ساختمان‌های بی‌رمق
به گزارش جهان صنعت نیوز: بر اساس آمارهای اعلام شده عمر مفید ساختمان در ایران بین ۲۵ تا ۳۰ سال است؛ عددی که در مقایسه با عمر بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ ساله ساختمان‌های کشورهای پیشرفته و صنعتی، دارای تفاوت تامل‌انگیزی است. این تفاوت فاحش در عمر مفید ساختمان‌های ایران با کشورهای صنعتی و پیشرفته، حاکی از آن است که اصول معماری و مهندسی ساختمان در ایران به شکل کامل رعایت نشده و عوامل اثرگذار در کاهش عمر مفید ساختمان، تاثیر دوچندانی در کاهش این موضوع ایجاد کرده‌اند.
در کلانشهر تهران با توجه به افزایش روز‌افزون جمعیت و سرعت بالای احداث ساختمان‌ها، توجه چندانی به عمر مفید ساختمان نشده و عمر مفید ساختمان‌ها با میانگین و استاندارد جهانی دارای اختلاف زیادی است.
سازنده‌های ساختمان در ایران به دلایل مختلف به دنبال کاهش دادن هزینه‌های تمام شده ساختمان احداثی هستند و قطعا عدم رعایت نکات اصولی و فنی، موضوعی دور از انتظار نخواهد بود. همین موضوع زمینه‌ساز کاهش عمر مفید ساختمان شده و در درازمدت از لحاظ اقتصادی سبب وارد شدن خسارت به کشور خواهد شد.
طبعا کاهش قیمت تمام‌شده ساختمان برای سازنده دارای منفعت مالی است ولی در درازمدت و کوتاه‌مدت، تهدیدی بر منابع مالی کشور و امنیت جانی ساکنان آن ساختمان است. در این رابطه نیاز مبرم به نظارت دوچندان دستگاه‌ها و نهادهای مربوطه به موضوع احداث ساختمان و عمر مفید ساختمان به شدت حس می‌شود.
به تازگی نیز مدیرعامل شرکت آزمایشگاه فنی و مکانیک خاک با بیان اینکه ساختمان‌های ۲۶ساله فرسوده شده‌اند، گفت: با رعایت استاندارد می‌توان عمر ساختمان‌ها را به نیم قرن افزایش داد. او با بیان اینکه طول عمر مفید ساختمان هم‌اکنون در کشور به حدود ۳۰ سال و کمتر رسیده است گفت: متاسفانه ساختمان‌های با عمر ۲۶سال فرسوده شده‌اند. ضمن ارتقای کیفی پروژه با نظارت دقیق و ارائه راهکارهای منطبق بر استانداردهای داخلی و بین‌المللی می‌توانیم عمر ساختمان‌ها را به راحتی به بیش از ۵۰ سال افزایش داده و همچنین از هدررفت سرمایه‌های ملی و خصوصی جلوگیری کنیم.
تبعات کاهش عمر مفید ساختمان‌ها
خسارت‌های واردشده به متقاضیانی که از ساختمان‌های فاقد اصول مهندسی و مصالح مناسب استفاده می‌کنند، به هیچ‌وجه قابل چشم‌پوشی نیست.
بسیاری از مردم عادی با دنیایی امید و رویاپردازی اقدام به خرید خانه کرده و با توجه به تازه‌ساخت بودن ساختمان‌شان، انتظار دارند که عمر مفید ساختمان در محدوده استانداردهایی باشد که مراجع مربوطه تعیین می‌کنند. با این وجود علاوه بر خسارت مالی متاثر از عمر مفید پایین‌تر از استانداردهای جهانی، از جنبه‌های گوناگون دیگر نیز خسارت می‌بینند.
به عنوان مثال برخی از خسارت‌های واردشده به افرادی که در ساختمان‌های فاقد اصول مهندسی و مصالح مناسب سکونت دارند، افزایش هزینه‌های مربوط به تعمیر و نگهداری ساختمان به دلیل آسیب‌پذیری، افزایش آسیب و خسارت به محیط‌زیست و طبیعت پیرامون زندگی، اتلاف انرژی و منابع ملی جهت سیستم گرمایش و سرمایش ساختمان و همچنین احتمال وارد شدن خسارت‌های جانی در مواجهه با بلاهای طبیعی همچون زلزله هستند.
آفت‌های ساخت‌و‌ساز سنتی
یک کارشناس حوزه مسکن در خصوص عوامل موثر بر کاهش عمر مفید ساختمان‌ها در کشور گفت: در رابطه با پایین بودن عمر مفید ساختمان‌ها عوامل بسیاری مطرح هستند. از دلایل اصلی این موضوع می‌توان به کیفیت پایین ساخت و ساز اشاره کرد.
علیرضا محمدی در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» ادامه داد: یکی از اصلی‌ترین دلایل این موضوع عدم توجه سازندگان به مبحث یازدهم مقررات ملی ساختمان است؛ مبحثی که بر صنعتی‌سازی ساختمان‌ها تمرکز دارد. در ایران هنوز هم بیشتر ساختمان‌ها به صورت سنتی ساخته می‌شوند. در ایران کمتر شاهد صنعتی‌سازی هستیم.
