زمستان سخت در انتظار صنعت طیور

به گزارش جهان صنعت نیوز:  به عنوان مثال در برخی از بخش‌های صنعت طیور همچون تولید بلدرچین شاهد این هستیم که با آزاد‌سازی کامل نهاده‌های مورد نیاز، قیمت هر کیلوگرم بلدرچین برای مصرف‌کننده ۱۵۰ هزار تومان تمام می‌شود و به عبارتی با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، تولید بلدرچین در کشور به بیش از نصف کاهش یافته است. در حالی که حال صنعت طیور بد است و کارشناسان اوج بحران این صنعت را در زمستان جاری می‌بینند، تولیدکنندگان بلدرچین همچنین می‌گویند که صادرات ما صفر شده چون کشورهای عربی اطراف به بهانه‌های واهی از خرید امتناع می‌کنند.

کاهش سرانه مصرف مرغ در کشور

صنعت طیور کشور به طور کلی در شرایط نابسامانی به سر می‌برد و بخش‌های مختلف این صنعت به صورت زنجیروار درگیر مسائل و مشکلات عدیده‌ای هستند. به طوری که از یک طرف تولیدکنندگان جوجه یک‌روزه با کاهش تقاضا و افت قیمت‌ها مواجه هستند و از سوی دیگر با برداشته شدن ارز دولتی واردات نهاده‌های این بخش، تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان نیز درگیر حواشی و مسائل بسیاری از جمله کاهش تولید هستند. در همین خصوص مدیرعامل اتحادیه مرغداران گوشتی گفت: متناسب با کاهش مصرف، تولید نیز روند کاهشی به خود گرفته و در حال حاضر مازاد تولید باعث شده است که مرغ زیر نرخ مصوب در بازار عرضه شود.

حبیب‌الله اسدالله‌نژاد با بیان اینکه خرید شرکت پشتیبانی امور دام می‌تواند ضررهای تولیدکنندگان را کاهش بدهد، افزود: این شرکت باید با جدیت مرغ مازاد را جمع‌آوری کند تا قیمت‌ها واقعی شوند و شاهد افزایش قیمت مرغ در بازار و متعاقب آن واقعی شدن قیمت‌ها باشیم.

مدیرعامل اتحادیه مرغداران گوشتی در پاسخ به این پرسش که شرکت پشتیبانی امور دام در هفته‌های اخیر خبر از خریدهای روزانه مرغ و تخم‌مرغ را رسانه‌ای را کرده است آیا این خریدها را کافی نمی‌دانید؟ گفت: این شرکت روزانه اقدام به خرید مرغ منجمد می‌کند اما این اعداد معنادار نیست و خریدهای مازاد در ۳ استان شمالی کشور که تاثیر بسیار زیادی در تولید مرغ کشور دارند قابل توجه نیست. این فعال اقتصادی با اشاره به کاهش تولید مرغ در ماه‌های اخیر بیان کرد: در اردیبهشت حدود ۱۲۲ میلیون جوجه‌ریزی صورت گرفته که این عدد در تیر به کمتر از ۹۳ میلیون قطعه رسیده است. وی ادامه داد: تجربه سال‌های گذشته گواه افزایش مصرف در ماه محرم را می‌داد. این در حالی است که در محرم سال جاری میزان مصرف قابل توجه نبود.
اسدالله‌نژاد در پاسخ به این پرسش که سازمان دامپزشکی اعلام کرد که بعد از ۶ سال مجوز صادرات مرغ به عراق را صادر کرده است آیا این مساله تاثیری در جمع‌آوری مرغ مازاد در کشور می‌گذارد؟ اذعان کرد: تصمیمات در زمینه صادرات در ایران لحظه‌ای است. از این رو امکان برنامه‌ریزی پایدار برای تجار و تولیدکنندگان میسر نیست. از سوی دیگر بازار عراق به تنهایی نمی‌تواند مرغ مازاد ما را خرید کند و باید به دنبال توسعه بازارهای هدف باشیم.
وی تاکید کرد: اگر دولت سیاست صادراتی را در دستور کار خود قرار داده است باید نخست زمینه‌های آن را فراهم کند در غیراین صورت روند صادرات مرغ در ایران مقطعی خواهد بود. مدیرعامل اتحادیه مرغداران گوشتی با بیان اینکه تعدیل تولید همواره نتیجه عکس می‌دهد، تصریح کرد: تولید اگر اقتصادی باشد تولیدکنندگان بنا به ظرفیت اقدام به تولید می‌کنند؛ چراکه برای ایجاد بنگاه تولیدی سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی کردند.
به گفته اسدالله‌نژاد، زمانی که بنگاه تولیدی به موسسه خیریه تبدیل می‌شود بدون تردید شاهد تعطیلی تولید خواهیم بود. وی بیان کرد: متاسفانه بارها تولیدکنندگان درباره شرایط دشوار مصاحبه و تلاش کردند که صدای خود را به گوش مسوولان برسانند اما متاسفانه جوابی نگرفتند.

