شارژ سهام خودرویی

به گزارش جهان صنعت نیوز:   مخالفان نیز البته بر این باورند که راهکار اصلاح بازار خودرو حذف قیمت‌گذاری دستوری و آزادسازی نرخ این محصول است تا بر اساس مکانیسم عرضه و تقاضا قیمت‌ها کشف شوند و به تعادل برسند. با این حال اما چهارشنبه هفته گذشته معاون عملیات و نظارت بر بازار بورس کالای ایران از ورود زودهنگام خودرو به بورس کالا خبر داد. بر این اساس خودروهایی که مشمول قیمت‌گذاری تحت نظر شورای رقابت نیستند برای عرضه در بورس کالا آماده خواهند شد. بر همین مبنا این مرحله از عرضه خودرو در بورس شامل محصولات تارا و ‌هایمای ایران‌خودرو و برخی محصولات لوکس گروه بهمن است و خودروهای گروه‌هایی نظیر سایپا و پارس‌خودرو را شامل نمی‌شود. با این حال اما روز گذشته سهام عموم نمادهای گروه خودرویی در بازار سرمایه مورد توجه خریداران قرار گرفت و در پیش‌گشایش بازار صدر جدول پرتقاضاترین نمادها را از آن خود کرد.

آن‌طور که سیدجواد جهرمی معاون عملیات و نظارت بر بازار بورس کالای ایران گفته است، در نگاه کلان، خودرو به دو بخش تقسیم می‌شود: بخش اول، خودروهایی که مشمول قیمت‌گذاری شورای رقابت و تحت نظارت دستگاه‌های دولتی هستند- که قرار است ظرف چند روز آینده، مصوبه‌ای درباره قیمت‌گذاری این خودروها توسط وزیر صمت اعلام شود- و خودروهایی که مشمول قیمت‌گذاری دستوری نمی‌شوند؛ مانند خودروهای گروه خودروسازهای بهمن یا بخشی از خودروهای شرکت ایران‌خودرو که مذاکراتی برای عرضه آنها در بورس کالا انجام شده است. به گفته جهرمی با توجه به اینکه این خودروها مشمول قیمت‌گذاری نیستند امکان عرضه آنها در بورس کالا وجود دارد. معاون عملیات و نظارت بر بازار بورس کالای ایران مزایای عرضه خودرو در بورس کالا را شفاف شدن فرآیند فروش و کسب سود کارخانه از فاصله قیمتی بین بورس و بازار دانسته است. به گفته جهرمی شفاف شدن تعهد طرفین در چارچوب قوانین بورس کالا از دیگر مزایای عرضه خودرو در بورس است. در همین حال ۱۰ درصد معافیت مالیات بر عملکرد برای خودروسازان به میزان محصول فروخته شده در بورس کالا در نظر گرفته شده است.

ابعاد مثبت عرضه بورسی خودرو

عرضه خودرو در بورس کالا موافقان و مخالفان زیادی دارد. موافقان بر این باورند که با توجه به مکانیسم اعلام شده از سوی مسوولان بورس کالا، قیمت بورسی خودروها مابین قیمت کارخانه و بازار خواهد بود و در نتیجه نرخ فروش خودروها بالاتر از کارخانه محاسبه می‌شود که این امر به نفع تولیدکنندگان است. از سوی دیگر این نرخ کمتر از قیمت بازار است و به دلیل آسانی دسترسی مصرف‌کنندگان واقعی به مکانیسم بورس کالا برای خرید خودرو، قیمت‌ها در بازار نیز خواهد شکست. از این منظر دست دلالان کوتاه خواهد شد و سود واقعی تولید و فروش خودرو به خودروسازان می‌رسد. در همین حال مصرف‌کننده واقعی نیز می‌تواند با قیمت مناسب‌تری خودرو را از آن خود کند. بر این اساس همچنین می‌توان انتظار داشت بخشی از زیان خودروسازان داخلی با فروش محصولات منتخب در بورس کالا جبران شود. این روند در نهایت و با افزایش تعداد و تنوع عرضه محصولات در بلندمدت، زیان انباشته خودروسازان را به سود بدل می‌کند. از همین منظر شرکت‌های خودروساز حاضر در بازار سهام نیز می‌توانند در زمره شرکت‌های سودساز بازار درآمده و از فشار معاملات نوسانی این سهم‌ها در بازار سرمایه کاسته خواهد شد. به ویژه اینکه بورس کالا معافیت‌های مالیاتی و مشوق‌هایی را نیز برای خودروسازان مشارکت‌کننده در طرح عرضه بورسی خودرو در نظر گرفته است.

