خطر تخریب بافت تاریخی دزفول
به گزارش جهان صنعت نیوز: وجود پل تاریخی که قدمت آن به دوره ساسانیان می‌رسد در کنار آسیاب‌های آبی و نیز تپه‌های باستانی چغامیش، شهر دزفول را به عنوان یکی از شهرهای شاخص در حوزه میراث فرهنگی کشور مطرح می‌کند.
از سال گذشته اما خبرهایی در خصوص مساله فرونشست در بافت تاریخی دزفول بر سرزبان‌ها افتاد و حتی آن‌طور که رییس اداره میراث فرهنگی دزفول به «جهان‌صنعت» اعلام کرد مسجد ملاحاجی که یکی از آثار تاریخی این شهر است بر اثر فرونشست در معرض تخریب قرار گرفت.
جهت پیگیری موضوع سعی کرده‌ایم ضمن گفت‌و‌گو با معاون میراث استان خوزستان و نیز انعکاس صحبت‌های رییس اداره میراث فرهنگی دزفول در مصاحبه با «جهان‌صنعت»، مساله فرونشست و تخریب بافت تاریخی دزفول را پیگیری کنیم.
آن‌طور که از گفته‌های این دو مقام مسوول بر می‌آید حل مشکل فرونشست در دزفول نیازمند یک همکاری بین‌بخشی بین سازمان‌ها و ارگان‌های مختلف دولتی است.
همکاری‌‌ای که اگر به وجود نیاید آثار باستانی و میراث فرهنگی دزفول با خطر تخریب جدی مواجه خواهند شد.
اهمیت توجه به فرونشست در دزفول
مساله فرونشست در بافت تاریخی دزفول بسیار جدی است و رسیدگی نکردن به آن می‌تواند در سال‌های آتی، میراث فرهنگی این شهر شمالی استان خوزستان را با خطر جدی مواجه کند.
پر شدن زیرزمین‌ها، شکستگی سطحی لوله‌های فاضلاب و ترک برداشتن لوله‌های آبیاری قدیم موجب فرونشست در برخی نقاط بافت تاریخی دزفول شده و اکنون تمام بافت تاریخی این شهر در معرض فرونشست است.
آن‌طور که رییس اداره میراث فرهنگی دزفول به «جهان‌صنعت» گفت: «مسجد ملاحاجی دزفول در اثر همین نشست در حال تخریب است و مسجدجامع دزفول ترک‌های عظیمی برداشته است و علت آن هم عدم مرمت نیست بلکه آن است که در زمین فرونشست صورت می‌گیرد.»
معاون میراث دزفول معتقد است: «این فرونشست فونداسیون و پی ساختمان را پایین می‌برد و همین امر باعث ریزش بنا می‌شود.»
چراغ‌چشم در همین خصوص به «جهان‌صنعت» گفته بود: «سعی ما بر این است که با همکاری فرمانداری و دانشگاه گروهی تشکیل دهیم تا آسیب‌شناسی فرونشست بافت تاریخی دزفول را بررسی کنیم و اگر دولت اعتبار و امکاناتی برای این موضوع در نظر بگیرد و کمک‌مان کند که یک کار علمی انجام دهیم مبتنی بر آن کار علمی می‌توان به نتیجه رسید تا ببینیم برای این مساله فرونشست چه کاری باید انجام دهیم. این اقدام می‌تواند کمک بزرگی به کل بافت تاریخی دزفول که بیشترین ظرفیت آجری را در ایران دارد کند.»
با وجود این صحبت‌های مطرح‌شده اما همچنان اقدامی موثر برای کنترل مساله فرونشست در بافت تاریخی دزفول صورت نگرفته است.
حل مساله نیازمند همکاری سازمان‌ها
جهت اطلاع از اقدامات و برنامه‌های معاونت میراث فرهنگی استان خوزستان با احمدرضا حسینی‌بروجنی معاون میراث فرهنگی استان خوزستان تماس گرفتیم.
بروجنی در پاسخ به سوال «جهان‌صنعت» درخصوص مساله فرونشست زمین در بافت تاریخی دزفول عنوان کرد: «این موضوع و رفع آن یک اقدام بین‌بخشی است و سایر ارگان‌ها باید برای جلوگیری از آن تلاش کنند؛ البته مکاتبات لازم از سوی این اداره‌کل با سایر دستگاه‌های اجرایی به خصوص راه‌وشهرسازی استان، اداره آب‌وفاضلاب شهرستان و شهرداری دزفول انجام شده است و موضوع فرونشست زمین و احتمال آسیب به بافت باارزش دزفول از سوی ما متذکر شده است که هر ارگان باید به سهم خود در راستای جلوگیری از حوادث ناگوار اقدام کنند.»