هر کیلو تخم‌مرغ مساوی با ۱۵هزار تومان زیان تولیدکننده

در این رابطه همچنین رییس هیات‌مدیره اتحادیه مرغ تخم‌گذار گفت: تولیدکنندگان در هر کیلو تخم‌مرغ ۱۵ هزار تومان ضرر می‌کنند. به عنوان مثال اگر تولیدکننده‌ای روزانه ۱۰ تن تولید داشته باشد ۱۵۰ میلیون تومان در روز زیان می‌کند.
حمیدرضا کاشانی با بیان اینکه سابقه تولید تخم‌مرغ در سال جاری در سنوات گذشته تکرار نشده است، گفت: برنامه‌ریزی تولید امسال و سال گذشته با ارز ۴۲۰۰ تومانی صورت گرفت و همین مساله افزایش تولید تخم‌مرغ را به‌همراه آورد.
وی با اشاره به فروش تخم‌مرغ زیر نرخ مصوب، بیان کرد: تخم‌مرغ ۲۰ درصد زیر نرخ اعلامی دولت در بازار عرضه می‌شود و نزدیک به ۴۵ درصد زیر نرخ واقعی به‌فروش می‌رسد و این مساله زیان جدی را متوجه تولیدکنندگان کرده است.
رییس هیات‌مدیره اتحادیه مرغ تخم‌گذار ذخیره‌سازی تخم‌مرغ را منظم ندانست و افزود: خریدهای شرکت پشتیبانی مناسب نیست و هنوز پول تخم‌مرغ‌هایی که ۳ ماه پیش خریداری کرده را پرداخت نکرده است. به گفته کاشانی؛ معاون اول رییس‌جمهور به تولیدکنندگان این نوید را داده است که قیمت‌ها در شهریور ماه واقعی شوند؛ اما زیانی که این روزها متوجه تولیدکنندگان شده تداوم تولید را دشوار کرده است. وی ادامه داد: تولیدکنندگان در هر کیلو تخم‌مرغ ۱۵ هزار تومان ضرر می‌کنند به عنوان مثال اگر تولیدکننده‌ای روزانه ۱۰ تن تولید داشته باشد ۱۵۰ میلیون تومان در روز زیان می‌کند.

۱۵ میلیون گله مرغ تخم‌گذار از چرخه تولید حذف شد

این فعال اقتصادی با بیان اینکه بعد از حذف ارز ترجیحی ۱۵ میلیون گله مرغ تخم‌گذار از چرخه تولید حذف شد، افزود: تولیدکنندگان از ۲۱ اردیبهشت به این سو نهاده خود را از دولت دریافت نکردند. این در حالی است که ادامه روند تولید نیازمند حمایت‌های دولتی است؛ اگر دولت خواهان استمرار تولید است باید مشوق‌های صادراتی برای تولیدکنندگان در نظر بگیرد. همچنین ذخیره‌سازی برای مدت زمان کوتاه انجام شود و کالابرگ را برای خرید کالاهای اساسی در اختیار مصرف‌کنندگان قرار بدهند اما متاسفانه هیچ‌کدام از این اقدامات از سوی دولت انجام نمی‌شود.
رییس هیات‌مدیره اتحادیه مرغ تخم‌گذار ادامه داد: تخم‌مرغ ترکیه از مرزهای ایران به افغانستان و عراق صادر می‌شود و رقابت ما با تولیدکنندگان ترک دشوار و به عبارت دیگر غیرممکن است؛ تولیدکنندگان داخلی از جیب خود هزینه‌ها را پرداخت می‌کنند و اقدام به صادرات می‌کنند.
کاشانی بیان کرد: دولت ترکیه مشوق‌های صادراتی را برای تولیدکنندگانش افزایش داده است. از این رو آنها با توان بیشتری اقدام به صادرات می‌کنند. این در حالی است که تولیدکنندگان داخلی در حجم محدود با زیانی که درب مرغداری متوجه آنهاست اقدام به صادرات می‌کنند؛ در بازار داخلی ترکیه قیمت‌ها ثابت است اما قیمت تخم‌مرغ صادراتی را دامپینگ می‌کند.
وی قیمت اعلامی دولت برای فروش تخم‌مرغ را کیلویی ۳۵ هزار تومان بیان کرد و افزود: تخم‌مرغ درب مرغداری کیلویی ۳۰ هزار تومان به‌فروش می‌رسد و روزانه ۳ هزار و ۲۰۰ تن تخم‌مرغ تولید می‌شود که از این حجم روزانه ۲۰۰ تن آن مصرف‌کننده‌ای ندارد.

