فقط ثبت شهرهای صنایع‌دستی کافی نیست
به گزارش جهان صنعت نیوز: یکی از مهم‌ترین نتایج جهانی شدن شهرهای صنایع‌دستی کشور می‌تواند هویت‌بخشی به آنها باشد. همچنین این امر باعث می‌شود سرمایه‌ای فرهنگی که شاید سال‌ها مورد بی‌توجهی و بی‌مهری قرار گرفته است، بار دیگر مطرح شده و در نتیجه یک احساس تعلق مردمی در خصوص آن در کشور شکل گیرد.
در صورتی که شهرهای شاخص دارای صنایع‌دستی در کشور به صورت صحیح و اصولی ثبت و معرفی شوند می‌توان امیدوار بود که شناخت کامل و جامعی از صنایع‌دستی شهرها ایجاد شود و مردم به عنوان مخاطبان این هنرهای سنتی ضمن آشنایی با فرهنگ و هنر سرزمین خود تبدیل به خریداران صنایع‌دستی شده و چرخ زنگ زده این صنعت- هنر را بار دیگر به گردش درآورند.
در این گزارش سعی کرده‌ایم ضمن گفت‌وگو با خاطره استاد رضایی رییس هیات‌مدیره اتحادیه تعاونی‌های صنایع‌دستی استان تهران آثار و نتایج ثبت ملی و جهانی شهرهای صنایع‌دستی و چالش‌های این حوزه را بررسی کنیم.
*آثار مثبت ثبت شهرهای صنایع‌دستی
بی‌شک با ثبت شهرهای صنایع‌دستی زمینه لازم برای آشنا شدن مردم ایران و جهان با این هنرهای سنتی فراهم شده و دستاوردهایی نظیر افزایش فروش صنایع‌دستی حاصل می‌شود. همچنین پاسداشت و حفظ جایگاه شهرها و روستاها می‌تواند از دیگر تاثیرات مثبت ثبت ملی و جهانی شهرها و روستاهای صنایع‌دستی باشد.
اگر این نگاه خوشبینانه و امیدوارکننده در خصوص ثبت شهرهای صنایع‌دستی را مدنظر قرار دهیم، می‌توان مدعی شد ثبت شهرهای صنایع‌دستی بی‌حاصل نبوده است.
استاد رضایی رییس هیات مدیره تعاونی‌های صنایع‌دستی در خصوص نتایج و آثار مثبت ثبت شهرهای صنایع‌دستی به «جهان‌صنعت» گفت: ثبت شهرهای صنایع‌دستی تاکنون در دو بخش پیگیری شده است؛ یک بخش ثبت در فهرست معاونت صنایع‌دستی وزارتخانه است و دیگری مربوط به ثبت در مجموعه یونسکو است. علی‌القاعده معاونت صنایع‌دستی وزارت میراث فرهنگی، شهرها و پتانسیل‌های حوزه تولید و خاستگاه صنعت- هنر را از این طریق معرفی کرده و برای ثبت شدن شهرهای صنایع‌دستی در سازمان یونسکو و شورای جهانی صنایع‌دستی تلاش می‌کند.
وی ضمن اشاره به آثار و نتایج ثبت شهرهای صنایع‌دستی خاطرنشان کرد: این که یک شهر و یا کشور به عنوان خاستگاه یک هنر- صنعت تعریف شود می‌تواند به عنوان امری مثبت و نمادین ارزیابی شود. در همین راستا معرفی اصفهان به عنوان پایتخت هنرهای ایرانی- اسلامی بسیار جذاب بوده است. باید گفت اتفاقی که در چند سال اخیر در زمینه ثبت شهرهای صنایع‌دستی شاهد آن بوده‌ایم، برای فعالان صنایع‌دستی ساکن استان‌ها و شهرستان‌ها انرژی‌بخش بوده است.
* نمادین بودن صرف ثبت شهرها
اگرچه ثبت ملی و جهانی شهرهای صنایع‌دستی می‌تواند اقدامی الهام‌‌بخش باشد و گامی در جهت اعتلای هنرهای سنتی ایران قلمداد شود اما مطمئنا صرف ثبت یک شهر موجب افزایش فروش صنایع‌دستی آن شهر نمی‌شود.