حسینی‌بروجنی افزود: «در همین راستا، اداره‌کل میراث فرهنگی استان حسب وظیفه خود به طور مستمر و سالانه با تامین اعتبار اقدام به حفاظت و مرمت ابنیه در معرض خطر واقع در بافت می‌کند که البته به دلیل کمبود اعتبارات این اقدام کافی نیست و به یاری خدا با تامین اعتبار مکفی، این روند تا مرحله ساماندهی جامع بافت ادامه خواهد یافت.»
او بیان کرد: «در این‌باره، باید به این نکته نیز اشاره شود که مطابق قانون حمایت از مرمت بافت‌های تاریخی مصوب مجلس شورای اسلامی و ابلاغ آن در سال ۱۳۹۸، سایر ارگان‌ها از جمله راه‌وشهرسازی و شهرداری‌ها مکلف به تامین اعتبار و حفاظت از بافت‌های تاریخی شده‌اند.»
معاون میراث فرهنگی خوزستان در پاسخ به سوال دیگر «جهان‌صنعت» درباره تخریب‌های واقع در خیابان شریعتی بافت تاریخی دزفول گفت: «متاسفانه این اقدام مربوط به سنوات گذشته و قبل از تصویب محدوده بافت تاریخی بوده است و مطمئن باشید که هیچ‌گونه مجوزی از هیچ درگاهی -چه در سطح وزارت و چه در سطح استان- صادر نشده است؛ بعد از تصویب محدوده بافت تاریخی، مطابق قوانین و مقررات و مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری، هرگونه تعریض معابر در بافت‌های تاریخی ممنوع شده است و این اداره‌کل مجدانه پیگیر حفاظت از بافت‌های تاریخی است.»
لزوم توجه شهرداری دزفول به مساله فرونشست
در دزفول صد اثر تاریخی شامل خانه، مسجد، حمام، گذر و بقعه در زمینی به وسعت ۲۴۰ هکتار در بافت قدیم شهر وجود دارد. طبیعتا این میراث تاریخی بخشی از جاذبه‌های تاریخی این شهر بوده و باید تمام مسوولان امر از جمله شهرداری در راستای تکالیف و وظایف خود اقدامی اساسی برای حفظ و مرمت آن صورت دهند.
آن‌طور که پیش از این مطرح شده براساس مصوبات شورای شهرسازی دزفول، ۱۶ تا ۱۷ درصد از منابع درآمد شهرداری منطقه ۲ این شهر باید برای مرمت و ساماندهی بافت تاریخی اختصاص یابد اما تاکنون اقدامی در این زمینه صورت نگرفته است.
با نظر به بی‌توجهی‌های صورت‌گرفته برخی از سابات‌های تاریخی دزفول به دلیل ریزش در معرض نابودی و ویرانی قرار گرفته‌اند.
برخی از کارشناسان حوزه میراث فرهنگی و مرمت عواملی همچون سیل، زلزله و جنگ ایران و عراق را در مساله فرونشست زمین در بافت قدیم دزفول موثر می‌دانند. همچنین بعضی زیرزمین‌های خانه‌های قدیمی این شهر به دلیل نفوذ آب‌های سطحی خیابان‌ها دچار پوسیدگی‌هایی شده‌اند و شرایط مطلوب و مستحکم اولیه خود را از دست داده‌اند.
نباید از نظر دور داشت مصالحی که در ساخت بناهای تاریخی به کار رفته عموما خشت و گل است و باتوجه به قدمت بالای صد سال و مقاوم‌سازی نکردن بافت تاریخی دزفول بروز تخریب امری طبیعی و قابل پیش‌بینی است.
باتوجه به شرایط فعلی به نظر وزارت میراث فرهنگی، شهرداری و سایر ارگان‌های مرتبط در خوزستان و دزفول باید دست به دست هم داده و پیش از آنکه خیلی دیر شود اقدامی عملی برای نجات بافت تاریخی دزفول ساماندهی کنند.
اجتماعی و فرهنگیاخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهخواندنیلینک کوتاه :