او خاطرنشان کرد: چنانچه ساخت و سازها شکل صنعتی به خود بگیرند، ایرادات به کمترین میزان خود می‌رسند. با صنعتی‌سازی ساختمان‌ها اشکالاتی که ساخت درجا، ساخت در محل و ساخت سنتی دارند، از بین می‌روند. در ساخت و سازهای سنتی همواره با مسائلی نظیر کیفیت پایین جوش در کارگاه، کیفیت پایین قالب‌بندی و بتن‌ریزی و همچنین عدم عمل‌آوری (کیورینگ) مناسب بتن را نیز شاهد هستیم.
محمدی افزود: در صورت صنعتی‌سازی ساختمان‌ها، در سازه‌های بتنی با افزایش مقاومت بتن و در سازه‌های فولادی با افزایش کیفیت جوش‌ها مواجه خواهیم بود.
حق‌الزحمه ناکافی و فقدان نظارت مستمر
این کارشناس حوزه مسکن همچنین گفت: دلایل دیگری نیز در خصوص پایین بودن عمر مفید ساختمان‌های کشور مطرح است؛ دلایلی از قبیل عدم نظارت صحیح در ساختمان‌ها. آن هم نشات‌گرفته از این است که میزان دستمزد و حق‌الزحمه در نظر گرفته‌شده برای مهندس ناظر مبتنی بر واقعیت نیست. مهندس ناظر با این میزان حق‌الزحمه قادر نیست نظارت مستمر بر پروژه داشته باشد. این یک خلاء قانونی است. در این رابطه لزوم نزدیک شدن حق‌الزحمه مهندس ناظر به نرخ واقعی حس می‌شود. در این خصوص عدم رعایت دقیق ارجاع کار مهندس ناظر و عدم رعایت دقیق قانون مجری و سازنده ذی‌صلاح نیز مطرح است.
محمدی افزود: موضوع دیگر این است که هنوز استفاده از مجری ذی‌صلاح در پروژه‌های عمرانی طبق قانون رعایت نمی‌شود. ساختمان‌ها زیر نظر سازنده و مجری ذی‌صلاح ساخته نمی‌شوند.
او همچنین گفت: متاسفانه بیشتر فعالان حوزه ساخت و ساز تخصصی در زمینه عمران نداشته و یا به رعایت مباحث مطرح‌شده در مقررات ملی ساختمان معتقد نیستند. اینها از جمله دلایلی هستند که منجر به کاهش عمر مفید ساختمان‌ها در ایران هستند.
محمدی خاطرنشان کرد: ساختمان‌سازی در کشورهای پیشرفته به شکل دیگری انجام می‌شود. پروژه‌های عمرانی در بیشتر کشورهای پیشرفته به صورت صنعتی ساخته می‌شوند. موضوع استفاده از مهندس ناظر و مجری ذی‌صلاح نیز به صورت بسیار جدی‌تر رعایت می‌شود.
کیفیت پایین تاسیسات برقی و مکانیکی
این کارشناس حوزه مسکن در ادامه خاطرنشان کرد: یکی از دلایل مهمی که منجر به کاهش عمر مفید ساختمان‌ها می‌شود، تاسیسات برقی و مکانیکی ساختمان است. آن هم به خاطر کیفیت پایین مصالح استفاده شده در این تاسیسات است.
محمدی در ادامه گفت: متاسفانه در بیشتر موارد نیروهای فعال در حوزه اجرای تاسیسات برقی و مکانیکی تخصص لازم و کافی را ندارند. بدین ترتیب آیین‌نامه‌های موجود در حوزه تاسیسات برقی و مکانیکی نیز رعایت نمی‌شوند؛ مساله‌ای که به فقدان نظارت مستمر بر پروژه‌های ساختمانی برمی‌گردد. با وجود حق‌الزحمه‌های پایین توسط وزارت راه‌وشهرسازی و سازمان نظام مهندسی امکان نظارت مستمر برای ناظران تاسیسات، سازه و معماری وجود ندارد. به همین دلیل اغلب نظارت درستی در پروژه‌ها صورت نمی‌گیرد.
این کارشناس حوزه مسکن گفت: در بعضی موارد کیفیت مصالح از جمله بتنی که در ساخت و ساز استفاده می‌شود، پایین است. هنوز قانونی مبنی بر اینکه کامیون‌های حمل بتن بتوانند در مواقع مختلف در شهر رفت و آمد کنند وجود ندارد. این موضوع باعث می‌شود که کیفیت بتن موقع حمل و اجرا در محل پروژه به خاطر مسائل و قانون‌های راهنمایی و رانندگی کاهش یابد.
محمدی در پایان خاطرنشان کرد: چنین عواملی دست به دست هم می‌دهند تا عمر مفید ساختمان‌ها در کشور کاهش یافته و از استانداردهای جهانی فاصله بگیرد. البته نکته دیگری که در این رابطه مطرح است، زلزله‌خیز بودن کشور ما است. ایران در کمربند زلزله جهان قرار داشته و گسل‌های فعال و نیمه‌فعال بسیاری در شهرهای ما وجود دارند؛ موضوعی که در کشورهای اروپایی پیشرفته به شکلی که ما در کشورمان با آن رو‌به‌رو هستیم، وجود ندارد.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهمسکنلینک کوتاه :