لزوم بازگشت به مکانیسم بازار آزاد

اگر چه مزایای زیادی برای عرضه خودرو در بورس کالا فهرست می‌شود، اما مخالفان این طرح نیز این پرسش را مطرح می‌کنند که اصولا چنین تجربه‌ای در کجای دنیا وجود داشته است؟ اگرچه بازار خودروی ایران را نیز نمی‌توان با هیچ کدام از بازارهای خودروی جهان مقایسه کرد اما مخالفان نسبت به ریسک‌های احتمالی این طرح هشدار می‌دهند. بر این اساس گفته می‌شود عرضه محصولاتی نظیر خودرو و مسکن در بورس اقدامی تجربه نشده است که نتایج نامکشوفی به دنبال دارد. پیش از این حسین عبده‌تبریزی اقتصاددان و دبیر کل اسبق بورس اعلام کرده بود که اگر گسترش بازار سرمایه منطقی نباشد مشکلاتی به وجود می‌آید. او همزمان با افزایش تبلیغات درباره فروش متری مسکن در بورس کالا اظهار کرده بود که بورس املاک و مستغلات هیچ نمونه جهانی ندارد؛ بورس جدید نیاز به نظارت دارد، ضمن اینکه نظارت‌ها در بورس‌های فعلی هم مشکلاتی دارد. عبده تبریزی تاکید کرده بود که نباید بورسی را که در هیچ جای جهان تجربه نشده است، ایجاد کرد. بر همین اساس می‌توان این نظریه را به بورس خودرو یا همان عرضه بورسی خودرو هم تعمیم داد که نمونه جهانی نداشته است. مخالفان طرح عرضه بورسی خودرو همچنان بر آزادسازی نرخ خودرو تاکید می‌کنند و آن را بهترین راهکار برای تعادل‌بخشی به بازار خودرو می‌دانند. بر این اساس گفته می‌شود  سازوکار بورس کالا برای کالاهایی نظیر فولاد، سیمان و محصولات پتروشیمی مناسب است و محصولاتی نظیر خودرو نمی‌تواند جایی در آن داشته باشد. ضمن اینکه خودرو از بازاری مختص به خود برخوردار است و در صورتی که دولت سایه قیمت‌گذاری دستوری را از آن بردارد می‌تواند بر اساس مکانیسم عرضه و تقاضا، به سرعت به تعادل دست یابد. در نتیجه خودروسازان نیز در میان‌مدت از زیان خارج خواهند شد. در همین حال عرضه خودرو در بورس کالا هنوز طرحی ناپخته به نظر می‌رسد. به ویژه آنکه این طرح تنها چند محصول لوکس را تحت پوشش قرار داده است و در واقع مخاطب آن، عموم مصرف‌کنندگان خودرو در کشور نیستند. این طرح هنوز نتوانسته است در برابر سلطه شورای رقابت بر قیمت‌گذاری خودروهای پرطرفدار قد علم کند و محصولاتی نظیر انواع پژو (ایران‌خودرو) و محصولات سایپا که مخاطبان بیشتری در میان مردم دارد از دایره شمول این طرح جا مانده‌اند. بر همین اساس مخالفان توصیه می‌کنند که سیاست‌گذار باید یک بار برای همیشه بپذیرد که شفافیت در بازار خودرو، پایان دادن به زیان شرکت‌های خودروساز و تامین منافع سهامداران و خریداران تنها از راه حذف قیمت‌گذاری دستوری تمامی انواع خودرو، رفع انحصار و بازگشت به مکانیسم بازار آزاد میسر خواهد شد.