نگاه ایدئولوژیک یا سیاسی؟ مساله این است
به گزارش جهان صنعت نیوز: در تایید این ماجرا، احمدمسعود ، فرزند احمدشاه مسعود که به همراه شماری از شبه‌نظامیان محلی و اعضای سابق ارتش افغانستان در پنجشیر جبهه‌ای موسوم به جبهه مقاومت ملی را علیه طالبان تشکیل داده بودند، روز گذشته در توئیتی نوشت: «طالبان با ما نمی‌جنگند بلکه ارتش پاکستان و سازمان اطلاعات این کشور آنها را رهبری می‌کنند. طالبان آنقدر قوی نیست که با ما درگیر شود اما ارتش پاکستان با آنها همکاری می‌کند.»
پیش از این نیز اعلام شده بود که ژنرال فیض‌حمید رییس کل سازمان اطلاعات ارتش پاکستان روز شنبه به دعوت طالبان به کابل سفر کرده است و به دنبال آن روز یکشنبه اخباری در مورد حمله بالگردها و پهپادهای پاکستانی به پنجشیر منتشر شد. چراکه گفته شده بود تا دره پنجشیر سقوط نکند و همه خاک افغانستان یک‌دست در اختیار طالبان قرار نگیرد، آنها نخواهند توانست دولت جدید را تشکیل دهند. به همین دلیل پاکستان که در کنار قطر، ترکیه و عربستان آتش‌بیار معرکه است، با ورود فیزیکی و نظامی خود به ماجرا و حمله پهپادی سعی کرد آخرین کورسوی امید را خاموش و آخرین سنگر مقاومت را در این ایالت در هم بشکند تا زمینه تشکیل دولت جدید طالبان در افغانستان زودتر مهیا شود.
انتقاد از ایران در مواجهه با موضوع افغانستان
برخی کارشناسان و تحلیلگران مسائل خاورمیانه معتقدند ایران از پاکستانی‌ها در این باره رو‌دست خورده است و با حمایت و سکوت خود از طالبان باعث شده حامیان و هم‌پیمانان سنتی خود در شمال و شیعیان و فارسی زبانان هرات را از دست بدهد. اما حالا که کار از کار گذشته و نیروی نظامی پاکستان با دخالت مستقیم دره پنجشیر را تصرف کرده است تا هرچه زودتر دولت جدید را در افغانستان تشکیل دهند، وزارت امور خارجه کشورمان به صورت دیرهنگام نسبت به هرگونه مداخله نظامی در افغانستان واکنش نشان داده است. سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در نشست خبری روز گذشته خود در این باره به خبرنگاران گفته است که ایران گزارش‌ها درباره حضور نیروهای خارجی در حمایت از طالبان در جریان تصرف دره پنجشیر را «در دست بررسی» دارد و اضافه کرد: «هر گونه مداخله خارجی در امور افغانستان از نظر ما محکوم است. موضوع پنجشیر باید با گفتوگو و با وساطت و حضور بزرگان افغانستان حل‌وفصل شود.»
دعوت از ایران برای مشارکت در مراسم اعلام دولت جدید افغانستان
به دنبال انتشار تصاویری از طالبان در مرکز ایالت پنجشیر در شبکه‌های اجتماعی و اعلام تصرف این ولایت، اعلام کردند که قصد تشکیل دولت جدید را دارند. به همین دلیل یک مسوول طالبان روز گذشته اعلام کرد که این گروه از ایران و برخی کشورهای دیگر برای مشارکت در مراسم اعلام دولت جدید افغانستان دعوت کرده است. این مقام طالبان در گفتوگو با شبکه قطری الجزیره اعلام کرد که این گروه از ترکیه، چین، روسیه، ایران، پاکستان و قطر برای مشارکت در مراسم روز اعلام دولت جدید افغانستان دعوت کرده است. نکته قابل توجه نام بردن از ایران در کنار کشورهای حامی طالبان است؛ امری که می‌تواند حساسیت‌برانگیز باشد. اگر چه تاکنون هیچ مقام مسوولی در کشورمان نسبت به این خبر و دعوت برای شرکت در این مراسم واکنشی نشان نداده است، اما پیش از این مقامات کشورمان در مواضع رسمی بارها اعلام کرده بودند که تنها از یک دولت فراگیر با مشارکت همه اقوام و گروه‌های افغانستانی، حمایت خواهد کرد.