تولید از نصف هم کمتر شده است

همچنین از دیگر بخش‌های صنعت طیور که درگیر چالش‌های بسیاری شده است، تولید‌کنندگان «بلدرچین و کبک» کشور هستند. به طوری که «احمد بافکار» تولید‌کننده بلدرچین و کبک و همچنین رییس سابق اتحادیه تولیدکنندگان بلدرچین کشور در این خصوص می‌گوید: وضعیت کار خراب است چون جنس‌ها گران است و از وقتی که ارز آزاد شده، جنس‌ها گران شده و از سوی دیگر به دلیل تورم حاکم بر کشور، خریدار کم است. بنابراین تولید ما نیز به تبع ‌این مسائل کم شده است‌. به عبارتی می‌توان گفت که مشکلات برای کلیه فعالان صنعت طیور از جمله پرورش‌دهندگان بلدرچین بیشتر از گذشته شده است. بافکار در پاسخ به این سوال که چقدر تولید کم شده است، گفت: در حال حاضر تولید از نصف هم بیشتر کم شده است. البته این کاهش تولید تنها مربوط به بلدرچین نیست و به طور کلی تولید طیور ایران با کاهش مواجه شده است.

بر اساس این گزارش بحث عرضه نهاده با ارز دولتی به صورت خاص و به طور ۱۰۰ درصدی برای مرغ عملیاتی می‌شده است و به این ترتیب بخش‌هایی مانند پرورش بلدرچین، کبک، بوقلمون و غیره تنها بخشی از نهاده‌های خود را به صورت دولتی دریافت می‌کردند و مابقی نیاز خود را از بازار آزاد تامین می‌کردند. با این وجود به گفته فعالان این بخش همان تخصیص ناقص نهاده دولتی نیز بخش بزرگی از مسائل پیش‌روی تولید‌کنندگان را رفع می‌کرده است و حال با حذف نهاده دولتی از سیستم تولید بخش طیور هزینه‌های تولید برای این فعالان نیز به شدت بالا رفته است.
به طوری که بافکار اعلام می‌کند: درست است که سهمیه نهاده دولتی ما مانند تولیدکنندگان مرغ به صورت صد درصدی نبود اما به طور متوسط ۵۰ درصد نهاده مورد نیاز را با قیمت دولتی در اختیار ما قرار می‌دادند و ۵۰ درصد مابقی را از بازار تهیه می‌کردیم. اما همین مقدار سهمیه دولتی خود کارساز بود.

قیمت هر کیلوگرم بلدرچین ۱۵۰ هزار تومان تمام می‌شود

وی در ادامه افزود: در واقع با توجه به میزان نهاده دولتی که تا پیش از این در اختیار ما قرار می‌گرفت قیمت محصولات ما برای مصرف‌کننده مناسب تمام می‌شد اما الان با آزاد‌سازی کامل نهاده‌های مورد نیاز، قیمت هر کیلوگرم بلدرچین برای مصرف‌کننده ۱۵۰ هزار تومان تمام می‌شود.
بافکار خاطرنشان کرد: به این ترتیب طی ۲ تا ۳ ماه اخیر بنده شخصا به عنوان یک تولید‌کننده کشور، روزانه حدود ۴۰ میلیون تومان ضرر می‌دهم. این در حالی است که تولید واحد تولیدی خود را که تا پیش از این بیش از ۲ تن بوده به یک تن رسانده‌ایم.
وی همچنین در خصوص دلایل به صفر رسیدن صادرات بلدرچین ایران گفت: قبلا به کشورهای عربی اطراف صادرات داشتیم اما اخیرا به بهانه‌های واهی از خریداری کردن محصولات ما خودداری می‌کنند و خرید نمی‌کنند، به این ترتیب صادرات به صفر رسیده است.
بافکار افزود: در واقع کشورهای عربی اطراف الان از ترکیه خریداری می‌کنند اما وقتی بحث ایران به میان می‌آید به بهانه‌هایی همچون شیوع آنفلوآنزا در واحدهای پرورشی ما از خرید امتناع می‌کنند.

