌جایی پول به صورت نقد، در کشور عراق حساب و کتاب وجود دارد و باید مشخص شود این پول نقد کجا و به دست چه کسی رسیده است.
فرصت افغانستان نباید از دست برود
حمیدرضا صالحی دبیرکل فدراسیون صادرات انرژی و صنایع وابسته نیز در این رابطه به «جهان‌صنعت» گفت: بازار افغانستان برای ایران مهم است. ایران باید با مذاکره و گفت‌و‌گویی که انجام می‌دهد با افغانستانی‌ها به توافق برسد. مبنای این توافق باید به گونه‌ای باشد که هم بتواند برق بفروشد و هم بتواند بازار این کشور را داشته باشد. از طرفی درآمدهای ناشی از فروش برق را دریافت کند. بنابراین نیاز به مذاکره و گفتوگو است.
وی افزود: از طرف دیگر گاهی ممکن است بین دو کشور تبادلاتی باشد. می‌دانیم که کشور افغانستان به لحاظ منابع معدنی غنی است. پیمانکاران ایرانی می‌توانند از این منابع استفاده کنند که هم باعث درآمدزایی برای طالبان می‌شود و هم برای شرکت‌های ایرانی سودآور است.
نایب‌رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی، صنایع و معادن تهران با بیان اینکه ایران می‌تواند با مذاکره با حکومت طالبان به منابع معدنی این کشور دسترسی پیدا کند، گفت: می‌توان در یک قرارداد دوجانبه در ازای تامین برق افغانستان، به منابع معدنی مثل سنگ آهن که مورد نیاز صنایع فولاد ما است، دست یافت.
وی افزود: یا اینکه ایران می‌تواند در افغانستان خط تولید فولاد یا صنایع دیگر را ایجاد کند و افغانستان می‌تواند بازار خوبی برای ایران باشد. باید دید دیدگاه دولتمردان ما چیست و اجازه می‌دهند بخش خصوصی در آنجا فعال شود یا خیر.
صالحی تصریح کرد: اگر دولت بلندمدت برنامه‌ریزی کند می‌توان از نیاز این کشور به برق ریل‌گذاری خوبی برای ایجاد صنعت در این کشور بنا کرد، زیرا افغانستان در بخش‌های مختلفی ظرفیت‌های مناسبی دارد.
او گفت: در حال حاضر چینی‌ها در این کشور حضور دارند و در حال برنامه‌ریزی برای استفاده از منابع و ظرفیت‌های غنی این کشور هستند و ما هم نباید این فرصت را از دست بدهیم و باید در بازار این کشور حضور داشته باشیم.
به گفته وی عدم حضور ایران در این بازار، باعث حضور رقیب‌های ما می‌شود؛ ضمن اینکه برای آینده استراتژیک ما در منطقه شاید ایده خوبی نباشد.
لینک کوتاه :
