جزئیات تعطیلی ۱۱۰ کارخانه فولادی
به گزارش جهان صنعت نیوز: اهمیت این موضوع از آن رو مشخص می‌شود که این کارخانه‌ها سالانه حدود شش میلیون تن فولاد تولید می‌کرده‌اند و حالا دیگر تولیدی ندارند.هرچند چندی پیش بود که عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد در این رابطه به رسانه‌ها گفته بود که تعطیلی کامل در این کارخانه‌های فولادی رخ نداده و تنها ۱۱۰ کارخانه فولادی تولید خود را معوق کرده‌اند اما یکی از فعالان این عرصه به «جهان‌صنعت» گفت که این خبر به طور کامل صحت داشته است و این تعداد شرکت فولادی به دلایل اقتصادی یعنی به خاطر آنکه با بانک‌ها روبهرو نشوند چنین خبری را تایید نکرده‌اند.
البته این مساله تازگی ندارد. بنا به گفته کارشناسان سال گذشته هم بیش از ۱۰۰ واحد فولادی با مشکل روبهرو بودند و کسی هم به فریادشان نرسیده است. اما در این زمینه می‌توان به سیاست‌های وزارت صمت در راستای کاهش دستوری قیمت محصولات فولادی اشاره کرد. روندی که بر برخی گران آمد و حالا تا پای مرگ رفته‌اند.
در واقع وزیر صمت به طور دستوری قیمت محصولات فولادی را کاهش داد، به طور مثال قیمت میلگرد از ۱۸ هزار تومان به ۱۴ هزار تومان رسید. هرچند با چنین دستوری باید قیمت صنایع بالادستی هم کاهش می‌یافت، اما کاملا برعکس شد و قیمت این محصولات که خوراک کارخانجات فولادی هستند، افزایش یافت. قیمت آهن اسفنجی که یکی از این خوراک‌هاست، دو هزار تومان افزایش داشت در حالی که در حوزه نورد طویل و ذوب با سه هزار تومان کاهش مواجه بودیم. گفته می‌شود که ذوبی‌ها می‌توانند تا مشخص شدن وضعیت تولید نکنند اما نوردی‌ها به علت بدهی‌های سنگینی که به بانک‌ها دارند، مجبور هستند با زیان تولید کنند.
دستوراتی که گران تمام می‌شود
در این رابطه صاحب یک کارخانه معدنی که در عرصه تولید شمش فعالیت می‌کرده و حالا کارخانه‌اش تعطیل شده و نخواست نامش فاش شود به «جهان‌صنعت» گفت: بخشنامه‌های متعدد وزارت صمت مشکل بر مشکل اضافه کرده است. وقتی تاکید شد که همه به بورس وارد شوند در نهایت قیمت آهن اسفنجی در وسط زنجیره رو به افزایش گذاشت. کسانی که شمش تولید می‌کردند ناگهان با افزایش قیمت مواد اولیه روبهرو شدند. اما مساله مهم این است که آنهایی که زنجیره را به طور کامل در اختیار داشتند از جمله فولاد مبارکه و اصفهان زیان را در قسمت‌های دیگر سرشکن کردند اما آنهایی که یک قسمت از زنجیره را در اختیار داشتند، نتوانستند زیان را سرشکن کنند، لذا رو به تعطیلی رفتند.
او با گله از سیاستگذاری در وزارت صمت گفت: وقتی به وزارت صمت و مسوولان مربوطه اعتراض می‌کنیم، می‌گویند شما ناکارآمد هستید و نمی‌توانید فعالیت کنید، پس عرصه را برای دیگران خالی کنید! اما مساله این است که شرایط به گونه‌ای دشوار است که هر کس هم بیاید باز با همین مشکلات روبهرو می‌شود. او ادامه داد: به تازگی شنیده‌ایم که وزیر صمت پیشنهاد داده که می‌شود این کارخانه‌ها را به سوریه انتقال داد که اگر این گفته درست باشد، بسیار جای تاسف دارد. درواقع وزیری که باید حامی بخش خصوصی و سیاستگذاری کارآمد باشد اینگونه راه فرار را مطرح می‌کند!
این فعال معدنی با اشاره به دستورالعمل وزارت صمت که با کلید واژه جلوگیری از رانت صادر شده است، گفت: در طول زنجیره صنعت فولاد محصولات مختلفی وجود دارد. به نحوی که محصول هر واحد مواد اولیه واحد بالادستی را به خود اختصاص می‌دهد. در روند تولید سنگ‌آهن، کنسانتره، گندله، آهن‌اسفنجی، شمش و تختال و نهایتا محصول نهایی و مقاطع فولادی یا نورد شاهد این امر هستیم. طی سال‌ها کار کارشناسی مسوولین مکانیزمی برای قیمتگذاری تعیین کرده بودند اما به یکباره مطرح شد هر آنچه در بورس کالا قیمت خورد درصدی از آن به محصولات پایین‌‌دستی اختصاص یابد.
او با اشاره به تاثیر یک تصمیم اشتباه گفت: با توجه به مواردی که اعلام شده، قیمت شمش فولاد خوزستان در بورس کالا ۱۰۰ هزار تومان، قیمت آهن‌اسفنجی ۵۱ درصد از آن ۱۰۰ هزار تومان و قیمت گندله ۲۳ درصد از آن ۱۰۰ هزار تومان می‌شود. اما مساله این است که وزارتخانه یک کلیدواژه با نام جلوگیری از رانت ایجاد کرده است. در حالی که سوال اصلی این است که رانت نمی‌تواند در وسط یا انتهای زنجیره شکل بگیرد بلکه در ابتدای زنجیره است که آن هم در اختیار شرکت‌های دولتی و خصولتی است یعنی شرکت‌هایی که تمام اعضای آنها را دولت تعیین می‌کند. بنابراین اگر قرار باشد جلوی رانت گرفته شود باید از همان اول یعنی ابتدای زنجیره با آن مقابله کرد.