خطیب‌زاده در نشست خبری خود حملات پاکستانی‌ها به دره پنجشیر را به شدت محکوم کرد و تنها راه‌حل را راه‌حل سیاسی دانست و گفت که محاصره پنجشیر به هیچ‌وجه از نظر حقوق بین‌الملل و حقوق بشردوستانه قابل قبول نیست. ضمن اینکه تاکید کرد «هیچ طرفی نباید اجازه دهد که این مسیر به برادرکشی ختم شود.»
راه‌های پیش‌روی ایران در مواجه با دولت جدید افغانستان
هر چند پیرمحمد ملازهی تحلیلگر و کارشناس مسائل خاورمیانه در گفتوگو با «جهان‌صنعت» این اظهارنظر را دیرهنگام دانست. او درباره دعوت طالبان از ایران برای شرکت در مراسم اعلام دولت جدید افغانستان گفت: «ایران در این باره نتوانست ارزیابی درستی از میزان دخالت پاکستان، عربستان و قطر در افغانستان داشته باشد و به سمت حمایت از طالبان رفت.»
او ادامه داد: «دو نگاه در این باره برای ایران وجود دارد؛ یک نگاه مکتبی و یک نگاه سیاسی است. در نگاه مکتبی، ایران در این مورد باخت و با حمایت از طالبان نیروهای شیعه، شمالی‌ها و فارسی‌زبانان هرات که به ایران نزدیک بودند را از دست داد. هر چند که در موضع‌گیری‌های اخیر بهتر شد و اظهارات رییس‌جمهوری کشورمان واقع‌بینانه‌تر بود، اما واکنش آقای خطیب‌زاده دیرهنگام بود.»
ملازهی درباره مداخله مستقیم پاکستان در تصرف دره پنجشیر توضیح داد: «وقتی رییس سرویس اطلاعاتی پاکستان وارد کابل شد و ترکیب دولت جدید افغانستان را می‌چید، لازمه اینکه دولت جدید را اعلام کنند، تصرف کامل پنجشیر بود. پس ارتش پاکستان از یکشنبه شب قاطع عمل کرد و روز دوشنبه کار را تمام کرد تا زمینه تشکیل دولت فراهم شود.»
این کارشناس حوزه افغانستان درباره موضع ایران در خصوص افغانستان، گفت: «اما موضع ایران این بود که مردم افغانستان در تشکیل دولت فراگیر تعیین‌کننده باشند، نه ارتش پاکستان. در حالی که مردم اینجا جایگاهی ندارند و حقشان سلب شده است.»
نگاه ایدئولوژیک یا سیاسی؟
این تحلیگر امور خاورمیانه در تشریح وضعیت ایران در مواجهه با دعوت برای حضور یا عدم حضور در مراسم دولت جدید افغانستان گفت: «ایران از منظر کشور همسایه و دیدگاه سیاسی اگر بخواهد به موضوع نگاه کند، که تاکنون هم به این شکل حرکت کرده است، باید در مراسم تشکیل دولت جدید افغانستان شرکت کند. اما اگر از دید و نگاه مکتبی بخواهد حرکت کند، این کار توجیه ندارد. چرا که اگر شرکت کند یعنی از ایدئولوژی خود عبور کرده است. مثل همان کاری که آمریکایی‌ها در دوحه انجام دادند و از دموکراسی عبور کردند و جریان جدید را کمک کردند تا قدرت را به دست بگیرد.»
خطر حامیان «خلافت خراسان» در کمین است
او یادآور شد: «در آینده ممکن است نیروهای رادیکال همفکر طالبان که خلافت خراسان را پیگیری می‌کنند و این خلافت را تا نزدیکی شاهرود و شامل استان‌های خراسان‌رضوی و جنوبی و سیستان‌وبلوچستان و کرمان می‌دانند، برای ما در آینده دردسرساز خواهند شد.»
به گفته این کارشناس و تحلیلگر امور خاورمیانه، ایران دو راه پیش‌رو دارد که باید بسنجد کدام‌یک از آنها در این شرایط به نفع منافع ملی ما است و همان کار را انجام دهد.
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهسیاسیلینک کوتاه :