فرآیند معرفی، بازاریابی، بازارسازی و مطرح کردن صنایع‌دستی اقدامات همه‌جانبه تبلیغاتی و نمایشگاهی را می‌طلبد. برای معرفی صنایع‌دستی کشور باید نظیر آنچه سایر کشورهای همسایه انجام داده‌اند در فیلم‌ها، سریال‌ها و تولیدات فرهنگی، این هنرهای سنتی کشور را معرفی کنیم و خود را محدود به صرف ثبت شهرهای صنایع‌دستی نکنیم.
استاد رضایی که از فعالان حوزه صنایع‌دستی کشور است ضمن اشاره به این نکته که صرف ثبت ملی و جهانی شهرهای صنایع‌دستی کافی نیست به «جهان‌صنعت» گفت: اینکه (پس از ثبت) هنر- صنعت مذکور را رها کرده و اجازه دهیم که در حد یک نماد باقی بماند باعث می‌شود تلاش صورت گرفته ناقص باقی بماند.
وی افزود: نیاز مکرر و مکمل ثبت شهرهای صنایع‌دستی، ایجاد ابزارهای فروش و توسعه فروش صنایع‌دستی شهرهای ثبت شده است. اگر به این سمت برویم که شهرهای جهانی و پایتخت‌های هنری که تعریف می‌شوند دانش محور شده و در حوزه توسعه کسب و کار، تغییر مواد اولیه، طراحی‌های به روز و مطابق خواست و تقاضا و عرضه بین‌المللی عمل کنیم، آن وقت شهرهای جهانی به یقین در حد نماد باقی نمی‌مانند.
رییس اتحادیه تعاونی‌های صنایع‌دستی استان تهران ضمن اشاره به تاثیرات مثبت اقدامات جانبی همچون برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی افزود: می‌توان در راستای برگزاری نمایشگاه‌های مشترک، صدور دانش فنی مشترک بین ایران و کشورهای هم‌پایه و نیز در زمینه بازاریابی و جذب سرمایه برای شهرهای ثبت‌شده صنایع‌دستی کار و اقدام عملی کرد و این موضوع می‌تواند تعیین‌کننده و مفید باشد.
استاد رضایی در خاتمه ضمن انتقاد از رویکرد فعلی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در مواجهه با شهرهای صنایع‌دستی ابراز داشت: در حال حاضر صرفا ثبت شهرهای صنایع‌دستی جنبه نمادین داشته و فقط زمینه ثبت ملی و جهانی آنها دنبال می‌شود.
*لزوم برنامه‌ریزی برای ایجاد رونق در بازار
باید در نظر داشت که ایران در حال حاضر با بهره‌مندی از ۲۹۹رشته ثبت شده صنایع‌دستی و بیش از ۳ میلیون هنرمند و صنعتگر فعال، ظرفیت بالایی در حوزه صنایع‌دستی دارد و در صورت استفاده صحیح از فرصت‌های موجود می‌توان امیدوار بود که گردش اقتصادی مناسبی از محل صنایع‌دستی نصیب کشور شود.
تاکنون در فهرست میراث جهانی یونسکو ۱۱ شهر و ۳ روستای کشور به عنوان خاستگاه صنایع‌دستی ثبت شده‌اند و می‌توان امیدوار بود با ادامه این روند شهرها و روستاهای بیشتری در فهرست یونسکو قرار بگیرند.
اگرچه با اطمینان می‌توان گفت ثبت شدن این شهرها و روستاها تاثیر مثبتی در شناساندن صنایع‌دستی کشور دارد اما صرف ثبت شهرها گرهی از مشکل فروش تولیدکنندگان صنایع‌دستی باز نمی‌کند.
فعالان صنایع‌دستی در سه سال اخیر به واسطه همه‌گیری کرونا با رکودی ادامه‌دار مواجه شده و گروه بزرگی از آنان جذب مشاغل نامرتبط شده‌اند.
جهت شکل‌گیری مهاجرت معکوس و بازگرداندن هنرمندان صنایع‌دستی به حوزه تخصصی خود در شرایط فعلی وزارت میراث فرهنگی باید با برنامه‌ریزی دقیق و حرکت در جهت کمک به بازاریابی صنایع‌دستی شرایط گذر از رکود را فراهم کند.
اجتماعی و فرهنگیاخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهخواندنیلینک کوتاه :