چین در صدر تولید جهانی تخم بلدرچین

تقاضای نسبتا بالایی در بازارهای جهانی برای تخم بلدرچین وجود دارد. با این وجود بر اساس تحقیقات منتشرشده از سوی AgroTimes اگرچه گوشت بلدرچین محبوبیت بالایی در اتحادیه اروپا دارد اما در اکثر کشورهای آسیایی محبوبیت تخم بلدرچین بیش از گوشت آن است. به همین دلیل تولید و عرضه تخم بلدرچین در استرالیا، کانادا، هند، پاکستان، بنگلادش و برخی کشورهای دیگر به سرعت در حال رشد است، اگرچه حجم کلی آن هنوز کم است.
از سوی دیگر بر اساس آمارهای جهانی در سال ۲۰۲۱-۲۰۲۰ کشور چین بزرگ‌ترین تولید‌کننده تخم بلدرچین بوده است و ۱۸۴ میلیارد عدد تولید داشته است. به این ترتیب حدود ۳۸ درصد از کل تولید جهانی تخم بلدرچین را به خود اختصاص داده است. گفتنی است در این بخش کشور برزیل و ایالات متحده در جایگاه دوم و سوم دنیا قرار دارند. نکته جالب توجه اینکه بر اساس گزارش AgroTimes دو کشور درگیر جنگ یعنی اوکراین و روسیه نیز از جمله بزرگ‌ترین تولیدکنندگان تخم بلدرچین اروپا هستند.
اقدامات سطحی وزارت جهاد کشاورزی دیگر فایده‌ای ندارد و قطعا شرایط صنعت طیور کشور در زمستان پیش‌رو نسبت به همیشه بدتر خواهد شد.

وضعیت تولید در هیچ حوزه‌ای خوب نیست

با این وجود به گفته فعالان این بخش، وضعیت تولید تخم بلدرچین کشور نیز مانند گوشت آن چندان مساعد نیست. به طوری که بافکار رییس سابق اتحادیه تولیدکنندگان بلدرچین کشور می‌گوید: تخم بلدرچین با تخم‌مرغ فرق می‌کند. چون محصولی است که مانند تخم‌مرغ خریدار ندارد و به اصطلاح هر جایی استفاده نمی‌شود بلکه به صورت استثنایی و مثلا برای مصارف دارویی و به دلیل مقوی بودن آن مصرف می‌شود. با این وجود تولید تخم بلدرچین در کشور داریم اما مصرف آن در کشور کلا کم است.
وی افزود: اگرچه مصرف تخم بلدرچین و تخم کبک به صورت کلی در بازار کمتر از تخم‌مرغ رایج است اما الان هیچ‌گونه تخم مازادی در بازار نداریم و هر آنچه تولید می‌شود تقریبا در بازار به فروش می‌رسد.

بافکار افزود: البته روال بر این‌گونه است که با اوج گرفتن شیوع کرونا و سویه‌های جدیدی که در کشور شایع می‌شود، مصرف بلدرچین و تخم بلدرچین در کشور افزایش پیدا می‌کند چون به اصطلاح بلدرچین طبع گرمی دارد و برای بدن بسیار مقوی است.
این فعال بخش طیور همچنین خاطرنشان کرد: به طور کلی وضعیت تولید در هیچ حوزه‌ای خوب نیست و در آینده نزدیک مردم بسیار متضرر می‌شوند. در واقع وزارت جهاد کشاورزی می‌داند که منِ تولید‌کننده در حال ضرر هستم و اعلام کرده برای گرفتن تسهیلات مراجعه کنیم اما این اقدامات دیگر فایده‌ای ندارد و آینده طیور به طور کلی در زمستان امسال بسیار بد خواهد شد.