نزول بورس کالا در حد یک فروشگاه
این کارخانه‌دار که حالا ورشکست شده است با انتقاد از نحوه عملکرد بورس کالا گفت: گفته شده تمام محصولات باید در بورس حاضر شوند. ظاهرا تا اینجا مشکلی وجود ندارد اما اگر خلافی در بورس کالا صورت بگیرد چه کسی پاسخگو است؟! امروز بورس کالا ایرادات اساسی دارد و به هیچ‌وجه بر اساس استانداردهای دنیا نیست. نخست اینکه بورس کالا آزاد و استاندارد نیست. علت وجودی بورس به این دلیل است که قیمت‌ها با عرضه و تقاضا تعیین شود اما در بورس ایران قیمت‌ها با دستور تعیین می‌شود که باعث شده این روند شبیه به فروشگاه باشد. دوم اینکه مالکین بورس اغلب شرکت‌های بزرگ فولادی هستند که در بالادست زنجیره قرار دارند و همه دولتی هستند. بنابراین بورس به ابزار دست آنها تبدیل شده و تمام مصالح بالادستی را در اختیار دارد. سوم؛ نحوه محاسبه قیمت در بورس مشخص نیست. به طور مثال قیمت آهن‌اسفنجی بر اساس قیمت‌های هندوستان است! شمش بر اساس اف او بی خلیج فارس! گندله بر اساس سی‌ای اس! اما سوال این است که چرا اینچنین قیمتگذاری شده است! این موارد از کجا مطرح می‌شود؟! اگر قرار است شاخص‌گذاری بشود چرا شاخص‌ها متفاوت است؟ جالب است که هیچ اطلاعاتی هم بیرون داده نمی‌شود که مبنای محاسبه قیمتگذاری چیست؟ بنابراین بورس کالا تقلبی بوده و به هیچ وجه کارآمد نیست.
خاطره‌ای تلخ برای تمام فصول
یکی از مشکلاتی که فولادسازان با آن از تابستان سال جاری روبهرو شده‌اند، بحث نگرانی برای تامین گاز و برق است. این فعال معدنی در این رابطه گفت: فولادسازان خاطره تلخی از قطع برق در تابستان داشتند که شاهد کاهش تولید فولاد در واحدهای فولادی بودیم. متاسفانه تولید‌کننده در تابستان نگران تامین برق و در زمستان نگران تامین گاز بوده است. به این ترتیب تولیدکننده‌ای که با قرض و بدهی یک کارخانه ساخته است و به دعوت نظام سرمایه‌گذاری کرده اما با چنین شرایط بغرنجی روبهرو شده است. متاسفانه رفتار دولت باعث شد که تولیدکنندگان از ترس کاهش تولید، امروز دست به انبارداری بزنند و کالای خود را در بازار عرضه نکنند. در نهایت هم شاهد ایجاد بازار سیاه هستیم.
او با بیان اینکه با تصمیمات نابجای وزارت صمت ما وارد یک طوفان شده‌ایم، تصریح کرد: اصل مساله این است که وزارت صمت وظیفه مشخصی دارد و باید به وظیفه خود عمل کند. در حالی که اوضاع چنین پیش نمی‌رود. وقتی در زنجیره فولاد می‌بینیم که یک روز آهن‌اسفنجی گران می‌شود و یک روز شمش، درنتیجه شاهد نگرانی واحدهای نوردی شده و درنهایت شاهد هستیم که بخش خصوصی ضرر می‌کند. او با اشاره به اینکه در کشور به بخش خصوصی بهایی داده نمی‌شود، تاکید کرد: متاسفانه واحدهایی که با سرمایه‌گذاری مستقیم بخش‌خصوصی و با خون‌جگر خوردن‌ها ساخته شده‌اند امروز با دستور‌العمل‌های نامناسب وزارت صمت از کار بیکار شده‌اند.
راهکار معدنکاران
این فعال معدنی در پاسخ به این سوال که برای اینکه در سال‌های آینده برای بقیه قسمت‌های زنجیره همین اتفاق دوباره تکرار نشود، چه پیشنهادی دارید، گفت: پیشنهاد ما این است که وزارت صمت از دخالت نابجای خود دست برداشته و به دنبال سیاستگذاری باشد. در واقع وزارت اقتصاد و صمت یک بار برای همیشه باید بورس کالا را خانه‌تکانی کنند. به همان نسبت‌هایی بازگردیم که سود در کل زنجیره تقسیم شود تا همه از واحد تولید‌کننده سنگ‌آهن گرفته تا واحد نورود همه امکان فعالیت داشته باشند. در این روند اگر ایرادی هم وجود دارد سعی کنیم آن را حل کنیم نه اینکه صورت مساله را پاک کنیم.
کارشناسان باور دارند که ما باید مراقب واحدهای کوچک‌تر باشیم درحالی که سیاست‌ها در این راستا نیست. به طور مثال گفته شد که برای دو ماه پایانی سال واحدهای تولیدی شمش به دنبال کار صادراتی بروند. درحالی که شرایط برای صادرات مهیا نیست. مگر می‌شود بدون بسترسازی دست به صادرات زد. به این ترتیب کارشناسان انتظار دارند که باید اول بدانیم کدام بازار را می‌توانیم در اختیار داشته باشیم و بعد دست به صادرات بزنیم. ضمن اینکه باید بیش از اینها به فکر بخش خصوصی بود.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهصنعت و معدنلینک کوتاه :
