احسان شادی * دقت در گزارش‌های برآمده از نشست وین برای پرونده هسته‌ای یا آن طور که مقام ارشد مذاکره‌کننده ایرانی می‌گوید برای رفع تحریم‌ها ناامید‌کننده است. مقام‌های اصلی دیپلماسی در ایران و آمریکا پرده‌پوشی و پنهان‌کاری در این باره را روا نمی‌دانند و با صراحت می‌گویند به دیگری اعتماد ندارند و هر کدام دیگری را متهم می‌کند که با زیاده‌خواهی می‌خواهد زیر میز مذاکره بزند. البته تا ساعتی که این نوشته تهیه می‌شد تنها خبر امیدوارکننده نسبی این بود که ایران پیشنهادهای خود را به کمیسیون تخصصی ارائه داده است و باید این کمیسیون برنامه ایران را بررسی کند. واقعیت این است که مجادله فرسایشی دو طرف اصلی درباره پرونده هسته‌ای و سایر مسائل ایران و آمریکا، روح و روان شهروندان ایران را که چشم به صلح دوخته‌اند آزار می‌دهد. این درست است که ایرانیان حکومت را در این باره که با کدام برنامه و کدام راهبرد می‌خواهد پرونده را ببندد آزاد گذاشته و فشاری به حکومت از سوی مردم دیده نمی‌شود اما واقعیت این است که کار به همین سادگی هم نیست. حالا اگر شهروندان ایرانی بدانند که رییس سازمان برنامه و بودجه با صراحت می‌گوید بودجه سال بعد را با فرض ادامه تحریم تهیه کرده‌ایم بدون تردید ناامید‌تر خواهند شد. ادامه زندگی با تحریم و پیامدهای دشوار و کمرشکن آن برای ایرانی‌ها مزه و بوی ناخوشایندی دارد و شاید زندگی برایشان سخت‌تر شود. ایرانیان از دولت تازه انتظار دارند سد تحریم را به هر ترتیبی که ممکن است از سر راه زندگی و کسب‌وکار آنها بردارد و اجازه دهد دست‌کم برای یک دوره کوتاه نفس تازه کنند تا بتوانند با بردباری بیشتر بار سنگین تحریم را بر دوش نحیف خود نگه دارند. ایرانیان نباید به بو و مزه ناخوشایندی که پیامدهای ادامه تحریم دارد عادت کنند و این راهی است که باید از سوی نهادهای قدرت هموار شود. اگر دولت سیزدهم می‌تواند دخل و خرج کشور با همین وضعیت و ادامه تحریم‌ها که سختگیرانه‌تر نیز خواهد شد را به تعادل برسانند زودتر به مردم اعلام کنند. شاید لایحه بودجه ۱۴۰۱ که دستپخت تمام‌عیار جناح سیاسی اصولگرایان است و هیچ اصلاح‌طلب یا اقتصاددان لیبرالی هم در تهیه آن سهم و نقش نداشته است بتواند از برنامه دولت پرده‌برداری کند. باید میزان فشار وارد شده بر شهروندان در صورت ادامه تحریم اندازه گرفته شود و ببینیم که جسم و جان ایرانیان آمادگی کشیدن این بار را به مدت نامعلوم دارد یا نه؟